Nie umiera ten, kto trwa w pamięci żywych. Cz. II

1 i 17 września 1939 roku to daty, które przyniosły kres istnienia Niepodległej Rzeczpospolitej, młodego, lecz liczącego się w Europie państwa, które Polacy odbudowali ogromnym wysiłkiem, ale z wielkim zapałem, po 123 latach niewoli, wielkich zniszczeniach wojennych oraz odparciu bolszewickiej agresji w 1920 roku.

Dwaj sąsiedzi Polski Rzesza Niemiecka i Związek Sowiecki- zawarli 23 sierpnia 1939 roku sojusz, który w rezultacie na długie lata zmienił granice wielu państw Europy, a Polsce przyniósł utratę niepodległości oraz zniewolenie i represje na niespotykaną dotąd skalę.

Tajny dodatkowy protokół przesądził o kolejnym rozbiorze Polski, z wytyczeniem przebiegającej przez jej ziemie linii granicznej strefy interesów obu zaborców. W wyniku zdradzieckiej agresji III Rzeszy do niewoli dostało się około 420 tysięcy żołnierzy Wojska Polskiego.

Ale to nie koniec polskiej tragedii
17 września 1939 roku między godziną 3.00 o 6.00 rano wojska frontów Ukraińskiego i Białoruskiego Armii Czerwonej wtargnęły na całej długości granicy wschodniej na terytorium Rzeczpospolitej. Otrzymały zadanie: „Błyskawicznym druzgocącym uderzeniem rozgromić pańsko-burżuazyjne polskie wojska(….)” oraz ”zniszczyć i wziąć do niewoli siły zbrojne Polski”. Wojsko Polskie stawiło zaciekły opór niemieckiemu agresorowi, wystąpiło też w wielu różnych miejscach przeciw wojskom sowieckim, tu jednak chaos i dezorganizację pogłębiła dyrektywa ogólna, wydana ok. godz. 22.00 przez Naczelnego Wodza, marszałka Rydza Śmigłego: „Sowiety wkroczyły.

Zarządzam ogólne wycofanie na Rumunię i Węgry najkrótszymi drogami. Z Sowietami nie walczyć, tylko w razie natarcia z ich strony lub próby rozbrojenia naszych oddziałów(….)”. Polska w swych zmaganiach pozostała osamotniona. Francja i Anglia pomimo udzielonych wcześniej gwarancji nie podjęły żadnych wspierających działań militarnych. Obaj agresorzy podzielili między siebie terytorium Polski. Zajęte przez Niemcy ziemie liczyły ok.188 tyś. km2, zamieszkiwało je ok. 22 mln osób. Związek Sowiecki anektował tereny o pow. 201 tys. km2 (ponad połowa Polski) z 13 milionami mieszkańców.
Od pierwszych dni wkroczenia oddziałów Wermachtu i Armii Czerwonej na ziemie polskie rozpoczął się niesłychany terror: aresztowania, egzekucje, wysiedlenia i deportacje, które trwały cały okres okupacji oraz po zakończeniu wojny.

Aby nie było polskiej mowy- strzał w serce lub w tył głowy!
Do sowieckiej niewoli dostało się 232-235 tysięcy żołnierzy. Rozpoczęła się niewola i tragedia szczególnie polskich oficerów, których przetrzymywano w specjalnych obozach NKWD oraz więzieniach. Ściśle tajną notatkę z propozycją wymordowania polskich jeńców wojennych i więźniów Ławrientij Beria, szef NKWD, przedłożył Stalinowi.

5 marca 1940 roku decyzję w tej sprawie podjęło Biuro Polityczne KC WKP(b). Od 3 kwietnia 1940 realizowano masowy mord na obywatelach polskich, dlatego, że byli Polakami.

W kwietniu 1940 roku NKWD zamordowało blisko 22 tysiące oficerów, przedstawicieli elit polskich. Teraz właśnie mija 81 lat, zapomnieć nie sposób i nie wolno. W czasach tak trudnych dla każdego człowieka, gdzie ważą się losy bliskich, a także nas samych wskutek strasznej choroby jaka nawiedziła świat- COVID-19, przypominanie tamtych dni jest trudne. A jednak nawet teraz warto o ofiarach tego mordu wspomnieć.

W dzisiejszych trudnych czasach pamięć o bliskich, o ofiarach, o obrońcach naszych, polskich granic często schodzi na plan dalszy. Ale czy tak być musi? Czy tylko jeden miesiąc jest tak ważny? Według mnie to całym rokiem, całymi latami pamiętać winniśmy jakie to nieszczęścia spotkały naród, państwo, co działo się z poszczególnymi rodzinami. Dwa najbardziej zbrodnicze systemy – faszystowski(niemiecki) i bolszewicki(rosyjski) podały sobie dłoń. Celem była Polska, nie żeby była, żeby żyła, lecz aby zniknęła na zawsze.

Kwiecień - miesiąc pamięci o ofiarach zbrodni katyńskiej
Katyń koło Smoleńska, Miednoje koło Tweru, Bykownia koło Kijowa, Piatichatki na przedmieściach Charkowa i prawdopodobnie Kuropaty koło Mińska to miejsca, gdzie spoczywają prochy zamordowanych polskich oficerów, policjantów, żołnierzy KOP, strażników granicznych. O sposobie mordowania nie będę wspominał, bo sposób ten jest szeroko znany. Jedno jest pewne dla ofiar był okrutny i ostateczny.

fot. Nadesłane: Jan Domański

13 kwietnia przedstawiciele Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Olsztynie na czele z Dyrektorem Adamem Roczniakiem, leśnicy Nadleśnictwa Nowe Ramuki oraz Stowarzyszenia Rodzina Katyńska w Olsztynie - w Orzechowie w gminie Olsztynek złożyli kwiaty i zapalili znicze pomordowanym w ramach zbrodni katyńskiej 106 leśnikom i drzewiarzom. Dęby Pamięci posadzono w sierpniu ubiegłego roku.

fot. Nadesłane: Jan Domański

W dniu tym żołnierze 4 Warmińsko – Mazurskiej Brygady Wojsk Obrony Terytorialnej w Orzechowie uczcili pamięć leśników-ofiar zbrodni katyńskiej. Ponadto na terenie Szkół Podstawowych w Zaborowie im. Orła Białego gm. Kozłowo oraz w Waśniewie gm. Janowiec Kościelny w Szkole Podstawowej im. Zawiszy Czarnego złożono kwiaty i zapalono znicze przy pomnikach i Dębach Pamięci – ofiar zbrodni katyńskiej.

W Zaborowie upamiętniony jest kpt. Leon Ciszewski- Dyrektor Gimnazjum w Sarnach na Wołyniu- zamordowany w Kijowie.

W Waśniewie upamiętniono ppor. Jana Bublińskiego – Dyrektora Gimnazjum w Krzemieńcu-zamordowanego w Kijowie oraz por. Stefana Jarockiego zamordowanego w Katyniu. Szkoła upamiętniła też nadkomisarza straży granicznej Bronisława Borowca w Szczepkowie Borowym ofiarę zbrodni w Twerze-Miednoje.

Podobnie w wielu miejscach na terenie województwa uczczono pamięć ofiar zbrodni katyńskiej.

Pan Rafał Pyra nauczyciel z Janowca Kościelnego, członek Stowarzyszenia Rodzina Katyńska, reprezentant organizacji „Młodzi Patrioci” Kibicuj z Klasą w sposób szczególny oddał część i pamięć zapalając Światło Pamięci ustawił kolejno w Olsztynie, Dobrym Mieście, Kozłowie, Zaborowie, Waśniewie, Szczepkowie Borowym.

Zaapelował również do społeczności szkolnej, aby w kwietniu – Miesiącu Pamięci Narodowej „zatrzymali się chociaż na chwilę i wspomnieli Ofiary Zbrodni Katyńskiej". Cyt. „Możecie to zrobić na wiele sposobów, np. przeczytajcie artykuł, który przybliży tematycznie „Wiosnę 1940 roku”, zapoznajcie się z kalendarium Zbrodni Katyńskiej, aby mieć świadomość jak doszło do tego okrutnego mordu. Jeżeli w Waszym miejscu zamieszkania znajduje się Dąb Katyński- wyjdźcie i zapalcie przed nim choćby malutkie światełko. Niech te działania staną się symbolem przywracania pamięci o naszej elicie, pamięci o zwykłych ludziach, którzy chcieli po prostu żyć…” . Jest to postawa wyjątkowa. Wyjątkowy przykład dla młodzieży.

Dobre Miasto

Autor: Kazimiera Iłłakowiczówna- 1943

W materiale wykorzystano fragmenty książki Andrzeja Przewoźnika i Jolanty Adamskiej „Zbrodnia Katyńska”, źródła internetowe, zdjęcia Rafały Pyry oraz 20 Brygady Zmechanizowanej w Bartoszycach, 4 W-M Brygady WOT,RDLP w Olsztynie.
Jan Domański