Już nie muszą uciekać z domu... Nowa ustawa antyprzemocowa

O tym, że należy zastosować wprowadzić takie rozwiązania, aby móc szybko reagować na przemoc domową, mówiło się od dawna. Z danych policji za rok ubiegły wynika, że przemoc domowa dotknęła prawie 90 tys. osób, w tym 60 tys. kobiet.

O skuteczne i błyskawiczne interwencje zabiegał m.in. Zbigniew Ziobro, minister sprawiedliwości.
— Wiele mówi się dziś i słusznie na temat przemocy domowej, o dramatach ludzi, zwykle kobiet i dzieci, którzy spotykają się z agresją, przybierającą często fizyczny charakter. To sprawia, że te osoby nie są w stanie funkcjonować z domowym terrorystą. W obawie o własne zdrowie i życie uciekają z domu, szukają mieszkania, tułają się po znajomych, czy przytułkach. Tę sytuację trzeba zmienić, stanowczo poprawić los ofiar, osób słabszych i pokrzywdzonych – apelował Zbigniew Ziobro.

Z ostatnim dniem listopada ubiegłego roku weszła w życie przygotowana w Ministerstwie Sprawiedliwości ustawa antyprzemocowa, dzięki której sprawcy przemocy domowej będą natychmiast izolowani od swych ofiar. Polska dołączyła do wąskiego grona państw, w których obowiązuje najwyższy standard ochrony ofiar tego typu przestępstw.

Jak wygląda obecnie nowa procedura szybkiego reagowania wobec sprawców przemocy domowej?
Przede wszystkim sprawca przemocy fizycznej zagrażającej życiu lub zdrowiu domowników musi bezzwłocznie opuści mieszkanie. — Policja dostała nowe narzędzie i może takie opuszczenie mieszkania przez prześladowcę wyegzekwować. Ponadto winny przemocy dostanie zakaz zbliżania się do ofiar na dwa tygodnie z możliwością przedłużenia tego czasu. Te sankcje natychmiast wyegzekwuje policja, a sądy szybko zajmą się sprawą— mówił wiceminister sprawiedliwości Marcin Romanowski, który nadzorował prace nad ustawą.
Nakaz opuszczenia mieszkania wobec sprawcy przemocy jest egzekwowany bez względu na ewentualne twierdzenie winnego, że nie ma dokąd się wyprowadzić. Policjant wskaże mu placówki zapewniające miejsca noclegowe, np. schronisko dla bezdomnych. Policja może także zastosować środki przymusu.

Wobec sprawcy przemocy policjant będzie mógł również wydać zakaz zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia. Policja będzie też zobowiązana do regularnego sprawdzania, czy sprawca przemocy stosuje się do tych sankcji. Jeśli złamie zakaz, policja będzie mogła zastosować środki przymusu, by wyegzekwować nałożone zobowiązanie. Poza tym sprawca przemocy narazi się na zastosowanie aresztu, ograniczenia wolności lub grzywny. Te same zasady dotyczą egzekwowania nakazu opuszczenia mieszkania.

Nowością jest także szybkie postępowanie. Dodatkowo w określonych przez ustawę sprawach pisma procesowe będą mogły być doręczane nie tylko przez pocztę, ale również za pośrednictwem policji. Będzie ona też zobowiązana do udzielania sądowi wszelkiej pomocy niezbędnej do szybkiego zakończenia sprawy, np. przy ustaleniu adresu świadka. W pewnych przypadkach sąd będzie mieć trzy dni na rozpatrzenie wniosku ofiary przemocy, natomiast całą sprawę będzie musiał rozpoznać w ciągu miesiąca od złożenia wniosku.

Poza tym osoby domagające się zastosowania takich środków wobec sprawy przemocy będą zwolnione z kosztów sądowych. Ofiary będą też mogły uzyskać pomoc psychologiczną lub wsparcie i leczenie w zakresie uzależnień, które są główną przyczyną przemocy domowej.

Z danych Komendy Głównej Policji wynika, że od 30 listopada 2020 do 5 maja 2021 roku na mocy tzw. ustawy antyprzemocowej policja wydała 1057 nakazów opuszczenia mieszkania połączonych z zakazem zbliżania się do niego: 169 razy wydano sam zakaz zbliżania się do mieszkania, a 96 razy – sam nakaz jego opuszczenia.

W Iławie nie doszło do takiej sytuacji, żeby trzeba było zastosować procedurę szybkiego reagowania na przemoc. Podobnie w Kętrzynie.
— Jeszcze nie mieliśmy takiej sytuacji — mówi asp. Ewelina Piaścik, oficer prasowy Komendanta Powiatowego Policji w Kętrzynie. — Najczęściej dzwonią do nas panie, ale zdarzają się też sytuacje, kiedy o pomoc proszą panowie, bo nie dają sobie rady z agresją partnerki. Pamiętam, jak pan z gminy Kętrzyn zadzwonił do nas, bo jego małżonka była agresywna. W domu było też dziecko. Kobieta została zatrzymana, teraz ma dozór policyjny. Takie było postanowienie prokuratora. Na razie sytuacja jest cały czas monitorowana. Został powiadomiony MOPS, GOPS i inne instytucje, które zajmują się tematem przemocy domowej. Kobiety także stosują przemoc domową. Mężczyźni nie chcą wyjść w oczach społeczeństwa na nieporadnych. A nie chcą też samemu reagować, żeby nie być pociągniętymi do odpowiedzialności karnej.

Jak poinformowała nas asp. Ewelina Piaścik, na dzień 31 maja od początku maja założono 60 formularzy Niebieska Karta. Cztery z nich zostały założone kobietom. Dotkniętych przemocą zostało 89 osób.

Dla porównania w 2019 r. na terenie powiatu kętrzyńskiego założono 294 Niebieskich Kart. Osób dotkniętych przemocą było 420. Przemoc stosowało 281 mężczyzn i 12 kobiet oraz jeden nieletni. W 2020 roku założono 232 Niebieskie Karty. Osób dotkniętych przemocą było 389, a stosujących przemoc 216 mężczyzn i 16 kobiet.
— Zastosowaliśmy jedną taką procedurę w grudniu, zaraz po wejściu ustawy antyprzemocowej — mówi asp. Iwona Chruścińska, oficer prasowy Komendanta Powiatowego Policji w Giżycku. — Na razie jest spokojnie. Jest realizowana procedura Niebieskiej Karty, ale takiego nakazu nie było