Chipy dla Europy

Ostatnie światowe niedobory półprzewodników spowodowały przymusowe zamykanie fabryk w wielu sektorach, od produkcji samochodów po urządzenia medyczne. Na przykład produkcja w sektorze motoryzacyjnym w niektórych państwach członkowskich spadła w 2021 r. o jedną trzecią. Uwypukliło to skrajną globalną zależność łańcucha wartości półprzewodników od bardzo niewielkiej liczby podmiotów działających w złożonym kontekście geopolitycznym. Pokazuje to również, jak wielkie znaczenie mają półprzewodniki dla całego europejskiego przemysłu i społeczeństwa.

Europejski akt w sprawie chipów będzie opierać się na mocnych stronach Europy – wiodących organizacjach i sieciach badawczo-technologicznych, a także wielu pionierskich producentach sprzętu – i będzie zawierać rozwiązania mające eliminować wciąż istniejące słabości. Doprowadzi do powstania dobrze prosperującego sektora półprzewodników – od badań naukowych po produkcję i odporny łańcuch dostaw. Akt będzie przewidywał uruchomienie ponad 43 mld euro na inwestycje publiczne i prywatne oraz określi środki mające na celu zapobieganie wszelkim przyszłym zakłóceniom w łańcuchach dostaw, przewidywanie ich oraz przygotowanie i szybkie reagowanie na nie wspólnie z państwami członkowskimi i naszymi partnerami międzynarodowymi. Umożliwi on Unii osiągnięcie ambitnego celu, jakim jest podwojenie obecnego jej udziału w rynku do 20 proc. w 2030 r.

Europejski akt w sprawie chipów zagwarantuje, że UE będzie dysponować niezbędnymi narzędziami, umiejętnościami i możliwościami technologicznymi, aby stać się liderem w tej dziedzinie, nie tylko pod względem badań i technologii, lecz również projektowania, produkcji i pakowania zaawansowanych układów scalonych, co pozwoli zabezpieczyć dostawy półprzewodników i zmniejszyć zależność Unii. Główne elementy aktu:

Inicjatywa „Chipy dla Europy” połączy zasoby Unii, państw członkowskich i państw trzecich stowarzyszonych z istniejącymi programami unijnymi, a także sektora prywatnego, za pośrednictwem udoskonalonego Wspólnego Przedsięwzięcia na rzecz Chipów będącego wynikiem strategicznej reorientacji obecnego Wspólnego Przedsięwzięcia na rzecz Kluczowych Technologii Cyfrowych. Kwota 11 mld euro zostanie udostępniona na dofinansowanie obecnych badań, rozwoju i innowacji, wdrażanie zaawansowanych narzędzi półprzewodnikowych, linie pilotażowe do tworzenia prototypów, testowanie i eksperymentowanie z nowymi urządzeniami do innowacyjnych zastosowań w warunkach rzeczywistych, szkolenie personelu i pogłębianie wiedzy na temat ekosystemu półprzewodników i łańcucha wartości.

Nowe ramy zapewniające bezpieczeństwo dostaw dzięki przyciąganiu inwestycji i zwiększeniu zdolności produkcyjnych – niezbędne, aby mógł nastąpić rozkwit innowacji w zakresie zaawansowanych węzłów oraz nowatorskich i energooszczędnych chipów. Ponadto Fundusz na rzecz chipów ułatwi start-upom dostęp do finansowania, aby pomóc im w dopracowaniu innowacji i przyciąganiu inwestorów. Będzie on również obejmował specjalny instrument inwestycji kapitałowych w zakresie półprzewodników w ramach InvestEU, aby wspierać przedsiębiorstwa scale-up i MŚP i ułatwiać im ekspansję rynkową.

Mechanizm koordynacji między państwami członkowskimi a Komisją, służący monitorowaniu podaży półprzewodników, szacowaniu popytu i przewidywaniu niedoborów. Będzie on służyć do monitorowania łańcucha wartości półprzewodników poprzez gromadzenie kluczowych informacji od przedsiębiorstw w celu mapowania głównych słabości i wąskich gardeł. Pozwoli on formułować wspólną ocenę sytuacji kryzysowych i koordynować działania, które należy wybrać z nowego zestawu narzędzi na wypadek sytuacji wyjątkowych. Zapewni równieższybką i zdecydowaną wspólną reakcję dzięki pełnemu wykorzystaniu instrumentów krajowych i unijnych.

Komisja przedstawia również towarzyszące wnioskowi zalecenie dla państw członkowskich. Jest to narzędzie o natychmiastowym skutku uruchamiające mechanizm koordynacji między państwami członkowskimi a Komisją, który zaczyna działać od razu. Pozwoli ono od tej pory na omawianie i podejmowanie decyzji w sprawie terminowych i proporcjonalnych środków reagowania kryzysowego.
Wypowiedzi członków kolegium komisarzy:

Przewodnicząca Komisji Ursula von der Leyen powiedziała: Europejski akt w sprawie chipów będzie przełomowym czynnikiem wpływającym na globalną konkurencyjność jednolitego rynku europejskiego. W perspektywie krótkoterminowej zwiększymy naszą odporność na przyszłe kryzysy, umożliwiając przewidywanie zakłóceń w łańcuchu dostaw i ich unikanie. W perspektywie średnioterminowej pomoże to uczynić z Europy lidera przemysłowego w tej strategicznej branży. Europejski akt w sprawie chipów to wizja strategiczna i inwestycyjna. Kluczem do sukcesu są jednak europejscy innowatorzy, nasi światowej klasy badacze, ludzie, którzy przez dziesięciolecia zapewniali rozwój naszego kontynentu.

Margrethe Vestager, wiceprzewodnicząca wykonawcza do spraw Europy na miarę ery cyfrowej, dodała: Chipy są niezbędne dla transformacji ekologicznej i cyfrowej oraz dla konkurencyjności europejskiego przemysłu. Aby zapewnić bezpieczeństwo dostaw, nie powinniśmy polegać na jednym kraju ani na jednym przedsiębiorstwie. Musimy robić więcej wspólnie – pod względem badań naukowych, innowacji, projektowania i zakładów produkcyjnych – aby Europa stała się silniejsza jako kluczowy podmiot w globalnym łańcuchu wartości. Przyniesie to również korzyści naszym partnerom międzynarodowym. Będziemy z nimi współpracować, aby w przyszłości uniknąć problemów związanych z dostawami.

Thierry Breton, komisarz ds. rynku wewnętrznego, stwierdził: Bez chipów nie ma transformacji cyfrowej, transformacji ekologicznej ani przywództwa technologicznego. Zabezpieczenie dostaw najbardziej zaawansowanych układów scalonych stało się priorytetem gospodarczym i geopolitycznym. Cele mamy ambitne: podwojenie naszego udziału w światowym rynku do 20 proc. do 2030 r. oraz produkcja najbardziej zaawansowanych i energooszczędnych półprzewodników w Europie. Dzięki europejskiemu aktowi w sprawie chipów zwiększymy naszą doskonałość badawczą i ułatwimy proces przejścia z laboratorium na taśmę produkcyjną. Mobilizujemy znaczne środki publiczne, które już teraz przyciągają duże inwestycje prywatne. Dokładamy również wszelkich starań, aby zabezpieczyć cały łańcuch dostaw i uniknąć przyszłych wstrząsów dla naszej gospodarki, takich jak obecny niedobór chipów. Inwestując w przyszłe rynki pionierskie i przywracając równowagę w globalnych łańcuchach dostaw, umożliwimy przemysłowi europejskiemu utrzymanie konkurencyjności, tworzenie wysokiej jakości miejsc pracy i zaspokajanie rosnącego światowego popytu.

Marija Gabriel, komisarz ds. innowacji, badań naukowych, kultury, edukacji i młodzieży, dodała: Inicjatywa „Chipy dla Europy” jest ściśle powiązana z programem „Horyzont Europa” i będzie opierać się na ciągłych badaniach naukowych i innowacjach mających na celu opracowanie nowej generacji mniejszych i bardziej energooszczędnych układów scalonych. Przyszła inicjatywa stworzy naszym naukowcom, innowatorom i start-upom doskonałą okazję do przewodzenia nowej fali innowacji, w ramach której będą tworzone zaawansowane rozwiązania technologiczne oparte na sprzęcie. Projektowanie i produkcja chipów w Europie przyniosą korzyści naszym podmiotom gospodarczym w kluczowych łańcuchach wartości i pomogą nam osiągnąć ambitne cele w dziedzinie budownictwa, transportu, energii i technologii cyfrowych.
Dalsze działania

Państwa członkowskie zachęca się do natychmiastowego rozpoczęcia działań koordynacyjnych zgodnie z zaleceniem w celu określenia obecnego stanu łańcucha wartości półprzewodników w całej UE, przewidywania potencjalnych zakłóceń i zastosowania środków naprawczych, aby zaradzić obecnym niedoborom do czasu przyjęcia rozporządzenia. Parlament Europejski i państwa członkowskie będą musiały przedyskutować wnioski Komisji dotyczące europejskiego aktu w sprawie chipów w ramach zwykłej procedury ustawodawczej. W przypadku przyjęcia rozporządzenia będzie ono bezpośrednio stosowane w całej UE.
Kontekst

Chipy stanowią aktywa strategiczne dla kluczowych przemysłowych łańcuchów wartości. Wraz z postępem transformacji cyfrowej pojawiają się nowe rynki dla sektora chipów, takie jak: wysoce zautomatyzowane samochody, chmura obliczeniowa, internet rzeczy, łączność (5G/6G), przestrzeń kosmiczna/obronność, moce obliczeniowe i superkomputery. Półprzewodniki znajdują się również w centrum silnych interesów geopolitycznych, które warunkują zdolność państw do działania (pod względem militarnym, gospodarczym, przemysłowym) oraz napędzają transformację cyfrową i ekologiczną.

W orędziu o stanie Unii z 2021 r. przewodnicząca Komisji Ursula von der Leyen nakreśliła wizję europejskiej strategii w zakresie chipów, której celem jest stworzenie wspólnie nowoczesnego europejskiego ekosystemu układów scalonych, obejmującego produkcję, a także połączenie możliwości UE w zakresie światowej klasy badań naukowych, projektowania oraz testowania. Przewodnicząca odwiedziła również przedsiębiorstwo ASML – jednego z głównych europejskich podmiotów w globalnym łańcuchu wartości półprzewodników z siedzibą w Eindhoven.

W lipcu 2021 r. Komisja Europejska zainaugurowała sojusz przemysłowy na rzecz procesorów i technologii półprzewodnikowych w celu zidentyfikowania luk w produkcji układów scalonych oraz nowych technologii potrzebnych przedsiębiorstwom i organizacjom do rozwoju, niezależnie od ich wielkości. Sojusz będzie sprzyjał koordynacji między istniejącymi i przyszłymi inicjatywami UE, a także odegra ważną rolę doradczą i zapewni strategiczny plan działania dla inicjatywy „Chipy dla Europy” we współpracy z innymi zainteresowanymi stronami.

Do tej pory we wspólnej deklaracji podpisanej w grudniu 2020 r. 22 państwa członkowskie zobowiązały się do współpracy na rzecz wzmocnienia europejskiego łańcucha wartości w dziedzinie elektroniki i systemów wbudowanych oraz podniesienia zaawansowanych zdolności produkcyjnych.

Nowe środki pomogą w osiągnięciu celów cyfrowej dekady Europy na 2030 r., tj. w uzyskaniu 20 proc. udziału w rynku układów scalonych na świecie do 2030 r.

Wraz z aktem w sprawie chipów Komisja opublikowała dziś również ukierunkowaną ankietę dla zainteresowanych stron w celu zebrania szczegółowych informacji na temat obecnego i przyszłego popytu na chipy i płytki półprzewodnikowe. Wyniki tej ankiety pomogą lepiej zrozumieć, w jaki sposób niedobór chipów wpływa na europejski przemysł.