Jakie są podstawowe rodzaje odpraw wypłacanych przez pracodawców?

Odprawa rentowa lub emerytalna

Jednymi z najczęściej spotykanych odpraw są świadczenia wypłacane w związku z przejściem na emeryturę lub otrzymaniem renty. Przysługują one wszystkim osobom, z którymi rozwiązano umowę o pracę w momencie, gdy uzyskały prawo do pobierania emerytury lub renty przyznanej z tytułu niezdolności do pracy.

Zarówno odprawa emerytalna, jak i rentowa ma określoną wysokość minimalną. Musi wynosić nie mniej niż równowartość miesięcznych zarobków danego pracownika. Pracodawca może jednak zwiększyć tę kwotę – wówczas powinien określić jej wysokość poprzez odpowiednie zapisy w regulaminie pracy lub w układzie zbiorowym.

Nieco inne przepisy obowiązują niektóre wyróżnione grupy zawodowe, m.in. nauczycieli i pracowników samorządowych. Kwoty odpraw emerytalnych są wówczas wyższe, a ich konkretna wysokość jest uzależniona od stażu zatrudnienia konkretnego pracownika.

Odprawa dla zwolnionego pracownika

Bardzo często spotykanym przypadkiem jest też odprawa dla pracownika, który stracił zatrudnienie w ramach zwolnienia grupowego lub indywidualnego. Co ważne, przyczyna utraty pracy nie może dotyczyć pracownika – musi leżeć wyłącznie po stronie pracodawcy. W takiej sytuacji zwalniany podwładny ma prawo otrzymać odprawę w wysokości:

-równowartości miesięcznej pensji (jeśli zatrudnienie u konkretnego pracodawcy trwało mniej niż 2 lata);
-równowartości dwumiesięcznego wynagrodzenia (jeżeli pracował w danej firmie od 2 do 8 lat);
-równowartości trzymiesięcznych zarobków (w sytuacji, gdy staż pracy w danym przedsiębiorstwie wyniósł ponad 8 lat).
Co ważne, odprawa nigdy nie powinna być wypłacona w kwocie wyższej niż ta określona przepisami. Zgodnie z nimi świadczenie nie może przekroczyć piętnastokrotności pensji minimalnej, która obowiązuje w dniu rozwiązania umowy o pracę.

Odprawa pośmiertna

Podstawowym typem odprawy, ujętym w prawie pracy, jest też odprawa pośmiertna. Tego typu świadczenie przysługuje najbliższym uprawnionym do jego uzyskania członkom rodziny zmarłego pracownika. Zyskują oni prawo do otrzymania pieniędzy w sytuacji, gdy podwładny zmarł podczas trwania stosunku pracy lub po jego zakończeniu, jeśli pobierał zasiłek wynikający z niezdolności do pracy z powodu choroby. Wysokość odprawy zależy od stażu pracy danej osoby i wynosi:

-równowartość miesięcznej pensji (jeśli podwładny pracował mniej niż 10 lat);
-równowartość trzymiesięcznego wynagrodzenia (jeżeli podwładny był zatrudniony przez minimum 10 lat);
-równowartość sześciomiesięcznej pensji (jeśli podwładny przepracował przynajmniej 15 lat).
Pracodawca może ustalić wyższy wymiar odprawy pośmiertnej. Zależy to jednak wyłącznie od jego dobrej woli. Wszelkie postanowienia w tej kwestii powinny zostać zapisane w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie dotyczącym wynagrodzenia.