Wirusowe zapalenie wątroby. Co trzeba o nim wiedzieć?

Obecnie znanych jest sześć czynników wirusowych pierwotnie uszkadzających wątrobę: wirus zapalenia wątroby typu A (HAV), E (HEV), B (HBV), C (HCV), D (HDV) i G (HGV). W Polsce najczęściej występują zakażenia HAV, HBV i HCV.

Zakażenie wirusami między ludźmi szerzy się przede wszystkim wówczas, gdy zostanie naruszona ciągłość tkanek i dojdzie do kontaktu z krwią osoby zakażonej np. podczas wizyty u stomatologa, fryzjera, w gabinecie kosmetycznym i tatuażu, zabiegu medycznego czy iniekcji niewysterylizowanymi igłami i bez użycia jednorazowych rękawiczek ochronnych.

Do infekcji może dojść również podczas stosunku seksualnego. Dodatkowo wirus HAV szerzy się drogą pokarmową i z tego powodu wirusowe zapalenie wątroby typu A nazywane jest chorobą brudnych rąk.

W ostrych stanach zakażenia wirusami występują takie objawy, jak: podwyższona temperatura ciała, bóle mięśni, brak łaknienia, mdłości, wymioty, ciemne zabarwienie moczu, odbarwiony stolec 
i bóle brzucha. Niekiedy symptomem wirusowego zapalenia wątroby jest zażółcenie skóry, stąd potoczna nazywa żółtaczki.

Zakażenie wirusem HAV w większości przypadków przybiera postać ostrego zapalenia, natomiast przy wirusach HBV i HCV najczęściej nie towarzyszą żadne objawy lub są one słabo zaznaczone i zwykle nie sugerują choroby wątroby. Mogą polegać na ogólnym złym samopoczuciu, niedającym się obiektywnie wytłumaczyć zmęczeniu, trudnościach w koncentracji 
i w wypełnianiu codziennych obowiązków, mniej lub bardziej nasilonych bólach stawów i mięśni lub przypominać grypę.

Bezobjawowy przebieg choroby jest bardzo niebezpieczny, ponieważ w tym czasie wirus niszczy komórki wątroby prowadząc do włóknienia tkanek, co w rezultacie powoduje marskość wątroby, która jest głównym czynnikiem ryzyka rozwoju raka wątrobowokomórkowego.

Najważniejsza w zwalczaniu tej choroby jest profilaktyka. W przypadku wirusów HAV i HBV najpewniejszą metodą ochrony są szczepienia. Szczepionki przeciwko WZW typu A (wirus HAV) mają bardzo dużą skuteczność — ponad 90% i są zalecane osobom wyjeżdżającym do krajów o wysokim ryzyku zachorowań na WZW typu A, zatrudnionym przy produkcji i dystrybucji żywności, usuwaniu odpadów komunalnych i płynnych nieczystości oraz konserwacji urządzeń służących temu celowi 
a także dzieciom w wieku przedszkolnym i szkolnym.

Zachorowanie na WZW typu A upośledza odporność co może doprowadzić do powikłań groźnych dla zdrowia i życia. Leczenie choroby jest uciążliwe i długotrwałe.

Szczepienia przeciw WZW typu B (wirus HBV) stosowane są u osób z grup wysokiego ryzyka do których należą pracownicy służby zdrowia, studenci i uczniowie szkół medycznych, osoby 
z otoczenia chorych i nosicieli HBV, przewlekle chorzy o wysokim ryzyku zakażenia, osoby przed zabiegiem chirurgicznym lub operacją oraz noworodki.

Od 1996 r. objęte obowiązkowymi szczepieniami przeciwko WZW typu B zostały wszystkie noworodki i niemowlęta a od 2000 r. młodzież w wieku 14 lat. Dzięki tym szczepieniom zanotowano spadek zachorowań wśród dzieci z 800 przypadków rocznie (rok 1993 ) do zaledwie 3-4 przypadków rocznie w latach obecnych. Szczepienie zalecane jest dla wszystkich, ponieważ jego skuteczność ochrony przed rozwojem przewlekłego WZW typu B wynosi 95 %.

Zachowanie zasad higieny osobistej oraz przestrzeganie dokładnych procedur zabiegów medycznych i niemedycznych jest jedyną metodą ochrony przed zakażeniem wirusem HCV, na którego dotąd nie opracowano szczepionki. Z tego powodu WZW typu C zostało uznane przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) za jedno z największych światowych zagrożeń epidemiologicznych.