Co to jest bisfenol?
2021-11-20 12:53:45(ost. akt: 2021-11-20 12:56:40)
I jak go unikać — chciałoby się natychmiast dodać. Bisfenol A to w skrócie związek wykorzystywany w produkcji tworzyw sztucznych. I już wiemy, że niekorzystnie wpływa na nasze zdrowie…
Bisfenol A (BPA) to związek chemiczny z grupy fenoli, wykorzystywany do produkcji tworzyw sztucznych. Pierwszy raz wytworzył go w 1891 r. rosyjski chemik Aleksander Dianin. Produkcja BPA, który jest składnikiem głównie poliwęglanów i żywic epoksydowych, rosła stopniowo wraz z coraz powszechniejszym wypieraniem opakowań ze szkła, ceramiki czy drewna przez opakowania z materiałów syntetycznych.
Najpowszechniej BPA występuje w papierze termicznym do drukarek fiskalnych, jako powłoka wnętrza puszek, a przede wszystkim w produktach z plastiku, który powstał z poliwęglanów. Ponieważ temu związkowi budową bardzo blisko do estrogenu — żeńskiego hormonu płciowego — może oddziaływać na funkcjonowanie układu hormonalnego. Ale jak odkryli naukowcy — to nie jedyny układ, który BPA zaburza…
O ile w 1970 r. na świecie wyprodukowano 45 milionów kg BPA — to jego produkcja w 2004 r. osiągnęła poziom już 3 miliardów kg. BPA jest w butelkach i innych plastikowych opakowaniach do żywności, a także w różnych plastikowych produktach: zabawkach, szczoteczkach do zębów, woreczkach na ryż czy kaszę… Sporo tego. Dodatkowo stosuje się go także jako przeciwutleniacz w produktach spożywczych, w tańszych kosmetykach oraz do produkcji płyt CD, monitorów komputerowych, reflektorów samochodowych i wielu produktów codziennego użytku.
Być może z powodu tej wszechobecności BPA i łatwego przenikania do organizmu z różnych źródeł — jego stężenie w moczu osób badanych w dużym badaniu przekrojowym w ciągu ostatnich 15 lat zwiększyło się trzykrotnie.
Choć w wodzie BPA rozpuszcza się słabo — świetnie robi to w produktach żywnościowych zawierających tłuszcz i cukier. Jak wspomniałam, budową przypomina żeński hormon płciowy i dlatego łatwo może łączyć się z receptorami estrogenu w organizmie, przez co wpływa na funkcjonowanie gospodarki hormonalnej kobiet. Na jego toksyczne działanie narażone są także niemowlęta i małe dzieci: obecny jest wszak w zabawkach, a ich organizmy nie potrafią jeszcze skutecznie unieczynniać i wydalać toksyn.
Choć w wodzie BPA rozpuszcza się słabo — świetnie robi to w produktach żywnościowych zawierających tłuszcz i cukier. Jak wspomniałam, budową przypomina żeński hormon płciowy i dlatego łatwo może łączyć się z receptorami estrogenu w organizmie, przez co wpływa na funkcjonowanie gospodarki hormonalnej kobiet. Na jego toksyczne działanie narażone są także niemowlęta i małe dzieci: obecny jest wszak w zabawkach, a ich organizmy nie potrafią jeszcze skutecznie unieczynniać i wydalać toksyn.
Wprawdzie jednoznacznego stanowiska naukowego dotyczącego toksyczności związku nadal brak, badania zwierząt i ludzi już dziś powodują, że BPA można podejrzewać o zwiększanie ryzyka otyłości, chorób serca, cukrzycy typu 2, zaburzeń w pracy tarczycy i układu nerwowego oraz problemów z płodnością u mężczyzn. W badaniach laboratoryjnych wyszło także, że BPA oddziałuje na choroby metaboliczne i zaburza prawidłowy rozwój w wieku dziecięcym.
Jako BPA dostaje się do organizmu?
Jako BPA dostaje się do organizmu?
Bardzo łatwo: układem pokarmowym, wprost z żywności, która opakowana była wcześniej w plastikowy pojemnik lub puszkę. Jeszcze bardziej BPA przenika, gdy opakowanie jest porysowane, uszkodzone lub poddajemy je wysokiej temperaturze, choćby podgrzewając danie w plastikowym opakowaniu w mikrofalówce lub gotując ryż w woreczku.
BPA w chodzi też w nas układem oddechowym — tu najbardziej narażeni są pracownicy fabryk produkujących plastik, farby, lakiery, kleje czy papier do kas fiskalnych. Jakby tego było mało, BPA znajduje się też w dymie papierosowym…!
BPA może przedostać się także skórą, kiedy dziecko wkłada do ust plastikową zabawkę lub gdy do rąk bierzemy paragon fiskalny. Stąd na kontakt z BPA przez skórę najbardziej narażone są kasjerki. Badania wykazały, że stężenie BPA w paragonach jest nawet 250-1000 razy większe niż w żywności, a jego przenikalność przez skórę wynosi aż 46 proc.
BPA może przedostać się także skórą, kiedy dziecko wkłada do ust plastikową zabawkę lub gdy do rąk bierzemy paragon fiskalny. Stąd na kontakt z BPA przez skórę najbardziej narażone są kasjerki. Badania wykazały, że stężenie BPA w paragonach jest nawet 250-1000 razy większe niż w żywności, a jego przenikalność przez skórę wynosi aż 46 proc.
Podsumowując — główne źródła, z których bisfenol A przenika do organizmu człowieka to konserwy i napoje w puszkach, butelki wykonane z plastiku lub innych opakowań z poliwęglanów, papier termiczny, a nawet materiały dentystyczne.
Jak go unikać?
Sprawa nie jest łatwa i doświadczenie przeprowadzone na Uniwersytecie Illinois w Chicago tylko dobitnie potwierdziło tę smutną prawdę. Mianowicie badane osoby przez miesiąc starały się unikać przedmiotów zawierających BPA, a po miesiącu w moczu każdego z uczestników i tak związek wykryto, co oznacza, że miały z nim styczność w ciągu ostatnich 48 godzin…!
Jak zatem widać, materiały syntetyczne z BPA są tak powszechne, że nawet nie ma o czym marzyć, by całkowicie wyeliminować go z organizmu, ale kontakt z mimo wszystko można jednak zminimalizować.
Przede wszystkim unikajmy żywności i napojów w puszkach — zawsze zamiast konserw lepiej postawić na świeże mięso i wędliny oraz takież warzywa. Jeśli warzywa i owoce przetworzone, to tylko te ze słoiczków, a gdy już sałatka warzywna skazuje nas na groszek lub kukurydzę z puszki — po otwarciu szybko ją przekładamy do ceramicznej miseczki. I generalnie wybieramy żywność świeżą, do kupienia luzem, bez opakowania, szczególnie plastikowego. W domu przechowujemy ją w pojemnikach ze szkła lub stali nierdzewnej, a jeśli już wybieramy plastik, to tylko taki bez zawartości BPA.
Co do butelek — również wybierajmy te wyprodukowane z tworzyw bez BPA. Coraz częściej na wielu opakowaniach plastikowych producenci umieszczają symbol trójkąta, który tworzą trzy strzałki, a w środku znajduje się cyfra. To ona informuje, z jakiego materiału opakowanie zostało wytworzone. My powinniśmy unikać trójkątów z trójką — to znak, że butelkę wykonano z PVC lub V, czyli polichlorku winylu, i tych z siódemką — do ich produkcji na mur-beton użyto BPA. Szukajmy więc opakowań oznaczonych napisem „BPA free” — wolne od BPA. Jeszcze do 2011 r. oznakowywano tak butelki dla niemowląt i dzieci, ale od tego czasu wszystkie takie butelki są od bisfenolu A wolne. Ogólnie zwracajmy uwagę na wszelkie materiały i sprzęty wykonane z plastiku i tych oznakowanych literami PC unikamy.
Plastikowych opakowań nie podgrzewamy: wysoka temperatura wzmaga przenikanie BPA do żywności. I nie używamy opakowań uszkodzonych lub zarysowanych — w nich też BPA łatwiej przenika do żywności. Po kontakcie z papierem termicznym dokładnie myjmy ręce — i choć wiem, że to trudne, ale szczególnie paniom kasjerkom mycie rąk polecam naprawdę przy każdej możliwej sposobności.
Magdalena Maria Bukowiecka
Komentarze (2) pokaż wszystkie komentarze w serwisie
Komentarze dostępne tylko dla zalogowanych użytkowników. Zaloguj się.
Zacznij od: najciekawszych najstarszych najnowszych
Zaloguj się lub wejdź przez
John #3081868 22 lis 2021 09:12
Temat zabójczy, ale ciągle lekceważony. Teraz pandemia zupełnie zdominowała problem BPA. Poszukaj w internecie "trucizna w kapsułkach", a zobaczysz, że poważnie szkodzić może zwykła kawa z ekspresu.... jeśli jest robiona z plastikowych kapsułek. Ten plastik zawiera bisfenol A, który pod ciśnieniem i mocno podgrzewany trafia prosto do kawy i naszego organizmu. Nieświadomie pijesz taką kawę i zaczynają się problemy ze zdrowiem.... masakra.
odpowiedz na ten komentarz pokaż odpowiedzi (1)
Jacuś #3081839 21 lis 2021 16:53
Według artykułu, powinniśmy unikać PVC, z którego są wykonane m. in. rury do przesyłu wody pitnej, okna czy chociażby strzykawki medyczne. Proszę o wyjaśnienie.
odpowiedz na ten komentarz