Ile pieniędzy i na co wydają gminy?

Z opublikowanego pod koniec czerwca br. przez Krajową Radę RIO „Sprawozdania z działalności regionalnych izb obrachunkowych i wykonania budżetu przez jednostki samorządu terytorialnego w 2015 roku" wynika, że w ubiegłym roku wydatki budżetowe wszystkich gmin w kraju w przeliczeniu na 1 mieszkańca wyniosły średnio 3329 zł i wzrosły w stosunku do 2014 r. o 37 zł, czyli o 1,1% (realnie o 2,0%). Zdaniem KR RIO oznacza to znaczne wyhamowanie dynamiki zwiększania wydatków przez gminy w stosunku do poprzedniego roku, w którym zanotowano wzrost o 7,0%.

Jak wskazują autorzy opracowania, dane dotyczące wielkości wydatków środków publicznych przypadających na 1 mieszkańca wskazują, w których samorządach gminnych najbardziej efektywnie zaspakajane były potrzeby społeczności lokalnych.

Z raportu wynika, że wydatki w przedziale od 2000 zł do 2500 zł w przeliczeniu na 1 mieszkańca osiągnęło 36 gmin (1,5%), w granicach 2500 zł - 3000 zł - 700 gmin (29,0%), 3000 zł - 3500 zł - 940 samorządów gminnych (39,0%), 3500 zł - 4000 zł - 419 gmin (17,4%), 4000 zł - 4500 zł - 154 gminy (6,4%).

Wydatki na inwestycje

Wydatki gmin związane z realizacją zadań inwestycyjnych w przeliczeniu na 1 mieszkańca wyniosły średnio 550 zł i zmniejszyły się w stosunku do 2014 r. o 36 zł, czyli o 6,1% (w 2014 r. wystąpił wzrost o 88 zł do kwoty 586 zł). Poziom wydatków inwestycyjnych per capita w poszczególnych typach gmin kształtował się następująco: w gminach miejskich - 465 zł (spadek o 25 zł), wiejskich - 615 zł (spadek o 46 zł), a w miejsko-wiejskich 528 zł (spadek o 31 zł).

Najniższe wydatki inwestycyjne per capita, kolejny rok z rzędu, zrealizowały gminy województwa opolskiego - 378 zł (spadek o 57 zł), podkarpackiego - 426 zł (spadek o 124 zł) oraz warmińsko-mazurskiego - 443 zł (spadek o 58 zł). Najwyższe wydatki inwestycyjne wykonały gminy województwa mazowieckiego - 638 zł (wzrost o 2 zł), małopolskiego - 632 zł (najwyższy wzrost o 37 zł) i pomorskiego - 628 zł (spadek o 25 zł). W gminach 13 województw odnotowano spadek wydatków inwestycyjnych per capita, wyjątek stanowiły gminy województwa małopolskiego, lubelskiego i mazowieckiego (wzrost odpowiednio o 6,3%, 3,6% i 0,4%).

Oświata, polityka społeczna i gospodarka komunalna

Największe wydatki ogółem w przeliczeniu na 1 mieszkańca, z racji wykonywania swoich ustawowych zadań publicznych, gminy wykonały w działach Oświata i wychowanie oraz Edukacyjna opieka wychowawcza - 1261 zł (wzrost o 3,2%). Obciążenia finansowe z tytułu pomocy społecznej i pozostałych zadań z zakresu polityki społecznej w 2015 r. wyniosły per capita w gminach 548 zł (wzrost o 3 zł w stosunku do roku poprzedniego).

Pozostałe działy, w których gminy poniosły znaczące wydatki to: Administracja publiczna - 344 zł (wzrost o 3,8%), Gospodarka komunalna i ochrona środowiska - 334 (wzrost o 8,2%), Transport i łączność - 271 zł (spadek o 5,4%). Największy spadek wydatków (w kluczowych działach) w stosunku do 2014 r. wystąpił w dziale Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego - dynamika 87,8%, Kultura fizyczna - 93,4% i Transport i łączność - 94,6%.