Trzy pokolenia fryzjerów, czyli historia zabytkowej kamienicy przy ul. Kościuszki 15 i jej mieszkańców
2015-11-22 11:31:02(ost. akt: 2015-11-22 11:58:13)
Przy okazji prezentowania w naszym cyklu zabytków Iławy, trochę ostatnio ponarzekaliśmy na zły stan dwóch obiektów: młyna wodnego i kamienicy przy ul. Ostródzkiej. Na szczęście niektóre iławskie zabytki mogą liczyć na odrestaurowanie. Tak stało się z kamienicą przy ul. Kościuszki 15, która niedawno przeszła gruntowny remont.
Budynek znajdujący się tuż przy rondzie u zbiegu ulic Kościuszki, Grunwaldzkiej i Szeptyckiego jest kolejnym iławskim zabytkiem prezentowanym w naszym cyklu. Historie związane z obiektem pozbierał tradycyjnie Dariusz Paczkowski, iławski licencjonowany przewodnik terenowy, a wielką pomocą w tej pracy okazały się wspomnienia Małgorzaty Jabłońskiej i Joanny Waśniewskiej.
Konserwatorski opis zabytku pochodzi z dokumentu "Aktualizacja raportu: Gminna ewidencja zabytków Gminy Miejskiej Iława" stworzonego w 2013 roku.
Widok kamienicy sprzed remontu (grudzień 2014)
Opis konserwatorski KAMIENICA, UL. KOŚCIUSZKI 15 Kamienica przy ul. Kościuszki 15 została wybudowana w drugiej połowie XIX wieku. Jest to budynek neorenesansowy, który został wzniesiony na planie zbliżonym do kwadratu. Kamienica posiada cztery piętra i część podpiwniczoną. Najciekawsza architektonicznie jest dolna część budynku, ponieważ okna zostały otoczone profilowanym pasem dodatkowo wspartym na parapecie. Nadproże okien tworzy belkowanie wspierające się na tryglifach — maska kobieca w kluczu. Wyższe kondygnacje oddzielone są gzymsami, ale nie są już tak bogato dekorowane. Okna trzeciej kondygnacji zwieńczone są balkonem i wygiętą balustradą. Podobnie jak kamienica przy Kościuszki 14, jest jednym z niewielu zachowanych tego typu budynków, cenną i unikatową kamienicą na tle zabudowy miasta, świadczącą o dawnym, wielkomiejskim charakterze Iławy. Obecnie w budynku znajdują się pomieszczenia mieszkalne. |
Historię kamienicy i jej mieszkańców
przybliża Dariusz Paczkowski
Przed I wojną światową w kamienicy tej mieszkali najprawdopodobniej oficerowie z iławskich koszar. Świadczy o tym pierwotny układ pomieszczeń w budynku, do którego prowadzą dwa niezależne wejścia: od ul. Kościuszki i drugie, od podwórza. To wejściem od ulicy wchodzili główni najemcy, a od podwórza służba czy w przypadku oficerów — ordynansi. To właśnie przy wejściu od podwórza było ich maleńkie mieszkanko składające się z pokoiku i toalety.
przybliża Dariusz Paczkowski
Przed I wojną światową w kamienicy tej mieszkali najprawdopodobniej oficerowie z iławskich koszar. Świadczy o tym pierwotny układ pomieszczeń w budynku, do którego prowadzą dwa niezależne wejścia: od ul. Kościuszki i drugie, od podwórza. To wejściem od ulicy wchodzili główni najemcy, a od podwórza służba czy w przypadku oficerów — ordynansi. To właśnie przy wejściu od podwórza było ich maleńkie mieszkanko składające się z pokoiku i toalety.
Mieszkania głównych najemców były duże, przestronne, z oknami wychodzącymi na ulicę. Każde mieszkanie miało doprowadzony gaz i elektryczność, no i oczywiście wodę z kanalizacją. Mieszkania były wyposażone w piękne piece, drzwi wejściowe zdobione bogatą ornamentyką z kolorowym szkłem. Również okna i klamki były bogato zdobione.
Przed wybuchem II wojny kamienicę tę zamieszkiwały 4 rodziny i 3 osoby samotne. Po zakończeniu wojny z przedwojennych mieszkańców w kamienicy pozostała bodaj tylko pani Marta Dymny ze swoimi synami. Była to jedna z niewielu kamienic, która praktycznie bez uszczerbku przetrwała wojnę i sowiecką okupację.
Krótko po zakończeniu wojny kamienica miała nowych mieszkańców, wśród nich była pani Waleria Rautenberg, która otworzyła zakład fryzjerski. Jego kontynuacją był zakład pani Rumińskiej i dzisiejszy salon fryzjerski pani Joanny Waśniewskiej przy ul. Jagiellończyka, gdzie został przeniesiony z Kościuszki 15 w dniu 01.09.1961.
Na pierwszym piętrze kamienicy mieszkał i miał swój warsztat krawiecki pan Jan Szpejna, mieszkał tam również znany iławski społecznik Mikołaj Czerny z żoną i dziećmi. Oprócz wspomnianych rodzin mieszkali również państwo Tomasikowie i Kwiatkowscy. Ciekawostką jest fakt, że na początku lat 60-tych zawalił się bądź został usunięty balkon z I piętra kamienicy.
W ustalaniu powyższych faktów były niezwykle pomocne panie Małgorzata Jabłońska i Joanna Waśniewska.
zico
m.partyga@gazetaolsztynska.pl
m.partyga@gazetaolsztynska.pl
Komentarze (4) pokaż wszystkie komentarze w serwisie
Komentarze dostępne tylko dla zalogowanych użytkowników. Zaloguj się.
Zacznij od: najciekawszych najstarszych najnowszych
Zaloguj się lub wejdź przez
TL #2226000 | 37.47.*.* 19 kwi 2017 18:42
W tym domu przy ulicy Kościuszki 15 od stycznia 1947 roku mieszkała rodzina LISTKOWSKICH. Listkowski Józef maiał stolarnię w bydynkunaprzeciw na miejscu, na którym obecnie jest "BAR CENTRALNY"
odpowiedz na ten komentarz
JK #1866854 | 164.126.*.* 26 lis 2015 17:20
Mieszkałem obok pod 19, od roku 1977. Wspaniałe dzieciństwo i wspomnienia, a panią Małgorzatę Jabłońską dobrze znam . Pozdrawiam
odpowiedz na ten komentarz pokaż odpowiedzi (1)
qwert1234 #1863444 | 89.228.*.* 22 lis 2015 17:40
A gdzie są kanefory Atlanta i Kariatydy spod balkonu tej kamienicy???
odpowiedz na ten komentarz
Komentarz kontrolowany #1863301 | 89.228.*.* 22 lis 2015 12:00
Panowie od sztuki, piszę do was. Czy wy nie zauważacie jak gryzą się stylem i architekturą owa dwa dostawione postkomunistyczne budynki, szczególnie ten z lewej. Ten z prawej, to był już od dawna czyli z lat 50-tych, ale ten z lewej to pasuje do kamieniczni ja do świni siodło.
Ocena komentarza: warty uwagi (3) odpowiedz na ten komentarz pokaż odpowiedzi (1)