A kamienica coraz bardziej znika i znika... [ZDJĘCIA]

2020-08-09 14:10:23(ost. akt: 2020-08-07 12:34:31)
Ulica Dąbrowszczaków kamienice

Ulica Dąbrowszczaków kamienice

Autor zdjęcia: Zbigniew Woźniak

Jest rok 1892, a my idziemy w górę dawnej Wartenburger-Straße. Po prawej mamy całkiem nowy gmach sądu, po lewej kształtów nabiera pałacyk... Dalej po prawej mijamy budynek gimnazjum — za 9 lat stanie przed nim pomnik Wilhelma I.
I ten pomnik zdecyduje, że w dokumentacji z 1904 r. niedawna Wartenburger-Straße (czyli droga na Wartenburg — dzisiejsze Barczewo) nazywana będzie już Kaiser-Straße, czyli ulicą Cesarską. Idąc dalej w górę, po lewej stronie miniemy budynek Banku Rzeszy — a jakże! — też wzniesiony z charakterystycznej, ciemnoczerwonej cegły. W 1892 r. skończylibyśmy nasz spacer na skrzyżowaniu z Bahnhof-Straße i moglibyśmy nawet na dłuższą chwilę przystanąć przy zbudowanym w 1871 r. dworcu.

Czy wy widzicie, jak tu pięknie?!
A.D. 1892


Dziś ulica nosi imię na cześć XIII Brygady Międzynarodowej im. Jarosława Dąbrowskiego, potocznie zwanych Dąbrowszczakami. Czy to akurat patroni tak od zarania reprezentacyjnej ulicy godni — to jest temat na osobne roztrząsania i osobny utwór. Mnie bardziej przejmuje i skrajne emocje budzi stan jednej z paru na dawnej Kaiser-Straße kamienic. Konkretnie tej, która stoi mniej więcej pośrodku między Bismarck-Straße i Moltke-Straße — to znaczy między dzisiejszymi ulicami Mazurską i Kajki.

Ale na razie jest wciąż rok 1892 i kamienica już stoi — wraz z oficyną należy przecież do pierwotnej i najwcześniejszej zabudowy na tej ulicy. Ma parter, piętro i poddasze. Bije od niej nowoczesność, bo choć generalnie wzniesiono ją z ceramicznych cegieł — została też od zewnątrz i od środka otynkowana. Jest w całości podpiwniczona, obszerna — ma ponad 200 mkw. powierzchni użytkowej. W dokumentacji w rubryce właściciel widnieje nazwisko: Franciszka Wojciechowska. Kim była pani Franciszka? Sądząc po imieniu i nazwisku — raczej proweniencji polskiej. Wdowa? Zwyczajna spadkobierczyni kamienicy? A może po prostu samodzielna kobieta bez gorsetu? Nie wiemy i pewnie już nigdy się nie dowiemy.

Wiemy natomiast na pewno, że w 1898 r. w kamienicy mieszkała i sama pani Franciszka, i kolejnych dziewięciu najemców — wśród nich był mistrz budowy pojazdów konnych i jego pomocnik, kierownik pociągu, księgarz, dwóch pracowników poczty, robotnik oraz inwalida wojenny wraz z żoną. Ale już spis adresowy z 1903 r. wymienia wraz z właścicielką tylko czterech najemców. Być może liczba mieszkańców spadła, bo kamienica była w międzyczasie modernizowana: kuchnie i łazienki wyposażone zostały w instalację wodno-kanalizacyjną. Ale taki stan rzeczy nie trwał najwyraźniej zbyt długo, bo spis z 1913 r. wymienia już 18 najemców, a spis z 1926 r. — nawet 24 osoby. Ale z liczbą lokatorów musiał też piąć się w górę standard samej kamienicy, bo w tym ostatnim spisie wśród najemców widnieje m.in. dyrektor oddziału Magdeburskiego Banku Ziemiańskiego, główny inspektor ubezpieczeniowy, kupiec, kierownik jakiegoś biura i kilka rodzin nauczycielskich. Jednym z zamieszkujących kamienicę nauczycieli był August Kuhn, który twierdził, że przeprowadził się do kamienicy na Kaiser-Straße, bo chciał polepszyć swój standard mieszkaniowy.

128 lat później...


Dziś jej oficjalny adres brzmi: Dąbrowszczaków 29, a stan faktyczny to jest — najoględniej mówiąc — obraz nędzy i rozpaczy.

Ulica Dąbrowszczaków kamienice

Ulica Dąbrowszczaków kamienice

I właściwie tu moje impresje o kamienicy z końca XIX w. powinnam skończyć, bo i na usta, i na klawiaturę cisną mi się mało literackie określenia. Gwoli dziennikarskiej rzetelności poinformuję zatem, że kamienica sypie się w zastraszającym tempie. I że lada dzień zniknie z topografii miasta, a przebywanie w jej najbliższej okolicy już dziś grozi co najmniej trwałym uszczerbkiem na zdrowiu.

— 10 stycznia 2019 r. wojewódzki konserwator zabytków wydał pozwolenie na roboty budowlane w kamienicy przy ul. Dąbrowszczaków 29 w Olsztynie — mówi Bartłomiej Skrago, rzecznik WUKZ. — Roboty miałyby obejmować wykonanie wzmocnienia fundamentów, a termin tego pozwolenia został wyznaczony na 31 grudnia 2020 r. Na dziś te roboty zostały już zrealizowane. 23 maja 2019 r. WKZ udzielił kolejnego pozwolenia, tym razem na prowadzenie robót budowlanych i prac konserwatorsko-restauratorskich w budynku. Pozwolenie jest ważne do 31 grudnia 2021 r. Do chwili obecnej konserwator nie otrzymał informacji o rozpoczęciu prac.


Magdalena Maria Bukowiecka

Ulica Dąbrowszczaków kamienice


Allenstein kontra Olsztyn. Po lekturze poprzednich moich artykułów kilku uważnych Czytelników zapytało mnie, dlaczego opisując zabytki Olsztyna, czasem posługuję się samym „Olsztynem”, a czasem przez wszystkie polskie przypadki odmieniam jego niemiecką nazwę „Allenstein”. Może i przez przypadki odmieniam, ale nie dzieje się to przez przypadek. Nie jest też wynikiem mojej nieuwagi lub traktowania obu nazw na zasadzie synonimów. Wręcz przeciwnie — jest to z mojej strony zabieg celowy, a cele przyświecają mu stricte dydaktyczne. Chodzi bowiem o to, byśmy my, dzisiejsi mieszkańcy Olsztyna — olsztynianie czy to z urodzenia, czy z zamiłowania — pamiętali, że przed 1945 rokiem mieszkali tu inni ludzie, w większości narodowości niemieckiej, i nieco inaczej nazywali nasze malownicze miejsce na Ziemi.
Dlatego pisząc o mieście i jego historii przed rokiem 1945, posługuję się „Allensteinem”. Bo takie jest nasze dziedzictwo, spuścizna i nie wolno nam ani jej negować, ani niszczyć, ani potępiać. Ot, przyjęliśmy w dobre ręce i powinniśmy to doceniać, bo trafił nam się naprawdę smaczny kąsek na tej mapie — nawet jeśli to „poniemieckie”. A wszystko, co się zdarzyło po 22 stycznia 1945 r., to już Olsztyn. Nasza dola, nasze działania, nasz wkład w przyszłość naszego pięknego miasta.

Od autorki:


Czytaj e-wydanie
Gazeta Olsztyńska zawsze pod ręką w Twoim smartfonie, tablecie i komputerze. Codzienne e-wydanie Gazety Olsztyńskiej, a w piątek z tygodnikiem lokalnym tylko 2,46 zł.

Kliknij w załączony PDF lub wejdź na stronę >>>kupgazete.pl

Komentarze (3) pokaż wszystkie komentarze w serwisie

Komentarze dostępne tylko dla zalogowanych użytkowników. Zaloguj się.

Zacznij od: najciekawszych najstarszych najnowszych

Zaloguj się lub wejdź przez FB

  1. Nick #2958013 | 37.201.*.* 9 sie 2020 22:07

    Mieszkalem niedaleko od tego budynku na ul . Dabrowszczakow 29. Za komuny byl w duzyo lepszym stanie niz obecnie.

    Ocena komentarza: warty uwagi (2) odpowiedz na ten komentarz

  2. Nie #2957985 | 88.156.*.* 9 sie 2020 20:45

    Jakiś program zabytek plus???

    Ocena komentarza: poniżej poziomu (-2) odpowiedz na ten komentarz

  3. olsztyniak #2957892 | 77.112.*.* 9 sie 2020 14:42

    Na pewno nazwa ulicy Dąbrowszczaków jest lepsza niż nazwa upamiętniająca jakiegoś obecnie popularnego oszołoma albo bandyckiej organizacji- jak na przykład ulica NSZ w Białymstoku

    Ocena komentarza: warty uwagi (8) odpowiedz na ten komentarz pokaż odpowiedzi (4)