Sukcesja: problem firm rodzinnych

Wiele polskich firm rodzinnych powstało w okresie transformacji gospodarczej, po upadku komunistycznego ustroju. Często sprawy przyszłości firmy zostawia się na później, bo nie ma czasu o tym porozmawiać. W zasadzie wśród właścicieli polskich firm rodzinnych krąży kuluarowy żart na temat przekazywania firm i władzy sukcesorom, że o tym „porozmawiamy po mojej śmierci…”.

Im wcześniej zostanie rozpoczęty proces sukcesji związanej ze skutecznym transferem władzy, tym większe jest prawdopodobieństwo, że firma pozostanie w świetnej kondycji, a dobra przyszłość i sukces staną się pewnikiem.

Według ogólnie dostępnych statystyk sukcesję planuje około pięć tys. polskich firm. Obecnie 6 proc. tych firm prowadzi działalność gospodarczą ponad 30 lat, ale z roku na rok odsetek ten w naturalny sposób się zwiększa. Ogromna większość przedsiębiorców, bo aż ponad 70 proc., planuje pozostawienie biznesu w rodzinie i przekazanie go dzieciom (średnia światowa to 40 proc.). Część przedsiębiorców rozważa wdrożenie po przekształceniu zmian właścicielskich. Powszechna wśród przedsiębiorców opinia wskazuje, że sukcesję można przygotować i przeprowadzić w ciągu jednego roku. Dotychczasowe doświadczenia pokazują, że trzeba na to aż siedmiu lat.

Niezależnie jednak od wybranego kierunku zmian, jak i dalszych celów działań wytyczonych przez firmę rodzinną, koniecznym jest spojrzenie na całe przedsięwzięcie gospodarcze przez aspekt wielowymiarowego organizmu i zapewnienie dalszego rozwoju firmy poprzez wdrożenie koniecznych zmian, a także zapewnienie podążania po ścieżce wybranego rozwoju firmy.

Niekontrolowana sukcesja doprowadziła do bankructwa niejedną rodzinną firmę, a jej brak, to nie tylko problem samej firmy, która traci swojego właściciela, ale też jej wszystkich kontrahentów, którzy z kolei też mają swoich kontrahentów. Tworzy się z tego kaskadowa struktura, która powoduje, że konsekwencje dotykają każdego.
Poparta doświadczeniem praktyka pokazuje, że okres wdrożenia sukcesji (uporządkowanie prawne, reorganizacja struktur wewnętrznych oraz ewentualne pozyskanie inwestora) to idealny czas na zwiększenie efektywności przedsiębiorstwa. Często jest bowiem tak, że formalno – prawny proces sukcesji tj. wdrożenie odpowiedniej formy prawnej, przygotowanie precyzyjnych dyspozycji podziału majątku firmowego i rodzinnego na wypadek śmierci, powodują, że z punktu widzenia zachowania ciągłości i trwałości prawnej firma rodzinna jest zabezpieczona. Jednakże, trzeba odpowiedzieć sobie na pytanie – czy do nowych wyzwań, przed jakimi stoi przedsiębiorstwo rodzinne zarządzane już przez nowe pokolenie jest przygotowana struktura wewnętrzna firmy rodzinnej? Nowa rola rodzi jednocześnie większą odpowiedzialność za sprawy firmy i oczekiwania zatrudnianego personelu, który chce znać swoją przyszłość. Z drugiej strony zostały stare — ale i nowe sprawy — oraz bieżąca codzienność gospodarcza i nieubłagany upływ czasu. Każdy z nas prędzej czy później postawi przed sobą pytanie: i co dalej? Szczególnie, gdy rozważamy sprawy osobistej przyszłości jak i przyszłości firm rodzinnych.

Na pewno niejeden przedsiębiorca zastanawiał się, kiedy i jak efektywnie wdrożyć do biznesu sukcesorów. Pomiędzy właścicielami firm a ich dziećmi jest przeciętnie 20-30, a czasami 40 i więcej lat różnicy. Naturalną sytuacją jest, że przekazanie biznesu osobie z doświadczeniem — zwykle o wiele mniejszym — nie jest w praktyce możliwe. Z drugiej strony, jeżeli sukcesor nawet chce przejąć odpowiedzialność, to nie jest gotowy, a dopóki jej nie przejmie, to ta różnica w doświadczeniu nadal się zwiększa.

Tematyka poświęcona firmom rodzinnym będzie jednym z paneli IV Kongresu Przyszłości, podczas którego radca prawny Piotr Aleksiejuk i adwokat Katarzyna Wojarska-Aleksiejuk oraz doradca sukcesyjny Dariusz Szklarzewski jako przedstawiciele kancelarii prawnej Wojarska Aleksiejuk & Wspólnicy, która od wielu lat doradza polskim firmom rodzinnym, opowiedzą o szansach i wzywaniach, jakie stoją przed przedsiębiorstwami rodzinnymi. W panelu udział brać będą również przedstawiciele znanych firm rodzinnych z Warmii i Mazur.
am

Doradza właścicielom największych firm rodzinnych w Polsce w realizacji kompleksowych projektów sukcesji. Prezes
Stowarzyszenia Sukcesja Firm Rodzinnych. Przez wiele lat związany z instytucjami finansowymi, w których oprócz doradztwa na rzecz zarządów, pełnił również funkcje managerskie w departamencie sprzedaży. Oprócz doradztwa sukcesyjnego, specjalizuje się w transakcjach fuzji i przejęć oraz w finansach i bankowości, przede wszystkim w zakresie tworzenia dokumentacji umów kredytowych i zabezpieczeń.

Oprócz zagadnień sukcesyjnych, w tym prowadzenia konferencji o tej tematyce oraz realizacji projektów sukcesji firm rodzinnych, w swojej codziennej praktyce zajmuje się również bieżącą obsługą podmiotów gospodarczych, spółek handlowych i organizacji pozarządowych, świadcząc pomoc prawną z zakresu spraw korporacyjnych oraz tzw. compliance. Dotychczasowe doświadczenie zdobywała m.in. w amerykańskiej kancelarii prawnej w Miami. Posiada również wieloletnie doświadczenie w skomplikowanych sprawach związanych z odpowiedzialnością członków organów spółek handlowych, działaniem na szkodę spółki przez członków zarządu, jak również z zagadnieniami działalności korupcyjnej.

Od 30 lat zawodowo specjalizuje się w zarządzaniu firmami rodzinnymi działając także w około korporacyjnym środowisku biznesowym. Jest ekspertem i audytorem wiodącym systemów zarządzania, specjalizującym się w analizie, opracowywaniu i wdrażaniu strategii rozwoju biznesu. W swojej karierze zawodowej z sukcesem realizował projekty z zakresu
analiz i doradztwa strategicznego, łączenia i przeprowadzania zmian organizacyjnych w firmach oraz zarządzania nimi. Przygotował i
przeprowadził projekty rozwijające kompetencje pracowników w powiązaniu ze strategią biznesową firmy w przedsiębiorstwach z branży handlowo-usługowej, deweloperskiej oraz transportu i logistyki. Jest mentorem i coachem zarówno dla nestorów jak i sukcesorów średnich i dużych firm rodzinnych.
Fot. archiwum prywatne