Jajko: symbol odrodzenia

Świat się zmienia, ale wielkanocna tradycja wciąż ma się dobrze. Nic tak nie cieszy najmłodszych, jak ozdabianie jajek i pieczołowite przygotowywanie pisanek. Ale czy wiemy, dlaczego to właśnie jaja muszą znaleźć się na świątecznym stole?

Jaja od zawsze były symbolem płodności i odrodzenia. Chrześcijanie symbolizują jajko z grobem Jezusa Chrystusa, z którego zmartwychwstał. Jajko wielkanocne, jako symbol życia, jest zarazem symbolem przezwyciężenia śmierci w postaci przebijania skorupki. Kurczak wykluwający się z jajka to dla chrześcijan znak triumfu życia, znak Chrystusowego i ludzkiego zmartwychwstania.

Początkowo malowano jajka na czerwono, aby symbolizować krew Chrystusa. Czerwona barwa wiąże się z biblijną legendą o Marii Magdalenie, która zastała pusty grób Jezusa i pobiegła do domu, by zawiadomić o tym najbliższych. Nikogo nie zastała, ale, gdy weszła do kurnika, znalazła na grzędach czerwone jajka. Zabrała je ze sobą na spotkanie z apostołami i rozdzieliła pomiędzy nich. Odtąd czerwone kraszanki symbolizowały zwycięstwo nad śmiercią i radosne nowiny.

W opracowaniu Magdaleny Wójtowicz dotyczącym ludowych wierzeń o jajku, czytamy, że jego znaczenie kulturowe wywodzi się przede wszystkim z faktu, że tkwi w nim zarodek życia. "Dlatego od najdawniejszych czasów było czczone jako praźródło naturalnego życia, uniwersalny symbol wszelkiego początku świata i każdego istnienia, sił rozrodczych, rozkwitu, zdrowia, zmartwychwstania. Jajo obrazuje stan inicjalny, z tego względu pojawiło się w mitach kosmogonicznych wielu kultur. Obecne jest także w działaniach magicznych i ochronnych" - pisze autorka.

Tradycję malowania pisanek mieszkańcy Europy przejęli od ludów perskich. Egzemplarze nieco młodsze od asyryjskich odnaleziono w Egipcie i Chinach, ale zwyczaj dekorowania jaj nie jest obcy chyba żadnej kulturze świata. W Polsce pierwsze malowane jaja datuje się na X wiek.

Jaja są najważniejszym atrybutem świąt wielkanocnych. Stanowią podstawową potrawę święconą w Wielką Sobotę, są ozdobą świątecznych stołów, podarunkiem i rekwizytem wielkanocnych zabaw.

Łacińskie powiedzenie "ab ovo", czyli "od jaja", znaczy tyle samo, co: od samego początku, od Adama i Ewy. Angielski fizjolog, William Harvey, w XVII wieku sformułował słynne zdanie "Omne vivum ex ovo", czyli: "Wszystko co żyje, pochodzi z jaja".

Jajko w czasie Wielkanocy to nie tylko symbol czy składnik świątecznych dań, ale i element wielu zwyczajów. Przede wszystkim jajka malujemy, barwimy, skrobiemy i dekorujemy. Następnie kolorowe pisanki czy kraszanki mogą posłużyć nam do różnych wielkanocnych zabaw m.in. stukania się jajkami do pierwszej pękniętej skorupki.

oprac. AT

Czytaj e-wydanie


Gazeta Olsztyńska zawsze pod ręką w Twoim smartfonie, tablecie i komputerze. Codzienne e-wydanie Gazety Olsztyńskiej, a w czwartek i piątek z tygodnikiem lokalnym tylko 2,46 zł.

Kliknij w załączony PDF lub wejdź na stronę >>>kupgazete.pl


W świątecznym (10-13 kwietnia) wydaniu m.in.

Tarcza antykryzysowa zacznie działać
Prezydent Andrzej Duda podpisał pakiet rozwiązań dla przedsiębiorców i pracowników w związku z czekającym gospodarkę kryzysem wywołanym epidemią koronawirusa. Wcześniej Sejm uchwalił zmiany w ustawach. Posłowie przyjęli 32 poprawki z 81 uchwalonych przez Senat w ustawie o wsparciu przedsiębiorców i pracowników.

Wielkanoc od A do Z
W naszym wielkanocnym alfabecie przyglądamy się zwyczajom i pojęciom związanym z wyjątkowym czasem, w którym wspomina się mękę, śmierć i, przede wszystkim, zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa. To najważniejszy okres w roku liturgicznym.

Fotografie z czasów kwarantanny
Na co dzień Magdalena Sulwińska z Olsztyna uwiecznia chwile szczęścia w wyjątkowych momentach życia ludzi, bo specjalizuje się m.in. w fotografii ślubnej. Teraz odwiedza z aparatem tych, którzy radzą sobie z codziennością w czasach społecznej kwarantanny.