Z Almanachu Absolwentów LO w Iławie, czyli okruchy wspomnień Adama Żwirbli – absolwenta LO w Iławie z roku 1966

Niezapomniane wspaniałe lata spędzone w liceum
Mój pobyt w murach iławskiego „ ogólniaka” (wówczas jeszcze bez imienia !) to lata 1962-1966 i uważam, że jest to jedna z najpiękniejszych kart mojego życia. Wszak w tej szkole mogliśmy rozwijać się nie tylko intelektualnie, ale także fizycznie (dbali o to nauczyciele od WF-u, w szczególności prof. Antoni Gierszewski). Tutaj rodziły się pierwsze miłości, a niektóre z tych zauroczeń sprawiły, iż co niektórzy stanęli na ślubnym kobiercu. A jeśli tak się nie stało, to czasem odnajdujemy owe „ miłości” na tzw. NK (Naszej Klasie), albo spotykamy się na Jubileuszu naszej kochanej szkoły . Gdy już nadszedł czas szkolnych żniw, to swój egzamin dojrzałości zdaliśmy tak jak przystało na abiturientów Liceum Ogólnokształcącego w Iławie, czyli na celująco ! Wtedy to każdy z nas stanął przed koniecznością wyboru dalszej drogi życiowej i byliśmy świadomi, iż jak ponoć powiedział mądry Seneka „Zawsze będziesz miał przeciwne wiatry, jeśli nie będziesz wiedział, do jakiego portu zmierzasz”. Nasze otwarte umysły były pełne optymizmu życiowego, bo każdy z nas czuł sercem, iż będzie jak w tej piosence „Na rozstaju dróg stoi dobry Bóg, on wskaże Ci drogę”. O tym jak wielu Absolwentów iławskiego „ogólniaka” wyruszyło w świat, by żeglować po bezmiernym oceanie wiedzy i wyspy nieznane odkrywać najlepiej świadczy swoisty „album”, który jest ozdobą pierwszego piętra budynku szkoły.

Mój rocznik miał to szczęście, że nie trzeba było zdawać matury z wielu przedmiotów w ciągu jednego dnia, co doświadczali nasi poprzednicy. Oceny co najmniej dobre w dwóch ostatnich latach z języka polskiego i matematyki oraz taka ocena na egzaminie pisemnym zwalniały z egzaminu ustnego, a na dodatek było się też zwalnianym z języka obcego przy podobnym kryterium. Stąd w moim przypadku pozostał mi tylko egzamin ustny z przedmiotu wybranego, a była nim fizyka i to my z Andrzejem Wodzickim (czyli: Jurkiem) podważyliśmy pewnik, iż „ Myśl o piątce u Zachowej, to marzenie ściętej głowy”.

Choć przecież nie da się ująć w paru zdaniach czar szkolnych wspomnień, to jednakże spróbuję zajrzeć choć na chwilę do niektórych kart pamiętnika z tamtych lat, który tkwi w mojej głowie. Otóż, wówczas dyrektorem LO w Iławie był prof. Stanisław Hertel – nie tylko wybitny pedagog, ale także gorący wielbiciel Ziemi Iławskiej, przeto śmiało można rzec, iż nasza szkoła zawładnęła całym jego jestestwem. Czyż nie warto wspomnieć, jak to Dyrektor Hertel od czasu do czasu witał nas przed bramą szkoły, aby sprawdzić czy mamy przyszyte szkolne tarcze. Mile wspominam swoje „piąteczki” za tasiemcowe wypracowania z języka polskiego u prof. Mieczysława Zacha, a także to, że na maturze byłem lepszym polonistą niż matematykiem (bo uparłem się, że w dość prostym zadaniu wykorzystam tzw. wzór Herona – no i „zamotałem się” co nieco!). Jakże nie wspomnieć tutaj prof. Jana Jaczynowskiego, który zwracał się do uczniów wyłącznie po imieniu, a ja – jego „pupilek” miałem przywilej chodzenia na spacery z ukochanym pieskiem „Uranem” Pana Profesora. A czyż nie pamiętamy prof. Tadeusza Kuarta, który musiał czasem wręcz krzyczeć „Silence ! Stop talking please ! ”, co i tak nie zawsze przynosiło efekt. Pamiętam, jak w skrycie pokazywał nam zdjęcia związane z Katyniem i przybliżał tą okropną prawdę ! Można by godzinami wspominać, nawet z łezką w oku, także innych profesorów naszego kochanego „ogólniaka” – wszak to oni przez wszystkie lata naszego pobytu w tej szkole przekazywali nam swój świat wartości i umiłowanie do nauki, tudzież i do sportu, a zarazem na przekór niepogodzie troskali się o słońce i wodę wiedząc, iż „ziarno prawidłowo zasiane wzejdzie nawet na ugorze”.
To właśnie tęsknota za miastem lat mojej młodości sprawiła, iż w książce mojego autorstwa, która została wydana w 2015 roku przez Wydawnictwo Naukowe PWN ( „Nowe podejście do analizy progu rentowności”) znalazła się następująca dedykacja:
„Mojemu miastu lat młodzieńczych – Iławie, Rodzinie i Przyjaciołom”.

Muszę przyznać się, że przez 25 lat nie odwiedzałem Iławy (gdy rodzice wyprowadzili się z Mózgowa!), przeto gdy pewnego słonecznego przedpołudnia stanąłem na peronie, to poczułem wewnętrzną radość, że wracam do rodzinnych stron. Myślę, że to szczególne umiłowanie miasta lat młodości, czyli Iławy przelałem na papier i tak powstała przed laty „Piosenka o mojej Iławie”.

Dziś staję przed niemożnością opowiedzenia o tak wielu wspaniałych pedagogach, których dane nam było spotkać w iławskim „ogólniaku”. Bo przecież, lata spędzone w tej szkole były dla nas wszystkich nieustającym i rozwijającym osobowość dyskursem z nauką, wzbogacały nasze patrzenie na życie, a także były czasem autentycznej radości i niekłamanej przyjaźni. To właśnie ta szkoła obdarowała mnie swoistym „imperatywem” pogody ducha, który niczym latarnia, oświetlająca wędrowcowi drogę w ciemnościach, był i jest nadal najlepszym przewodnikiem na krętych ścieżkach mojego życia.

P.S.
A kiedy tak czasem lata minione tęsknie wspominam, przędziwo marzeń znów rozpoczynam i wracam myślami do lat spędzonych w szkolnej ławie wspaniałego iławskiego „ogólniaka”. To właśnie z tej przyczyny okładkę jednej z moich książek zdobią zdjęcia przedstawiające: iławski ogólniak, pomnik St. Żeromskiego oraz „Biały Domek”. Wszak owe zdjęcia przypominają mi uniesienia młodości - lata „chmurne i durne”, lecz zarazem jakże były one piękne.

Z KART INTERNACKIEGO ŻYCIA W „BIAŁYM DOMKU”:

Po 50-ciu latach od zdania matury i przejściu tak wielu dróg patrzę na to internackie życie przez pryzmat życia w rodzinie. Wszak bywa, że nawet jedno, czy dwójka dzieci sprawia nie lada problem wychowawczy, a przecież w internackiej rodzinie była ponad setka młodych dziewcząt i chłopców. Wskazuję na ten aspekt tym, którzy próbują kreować mit „obozowego życia”, bo jak wielka odpowiedzialność ciążyła na naszych wychowawcach to wiedzą Ci, którzy bywali choćby opiekunami obozów młodzieżowych.

Chcę przypomnieć przede wszystkim to, co nie zawsze nam młodym wówczas podobało się, a co przyniosło tak wspaniałe owoce. Był to przymus codziennego uczenia się w wyznaczonym czasie (tzw. „odrabianki”) i odczytywania na apelu naszych osiągnięć w szkole. W pewnym momencie ci najsłabsi otrzymywali „opiekuna naukowego”, którego zadaniem było wesprzeć kolegę czy koleżankę. Tylko dzięki takiej systematyczności uczenia się osiągaliśmy piękne wyniki w nauce, co otwierało nam drogę nawet na niwie naukowej.

Było także wtedy stosowane „wychowanie przez pracę”, a zatem chłopacy rano udawali się do piekarni po świeże pieczywo, gdyż mieliśmy brać do szkoły tzw. drugie śniadanie, abyśmy nie byli gorsi od młodzież miejscowej. Dziewczyny ćwiczyły na przyszłość swoje umiejętności kulinarne obierając ziemniaki i podając jedzenie do stołów. Nawet wyjazdy na tzw. wykopki, co procentowało ziemniakami dla internatu, a także zajmowanie się hodowlą świnek nie były aż takie dokuczliwe. Wszak to były epizody w naszych życiorysach , bo cechą szczególną życia internackiego była możliwość rozwijania swojego talentu muzycznego (czy pamiętacie zespół mandolinistów ?) lub też sportowego, stąd powstała następująca strofa piosenki:
Rożne pomysły kierownik miewał
Naszą energię chciał spożytkować
Kto poczuł wenę to w chórku śpiewał
Albo jak farmer świnki hodował.

Przypomnę koleżankom i kolegom swoją skromną osobę jako tzw. grajka internackiego, który najpierw przygrywał do tańca na akordeonie, a potem na saksofonie, a gdy dołączył Tadek Araszkiewicz (akordeon), Jasiu Piotrowski (perkusja) oraz Adaś Dziki (gitara), to powstał internacki zespół muzyczny, którym się opiekował wspaniały nauczyciel, tj. Tadeusz Kamiński (ksywa: „Bozia”). Oj, nie zawsze byłem rolą „grajka internackiego” zachwycony, szczególnie wtedy, gdy pozostali mieszkańcy internatu uczyli się m.in. nowego tańca zwanego twistem pod okiem Wenanty Badaczewskiej (późniejszej Dyrektor LO w Iławie), a ja musiałem przygrywać im na akordeonie (choćby wówczas sławną angielską piosenkę „Let`s twist again” lub polskie – Heleny Majdaniec „Czarny Alibaba”, czy Karin Stanek „Wala twist” !).

Pewnego razu kilku z nas miało przewieźć książki od emerytowanego prof. Mateusza Trzaski do biblioteki szkolnej, które miały być darem wspominanego profesora.. Nieskromny będę, ale to ja rzuciłem myśl kierownikowi Antoniemu Gierszewskiemu, aby założyć bibliotekę internacką na bazie książek od prof. Mateusza Trzaski. Oczywiście, Pan Antoni przyklasnął temu pomysłowi, a moją rolą było przekonać ofiarodawcę do zmiany decyzji, co przy moim wrodzonym „gadulstwie” udało się. Następnie rzuciłem myśl, aby każdy z wychowanków przywiózł coś z domu i ofiarował naszej bibliotece i tak ona rozrastała się z roku na rok, aż w końcu wchłonęła ją biblioteka szkolna (w tym miejscu koryguję pewną refleksję sprzed 10 laty, że biblioteka internacka powstała w 1966 roku).
Doprawdy, pobyt w internacie to była swoista „szkoła życia”, którą to nam wiejskim dzieciakom serwował niezapomniany prof. Antoni Gierszewski, przeto mamy niespłacony dług, choćby za umiejętność prania, prasowania, a także dbania o porządek wokół siebie. To właśnie jemu poświęcony jest wiersz „Ku pamięci mojego mistrza”, który oparty został na melodii piosenki „Matko moja ja wiem”, którą tak pięknie śpiewa Eleni, a także Bernard Ładysz.

Ku pamięci mojego Mistrza
(słowa: Adam Żwirbla, melodia: Matko moja, ja wiem)

Piosenka o mojej Iławie
(słowa i melodia: Adam Żwirbla)

1.Chociaż wiele jest miast w świecie
może większych, bardziej znanych
to najbliższe sercu przecież
moje miasto ukochane.

Ref. Iławo, Iławo, dusza moja też
powróci do ciebie, jeśli tego chcesz.
Iławo, Iławo, tyś miłością mą
tu jest moje miejsce, mój rodzinny dom.