Kraina przydrożnych kapliczek

Bogactwem tego terenu są dobre gleby, łagodny klimat oraz różnorodność świata zwierzęcego i roślinnego.
Bogactwem gminy jest rezerwat przyrody „Mokradła Żegockie” oraz użytek ornitologiczny „Bartniki”. Mokradła zwane także „Błotami Żegockimi” to ostoja ptactwa wodno-błotnego. „Bartniki” to rozlewisko wodne o pow. 92 ha z przepiękną 5-cio hektarową wyspą. To właśnie tutaj jest miejsce lęgowe wielu rzadkich gatunków ptaków między innymi perkozów, bąków, bączków, zielonek, kropiatek, rybitw czarnych i zwyczajnych, wodników i derkaczy. Rozlewisko jest też doskonałym biotopem dla kaczek właściwych (jest ich tu siedem gatunków) i kaczek nurkujących (cztery gatunki). „Bartniki” to także miejsce żerowania i odpoczynku dla przelatujących ptaków takich jak: bataliony, rycyki, brodźce, biegusy, gęsi, żurawie, bekasy. W rozlewisku zadomowił się także żółw błotny. Wody rozlewiska są zarybiane i przyciągają wędkarzy. Można tu złapać: okonia, amura, lina, karasia, karpia i szczupaka. Po zakończeniu okresu lęgowego ptactwa Urząd Gminy w Kiwitach prowadzi sprzedaż kart rybackich.
Wszystkie ptaki i inne gatunki zwierząt oraz piękny krajobraz rozlewiska można podziwiać z wieży widokowej. Między innymi właśnie dzięki temu krajobrazowi Powiat Lidzbarski jest częścią „Zielonych Płuc Polski”.

Zabytkowe obiekty Gminy Kiwity to kościoły i kapliczki.
Czas gotyku pozostawił na Warmii piękne, zabytkowe budowle, które z braku piaskowca na morenowych terenach, wzniesiono z czerwonych palonych cegieł. Są między nimi godne uwagi budowle, okazałe świątynie, bramy miejskie, ratusze, domy mieszczańskie i nie mniej rzucające się w oczy, piękne kościoły wiejskie. Takim najpiękniejszym i najczystszym stylistycznie na Warmii kościołem, powstałym w średniowieczu, który może konkurować z każdym innym kościołem wiejskim jest świątynia w Kiwitach, czyli kościół pw. Św. Piotra i Pawła z cmentarzem przykościelnym wybudowanym w stylu gotyckim w XIVw. Cmentarz otoczony jest murem z bramą i czterema kaplicami w stylu neogotyckim. Kościół gruntownie odnawiony był w 1862, ponownie konsekrowany w 1879r. . Ołtarz główny pochodzi z 1762 r. z późnogotycką figurą Madonny z Dzieciątkiem z około 1500 r. Ambonę późnobarokową wykonano w warsztacie Jana Zachariasza Freya około 1790 r. W murze kościoła znajdował się do 1946 r. relief przedstawiający szkielet tak zwaną Śmierć z Kiwit.

Mariola Adela Karpowicz

Kolejnym zabytkiem jest kościół pw. Św. Krzyża i Św. Wawrzyńca w Krekolach wraz z cmentarzem przykościelnym, który powstał ok. XIV/XV w. Jest to kościół murowany w stylu gotyckim, z przebudowaną później wieżą kościelną. Cmentarz przykościelny jest ogrodzony murem z czterema kaplicami.

Mariola Adela Karpowicz
W Żegotach wznosi się monumentalny kościół parafialny wybudowany na początku XX wieku ze względu na zły stan wcześniejszej świątyni. Dzięki ówczesnym mieszkańcom w latach 1909–1910 wzniesiono do dziś istniejący kościół, który 4 czerwca 1912 roku konsekrował biskup Augustyn Bludau. W wieży kościoła wisi dzwon z 1610 roku, prawdopodobnie pochodzący ze starej świątyni. Inne dwa dzwony podczas II wojny światowej zostały zdjęte i przetopione na armaty. Przy kościele znajdują się groby przedwojennych proboszczów oraz cmentarz z ogrodzeniem w stylu neogot z czterema kaplicmi.

Mariola Adela Karpowicz

Na uwagę zasługuje także kościół filialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Samolubiu. Ten murowany na początku XX wieku obiekt w stylu neogotyckim powstał jako kaplica, a w kolejnych latach rozbudowano go do rangi kościoła.
Perełką wśród tych zabytków jest STOCZEK KLASZTORNY - Sanktuarium Matki Bożej Królowej Pokoju (XVII – XVIII w.) wraz z klasztorem księży Marianów i pięknym ogrodem (XVII – XVIII w.). Kościół rektoralny jest murowany w stylu barokowym otoczony krużgankami z czterema narożnymi kaplicami. Z kościołem łączy się klasztor budowany w stylu barokowym. Na dziedzińcu, przed wejściem do kościoła znajduje się figura Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny z XVII w. Miejsce to jest szczególne ze względu na architekturę, kult Matki Boskiej oraz fakt więzienia tu księdza kardynała Stefana Wyszyńskiego.

Tam, gdzie kapliczki tam Warmia...

Na terenie gminy znajdują się 54 zabytkowe kapliczki. Na szczególną uwagę zasługują:
Czarny Kierz - kapliczka przydrożna z 1930 r. We wsi znajduje się także zabytkowa kaplica filialna wybudowana w 1894 roku.
Klejdyty – cztery kapliczki przydrożne z XVIII i XIX w.
Kiwity – kapliczka przydrożna z początków XX w.
Stoczek – sześć kapliczek przydrożnych i jedna kaplica (XVIII, XIX i pocz. XX w.)
Rokitnik – kapliczka przydrożna z XIX w.
Napraty - zabytkowa kaplica pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny zbudowana w stylu neogotyckim, w drugiej połowie XIX wieku. Kaplica jest położona przy skrzyżowaniu w Napratach prowadzącym do miejscowości Krekole i Knipy.
Przez malownicze tereny gminy Kiwity prowadzi szlak Green Velo, dzięki, któremu rowerzyści, miłośnicy dziedzictwa kulturalnego, rodziny z dziećmi i po prostu amatorzy pięknych widoków mogą podziwiać krajobrazy Warmii.