Świątynia z zegarem słonecznym na podporze [GALERIA ZDJĘĆ]

O kościele św. Wawrzyńca w Plutach (niem. Plauten) wiadomo, że został wzniesiony w pierwszej połowie XIV wieku i zrujnowany podczas wojny polsko-krzyżackiej w roku 1410. Jego ponownej konsekracji w r. 1531 dokonał biskup warmiński Marcin Kromer. Wieżę z zegarem wzniesiono w roku 1801.

Wewnątrz kościoła, jak podaje Leksykon Kultury Warmii i Mazur „…zachował się cenny i urozmaicony stylowo wystrój: barokowy (ołtarze - w jednym z nich znajduje się obraz Piotra Kolberga z 1702 r., ambona), rokokowy (ława kolatorska i konfesjonały) oraz klasycystyczny (empora organowa i obrazy).

Ołtarz główny wykonano w 1694 roku, w Królewcu, w pracowni Izaaca Rigi, natomiast ołtarze boczne pochodzą z 1697 roku. Ambona została wykonana w 1732 roku. Zdobią ją rzeźby Chrystusa i Ewangelistów oraz w zaplecku obraz Kazanie św. Jana Chrzciciela. Chór muzyczny pochodzi z XIX wieku, natomiast organy z początku wieku XX.

Granitowa chrzcielnica i kropielnica są średniowieczne. Ława kolatorska oraz pozostałe ławy wykonano w XVIII wieku. Z tego samego okresu pochodzą dwa konfesjonały. W pierwszej połowie XIX wieku wykonano obrazy Dwunastu Apostołów oraz Stacje Drogi Krzyżowej, zaś na początku XVIII wieku dwa rzeźbione krucyfiksy)”.

Na murach zewnętrznych zwracają na siebie uwagę zachowany zegar słoneczny z XVIII w. oraz malowidło naścienne przedstawiające Matkę Boską Immaculata — jest to obraz przedstawiający młodzieńczą Marię bez Dzieciątka. Głowę jej okala wieniec z gwiazd lub świetlisty obłok. Postać ukazana jest frontalnie z modlitewnie złożonymi dłońmi lub trzymająca berło, z półksiężycem u stóp oraz wężem owiniętym wokół kuli ziemskiej, przedstawiana często w otoczeniu aniołów.

Obecnie trwa rewitalizacja samego kościoła i jego otoczenia. W ramach prac konserwatorskich i restauratorskich odnowiono i zabezpieczono ściany zewnętrzne, dach otrzymał nowe pokrycie, odrestaurowana została tarcza zegara wieżowego, dookoła świątyni ułożono chodnik z kamiennej kostki brukowej. Prowadzone są także prace restauratorskie samego wnętrza świątyni.

Zadbany przykościelny cmentarz to także świadek złożonej historii tych ziem. Spoczywają tutaj obok siebie, o czym świadczą napisy na mogiłach, Niemcy, Polacy i Ukraińcy, przesiedleni przymusowej Akcji "Wisła".

Proboszczem parafii św. Wawrzyńca w Plutach jest ks. Jan Pułaski, związany jeszcze nie tak dawno z Górowem Iławeckim jako wikary i katecheta, nieformalny kapelan klubu motocyklowego „Zjawa”. W Plutach, od udziału w mszy świętej, górowscy motocykliści rozpoczynają i kończą sezon jeździecki.