Nie dostaną pieniędzy do ręki? Zmiany w programie 500+

Osoby, które obawiały się, że świadczenie 500 plus zostanie zlikwidowane, mogą spać spokojnie. Natomiast szykują się zmiany dotyczące obsługi programu 500 plus i formy wypłacenia świadczenia. Obecnie w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej trwają prace nad nowelizacją ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci.
Obsługą programu zajmują się samorządy, czyli wójt, burmistrz lub prezydent miasta. Samorządy dostają na to pieniądze w formie dotacji celowych – to obecnie ok. 350 mln zł rocznie.
Jeśli proponowana przez resort rodziny zmiana wejdzie w życie, wypłatą świadczenia będzie zajmował się Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Program Rodzina 500+ powstały w 2016 roku, to główny instrument polityki rodzinnej realizujący trzy główne cele: poprawa sytuacji demograficznej, redukcja ubóstwa wśród najmłodszych, inwestycja w rodzinę. W ramach programu "Rodzina 500+" rodzinom z dziećmi na utrzymaniu przysługuje świadczenie wychowawcze w wysokości 500 zł na dziecko w wieku do ukończenia 18 roku życia. Zgodnie ze zmianami wprowadzonymi w Programie „Rodzina 500+”, od 1 lipca 2019 roku świadczenie wychowawcze przysługuje na każde dziecko do ukończenia 18. roku życia, bez względu na dochód osiągany przez rodzinę.
Obecnie należy co roku składać wniosek na nowy okres świadczeniowy. Ustawa dopuszcza możliwość składania wniosków w różnych formach, m.in. w formie papierowej, a wypłata świadczenia może następować za pośrednictwem poczty, wypłaty gotówkowej lub przekazu bankowego. Projekt resortu zakłada, że po zmianach wnioski można będzie składać tylko elektronicznie. Beneficjenci nie dostaną także pieniędzy do ręki. Wypłata świadczeń będzie możliwa jedynie w formie bezgotówkowej.
Ułatwieniem ma być odejście (ma to nastąpić w 2023 roku) od corocznego składania wniosków i automatyczne odnawianie prawa do świadczenia na kolejny okres rozliczeniowy.

Resort zapewnia, że znacząco zmniejszą się koszty tego procesu. Obecnie obsługa programu kosztuje ok. 0,85 proc. wartości wypłat. Zmiany mają obniżyć koszty do poziomu 0,1 proc.
Przypomnijmy, że w tym roku nastąpią także duże zmiany w programie „Dobry start”: pieniądze będzie można otrzymać tylko przelewem na wskazany rachunek bankowy. Do tej pory beneficjenci mogli dostać świadczenie w gotówce, na przykład jako przekaz pocztowy. Rząd także uznał, że generuje to jednak zbyt duże koszty. Z tego powodu zabrał obsługę programu samorządom i przeniósł do ZUS. Z szacunków wynika, że w ciągu 10 lat (od 2021 do 2031 roku) koszty obsługi 300 plus będą niższe łącznie o 488 mln zł.
Sejm zatwierdził już wycofanie papierowych wniosków o przyznanie świadczenia. W 2021 roku o pomoc będzie można wnosić tylko przez internet. Elektronicznie mają być także doręczane informacje zwrotne, takie jak decyzje, zawiadomienia i wezwania w sprawie świadczenia kierowane do beneficjentów. Może to być problemem dla źle sytuowanych rodzin, a także dla osób wykluczonych cyfrowo.
W 2020 roku z 3,19 mln wniosków prawie jedna trzecia złożona została właśnie w tradycyjny sposób, a nie za pośrednictwem internetu.

— Taka zmiana spotęguje wykluczenie cyfrowe, które jest faktem i które pokazała nam pandemia — odpowiada Małgorzata Połubińska, radca prawny z Olsztyna. — Zwracam uwagę choćby na dostęp do sieci internetowej, wysokie koszty sprzętu elektronicznego i brak umiejętności jego obsługi wśród wielu Polaków, w tym beneficjentów programu. Samo założenie zmniejszania kosztów programu jest oczywiście słuszne.

at