W maju chwalcie Panią Świata
2019-05-03 08:48:08(ost. akt: 2019-05-08 10:59:49)
Gietrzwałd
Kult maryjny rozwinął się na dobre w średniowieczu. Od tego czasu szczególną cześć Maryi oddawano nie tylko w kościołach, ale i w sztuce. Maj uznawany jest w polskiej pobożności za miesiąc maryjny. W tym czasie odbywają się np. specjalne nabożeństwa.
WIZERUNEK MATKI BOSKIEJ
Tylko w Polsce jest kilkadziesiąt wizerunków Matki Bożej, które zostały objęte kultem. Z historią naszego narodu najbardziej związany jest Obraz Matki Boskiej Częstochowskiej (inaczej: Obraz Matki Bożej Jasnogórskiej lub Obraz Czarnej Madonny), który jest uznawany za symbol polskiego chrześcijaństwa. Nie znamy jego autora, ale w tradycji mówi się o tym, że stworzył go sam św. Łukasz. Ewangelista miał go namalować na deskach stołu w domu Maryi w Jerozolimie. O ile kwestia autorstwa obrazu budzi wątpliwości, o tyle łatwiej jest ustalić, kiedy ikona pojawiła się na Jasnej Górze. W archiwach znajdziemy informację, że stało się to w dwa lata po fundacji klasztoru, czyli w 1384 roku. Kopia jasnogórskiej ikony pielgrzymuje od 1957 roku po wszystkich polskich parafiach.
Tylko w Polsce jest kilkadziesiąt wizerunków Matki Bożej, które zostały objęte kultem. Z historią naszego narodu najbardziej związany jest Obraz Matki Boskiej Częstochowskiej (inaczej: Obraz Matki Bożej Jasnogórskiej lub Obraz Czarnej Madonny), który jest uznawany za symbol polskiego chrześcijaństwa. Nie znamy jego autora, ale w tradycji mówi się o tym, że stworzył go sam św. Łukasz. Ewangelista miał go namalować na deskach stołu w domu Maryi w Jerozolimie. O ile kwestia autorstwa obrazu budzi wątpliwości, o tyle łatwiej jest ustalić, kiedy ikona pojawiła się na Jasnej Górze. W archiwach znajdziemy informację, że stało się to w dwa lata po fundacji klasztoru, czyli w 1384 roku. Kopia jasnogórskiej ikony pielgrzymuje od 1957 roku po wszystkich polskich parafiach.
Wizerunek Matki Bożej Częstochowskiej trafił ostatnio na łamy prasy, kiedy to wybuchł skandal związany z, jak tłumaczyli przedstawiciele Kościoła, profanacją kopii Czarnej Madonny. W Płocku, w nocy z 26 na 27 kwietnia, na ścianach kościoła parafii św. Maksymiliana Marii Kolbego oraz na latarniach czy koszach na śmieci pojawiły się kopie obrazu Matki Bożej Częstochowskiej, na których Maryja ma nie złotą, ale tęczową aureolę. Minister MSWiA zareagował stanowczo: „W Płocku dokonano profanacji, świętego od wieków, dla wszystkich pokoleń Polaków, wizerunku Matki Boskiej Częstochowskiej” - napisał w mediach społecznościowych Joachim Brudziński. I zapowiedział: — „Sprawą z urzędu zajmie się policja”.
„Chwalcie łąki umajone” - autorem tekstu tej pieśni jest jezuita Karol Antoniewicz, który nadał jej tytuł „Pieśń majowa”. Utwór pochodzi z lat 40. XIX wieku. Tekst wychwala Maryję, wzywając, aby całość przyrody ożywionej i nieożywionej dołączyła do uwielbienia jej przez ludzi.
Jak tłumaczą specjaliści od ikonografii, fakt, że w Kościele jest miejsce dla wielu różnych wizerunków Matki Boskiej, nie jest niczym dziwnym. Wiele przecież zależy od kontekstu kulturowego. Niektóre z obrazów podkreślają określoną cechę duchowości Maryi, inne nawiązują do miejsca kultu albo uwzględniają symbole związane z grupą, która chce się oddać pod opiekę Matki Bożej. Tak jest choćby z wizerunkiem Matki Bożej Harcerskiej, która jest kopią jasnogórskiego obrazu. Jezus, którego przytula Maryja, trzyma na złotej nitce srebrny krzyż harcerski.
OBJAWIENIA MARYJNE
Choć w naszym kraju jest wiele miejsc, w których ze szczególną czcią oddaje się hołd Matce Bożej, to właśnie Gietrzwałd, niewielka miejscowość między Ostródą i Olsztynem, szczyci się jedynymi uznanymi przez Kościół objawieniami Maryi.
27 czerwca objawienia doznała tu kilkunastoletnia Justyna Szafryńska. Dziewczyna wracała właśnie z egzaminu, który musiała zdać przed przystąpieniem do pierwszej komunii. Trzy dni później Matkę Bożą zobaczyła Barbara Samulowska. Obie podkreślały, że Maryja mówiła do nich w języku polskim, w zrozumiałej dla nich gwarze i nakazywała odmawiania różańca.
27 czerwca objawienia doznała tu kilkunastoletnia Justyna Szafryńska. Dziewczyna wracała właśnie z egzaminu, który musiała zdać przed przystąpieniem do pierwszej komunii. Trzy dni później Matkę Bożą zobaczyła Barbara Samulowska. Obie podkreślały, że Maryja mówiła do nich w języku polskim, w zrozumiałej dla nich gwarze i nakazywała odmawiania różańca.
Objawienia w Gietrzwałdzie trwały do 16 września, a wieść o nich rozeszła się po wszystkich zaborach. O tym, jak wielkie znaczenie miało to dla Polaków żyjących pod jarzmem zaborców, niech świadczy fakt, że na odpuście, który odbył się w Gietrzwałdzie trzy lata po objawieniach, pojawiło się 50 tys. ludzi. Wydarzenie to stało się jednym z istotnych elementów utrwalania się więzi pomiędzy Polakami rozrzuconymi po zaborach. Bo trzeba pamiętać, że Warmiacy czuli się w tym czasie nieco odosobnieni. Maryja przemawiająca w ich języku, stała się dla nich dowodem na to, że warto walczyć o prawo do posługiwania się polszczyzną, która — jak się przekonali w czasie odpustu — nie jest tak rzadko przecież spotykana.
We włoskiej miejscowości Loreto znajduje się słynne sanktuarium maryjne. Wierzono, że w XIII wieku został przeniesiony przez aniołów do Loreto Domek Nazaretański, w którym przyszła na świat Matka Boża.
NABOŻEŃSTWA MAJOWE
„Majówki” to wieczorne nabożeństwa odbywające się w kościołach, przy grotach, kapliczkach i przydrożnych figurach, których centralnym elementem jest Litania Loretańska. O ile na Wschodzie początków nabożeństw można szukać w pieśniach sławiących Maryję, które znane były już w V wieku, o tyle na Zachodzie za propagatora idei nabożeństw majowych można uznać hiszpańskiego króla Alfonsa X.
Litania Loretańska, którą odmawiamy w czasie nabożeństwa majowego, powstała prawdopodobnie już w XII w. we Francji. Zdarzało się, że modlący się uzupełniali treść Litanii o własne wezwania, dlatego w 1631 r. Święta Kongregacja Obrzędów zakazała dokonywania w tekście zmian. Wyjątek zrobiono między innymi dla polskiej wersji Litanii, w której pojawia się dodatkowe wezwanie skierowane do Królowej Polski. Zgodę na to wydał papież Pius XI. Decyzjami Jana Pawła II Litania wydłużona została o wezwania do Matki Kościoła (1980 r.) i Królowej Rodziny (1995 r.). Od kilku lat Litania zawiera także wezwanie „Matko Miłosierdzia”, usytuowane po wezwaniu „Matko Łask Bożych”.
W jaki sposób Maryja zyskała tytuł wspomnianej wcześniej Królowej Polski? 1 kwietnia 1656 r. w katedrze lwowskiej król Jan Kazimierz w sposób oficjalny ślubował przed wizerunkiem Matki Bożej Łaskawej: „Ciebie za patronkę moją i za królowę państw moich dzisiaj obieram”, oddając w ten sposób kraj opanowany przez Szwedów w opiekę Matce Bożej, która wcześniej została ukoronowana na Królową Polski.
Daria Bruszewska-Przytuła
d.bruszewska@gazetaolsztynska.pl
d.bruszewska@gazetaolsztynska.pl
3 maja
W uroczystość Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski główna msza święta w archidiecezji warmińskiej zostanie odprawiona w konkatedrze św. Jakuba w Olsztynie o godz. 10.00. Liturgii w intencji Ojczyzny przewodniczył będzie arcybiskup Józef Górzyński, metropolita warmiński.
3 maja – uroczystość Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski
13 maja – wspomnienie Najświętszej Maryi Panny Fatimskiej
24 maja – wspomnienie Najświętszej Maryi Panny, Wspomożycielki Wiernych
31 maja – święto Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny
