Cudowne chwile w gminie Gietrzwałd

Arboretum w Kudypach
To jedna z największych atrakcji botanicznych regionu. Kudypskie arboretum zajmuje powierzchnię ponad 15 ha i położone jest w przeuroczym leśnym kompleksie pokrytym wiekowym drzewostanem. Ma charakter parku leśnego z elementami ukształtowanego terenu, prześwietleń w drzewostanie, oczek wodnych, ścieżek, dróg, kładek, mostków i zadaszeń. Kolekcje drzew i krzewów rosnących w arboretum liczą ok. 1000 gatunków i odmian!

Bazylika Narodzenia NMP
Pierwotnie w Gietrzwałdzie na górce, łagodnie spadającej ku rzece, postawiono drewnianą kaplicę. W czasie wojen polsko-krzyżackich wieś i kaplica zostały zniszczone. W XV wieku postawiono jednonawową świątynię na podmurówce z kamienia, z płaskim, drewnianym stropem i wieżą od strony zachodniej, w górnej części drewnianą. Kościół był wiele razy przebudowywany. Swoją obecną formę zyskał podczas przebudowy już po objawieniach maryjnych pod koniec XIX wieku.

Cudowny obraz
Ostatnie badania gietrzwałdzkiego obrazu przeprowadzono pod koniec 2018 r. w Krakowie. Obraz Matki Bożej z kościoła w Gietrzwałdzie, który jest dobrze znany w naszej diecezji, został namalowany techniką temperową na płótnie lnianym. Jego historia daleko wyprzedza objawienia Matki Bożej, które miały miejsce w 1877 r. Badania potwierdziły, że obraz Matki Bożej powstał w XVII w. Fortyfikacje w Tomarynach

Wieże obronne w Tomarynach zostały wybudowane na przełomie XIX i XX wieku, a ich zadaniem była obrona mostu nad rzeką Pasłęką. To tzw. blokhauz − wojskowa, ufortyfikowana budowla ze strzelnicami, służąca do samodzielnej obrony z kilku stron. Kiedyś budowano takie, aby ochraniać mosty, tunele, przejścia oraz inne ważne punkty strategiczne. Obie wieże połączone są poterną, z której można było także prowadzić ogień na rzekę pod mostem.

Gminny Ośrodek Kultury od lat organizuje koncerty, zabawy i przedstawienia, w których bierze udział wiele osób. Znajduje się tutaj galeria, która od lat jest miejscem promocji sztuki regionalnej i ludowej, amatorskiej i profesjonalnej. Bogata paleta produktów artystycznych i ich różnorodność sprawiają, że każdy znajdzie tu coś ciekawego dla siebie: akwarele, pastele, obrazy olejne, kolaż, haft, rzeźbą, szkło artystyczne, wyroby z metalu, drewna, wikliny i dzianiny, szydełkowe serwety, makatki, artystyczną biżuterię i okolicznościowe ozdoby.

Historyczna gazeta
Początki historii „Gazety Olsztyńskiej” prowadzą do... Gietrzwałdu i są związane z postacią Andrzeja Samulowskiego. Szczególną pomoc w jej wydaniu otrzymał redaktor Jan Liszewski właśnie od tego Warmiaka. On to przywiózł z Poznania maszynę drukarską, a ponieważ Liszewski nie zdążył przygotować pomieszczeń na drukarnię w Olsztynie, numer próbny gazety wydrukowano w Gietrzwałdzie 25 marca 1886 roku.

Izba Muzealna w Warnijski Chałupsie
W izbie muzealnej w Gietrzwałdzie znajdują się stare przedmioty codziennego użytku, które były zbierane przez uczniów gimnazjum. Ideą jej zorganizowania było także przedstawienie ich w gwarze warmińskiej. Największe pomieszczenie zajmuje „paradno jizba” czyli izba gościnna. Mamy tu slómbank czyli ławę, która mogła służyć do spania. Na stole znajdują się: bziołodeka czyli obrus, śklanka czyli butelka obok czwrotka sznapsa czyli ćwiartka wódki i bacherek czyli kielich. „Statki” to są naczynia, „gafle” – widelce, „terina” to waza na zupę. „Cajtunek” na stole to gazeta, a obok leżą rozsypane „gudaki” czyli 20-stki fenigów.

Jeziora
Na terenie gminy znajduje się aż 14 jezior. Do największych akwenów należą: Wulpińskie, Isąg oraz Sarąg. Jednostki pływające chętnie wykorzystywane przez wędkarzy i gości, którzy chcą spędzić wolny czas „na wodzie”. W gminie znajduje
się także ostoja bobrów na rzece Pasłęce - rezerwat utworzony w 1970 r. w celu zachowania stanowisk bobra, obejmujący rzekę Pasłękę wraz z trzema przepływowymi jeziorami: Sarągiem, Łęgutami i Isągiem.

Kłobuk
Mityczny stwór zamieszkujący warmińskie lasy, gdzie osiedlał dziuple starych drzew pod postacią sowy, albo małpki z bardzo długim ogonem. W czasach jesiennej szarugi często podchodził pod ludzkie domostwa przybierając zazwyczaj postać zmokłego ptaszyska, podobnego ni to do kury, ni to do koguta. Przysiadał wtedy na płocie i czekał, aż chłop zlituje się i zabierze go do swojej chałupy.

Maszyny rolnicze
Znajduje się w Naterkach nieopodal pola golfowego. To prywatne muzeum Janusza Dramińskiego, który zgromadził unikalną kolekcję aż 277 kieratów konnych. W ten sposób został pobity rekord Guinnessa! W kolekcji pana Janusza znajduje się m.in. zabytkowy wiatrak typu koźlak z 1899 roku, drewniane młockarnie oraz wiele ciekawych maszyn, jak ponad stuletnia lokomobila.

Naterki
To piękna miejscowość, gdzie lasy pełne są jagód i grzybów. Dla lubiących spacery nie zabraknie dzikich ścieżek i kwietnych łąk. Na wypoczywających aktywnie czeka urokliwa plaża wiejska, wyposażona w pole do siatkówki oraz infrastrukturę wypoczynkową. Na pasjonatów golfa z kolei czeka pole golfowe klasy mistrzowskiej. Mieszkańcy tego urokliwego miejsca znani są ze swojej aktywności. Na przełomie lipca i sierpnia odbywa się tu mecz Polska-Niemcy. Zimą natomiast Naterki stają się centrum kąpieli morsów.

Przydrożne ka pliczki
Gminę Gietrzwałd możemy określić „kapliczkowym zagłębiem”. Można je znaleźć z każdej miejscowości. Kapliczki wznoszono z różnych przyczyn: dla podkreślenia wiary katolickiej w stosunku do ewangelickich Mazurów; ze względu na kult świętych; z powodu dramatycznych wydarzeń jakie dotykały Warmię; ze zwykłej potrzeby serca; z pobożności; czasami by „odczarować” złe miejsca. Kapliczki skupiały życie religijne wsi, zwłaszcza w miejscach gdzie nie było kościoła.
Na terenie gminy Gietrzwałd znajduje się ich ponad 70.

Sząbruk
Znajduje się tutaj kościół pw. św. Mikołaja i św. Jana Ewangelisty. Jeden z najstarszych na Warmii. Powstał pod koniec XV w. Podczas prac konserwatorskich, które prowadzono w latach 80. XX w. odkryto malowidła gotyckie, pochodzące z początku XVI w. Co ciekawe, w 1977 roku w kościele modlił się król Belgów Baudouin I i jego małżonka Fabiola.

Ścieżki rowerowe
Koniecznie wyznaczcie sobie trasę w Gminie Pełnej Cudów. Jeżeli brakuje wam inspiracji, to na stronie internetowej informacji turystycznej znajdują się opisy trzech szlaków: niebieskiego, żółtego oraz czarnego. Podróżując rowerem można do woli cieszyć się pięknem otaczającej przyrody. Gmina Gietrzwałd to idealne miejsce na rowerowe podróże.

Wspaniały Teatr Bez Nazwy
To ponad ćwierć wieku dobrej zabawy i kultury na wysokim poziomie. Teatr, w którym grają mieszkańcy gminy Gietrzwałd występuje nie tylko przed miejscową publicznością. Jeździ po Polsce, jak i za granicę. W ciągu 25 lat istnienia odbyło się 12 premier.

Źródło

Podczas objawień - 8 września 1877 roku wieczorem Matka Boża pobłogosławiła źródełko w Gietrzwałdzie. Pielgrzymi od ponad 140 lat czerpią z niego wodę, która przynosi ulgę cierpiącym i powoduje liczne uzdrowienia. Sam akt błogosławieństwa został uwieczniony figurą Niepokalanej Dziewicy w altance. Nad źródełkiem znajdują się trzy marmurowe płaskorzeźby, ukazujące Mojżesza, dotykającego laską skałę, z której wytrysnęła woda i Izraelitów pijących wodę na pustyni.

Brakuje niektórych liter alfabetu? Zajrzyjcie więc do Gminy Pełnej Cudów!
Wojciech Kosiewicz