Cmentarz dla dzieciobójczyń, bojery z karabinami i zakłady drobiarskie — niezwykła historia zabytku z ul. Dąbrowskiego i jego okolicy
2015-10-09 16:50:59(ost. akt: 2015-10-09 14:03:16)
Budynek przy ul. Dąbrowskiego 11 i jego okolice — kiedyś i dziś
To jedna z ciekawszych historii, jaką przedstawiamy w naszym cyklu o zabytkach Iławy. Nieznane, niezwykłe fakty z "życia" dawnego biurowca zakładów drobiarskich i jego najbliższej okolicy przybliża nam tradycyjnie Dariusz Paczkowski, iławski przewodnik terenowy.
Są zabytki "spokojne", o których można pokrótce napisać: kiedy powstały, kto je zbudował, kto z nich przez lata korzystał. Są też takie, których historia jest dużo ciekawsza, a często mrozi krew w żyłach i powoduje, że włosy stają dęba.
W naszym cyklu, w którym przedstawiamy zabytki Iławy, pisaliśmy już o pochowanym w podziemiach Czerwonego Kościoła (wraz z małżonką) burmistrzu Jakobie Mucku, a także o tragicznym losie rodziny budowniczego iławskiego ratusza, burmistrza Carla Friedricha Giese.
Tym razem współtworzący z nami historyczny cykl Dariusz Paczkowski przygotował nie lada gratkę. W kamienicy przy ul. Dąbrowskiego 11 dziś mieści się Powiatowy Inspektorat Weterynarii, wcześniej był to biurowiec zakładów drobiarskich. A co było jeszcze wcześniej? Zapraszamy do zapoznania się z niezwykłymi i często nieznanymi większości mieszkańców Iławy faktami "z życia" zabytku i jego najbliższej okolicy.
O losach tego miejsca opowiada iławski przewodnik terenowy, natomiast konserwatorski opis zabytku pochodzi jak zwykle z dokumentu "Aktualizacja raportu: Gminna ewidencja zabytków Gminy Miejskiej Iława" stworzonego w 2013 roku.
ZOBACZ ZDJĘCIA Z REMONTU KAMIENICY
WYGLĄD TERAŹNIEJSZY (8.10.2015)
Cmentarz dla wyjętych spod prawa,
bojery z karabinami i smród resztek drobiu
Opowiada Dariusz Paczkowski, iławski przewodnik
Zabytek o którym dziś będziemy mówić znajdował się na peryferiach Iławy. Teren położony za Iławką w czasach jeszcze dawniejszych był miejscem... pochówku, i to osób niekoniecznie żyjących w zgodzie z prawem. Jak chcą niektórzy historycy, tereny położone w miejscu dzisiejszego hotelu to był cmentarz — jednak miejsce nieuświęcone — na którym chowano samobójców, dzieciobójczynie, morderców, ludzi wyjętych spod prawa oraz ofiary zaraz.
Na szczęście po miejscu tym nie ma już śladu.
Na szczęście po miejscu tym nie ma już śladu.
Iława, widok w stronę północną
W wieku XIX było to miejsce, w którym handlowano zwierzętami, tu również znajdowała się rzeźnia. I właśnie budynek, o którym dzisiaj mowa, był obiektem administracyjnym rzeźni.
W miejscu położonym bliżej Iławki znajdował się natomiast jeden z czterech iławskich tartaków — tartak Seiferda oraz przystań wioślarska i szkutnia, w której produkowano bojery. Z Iławy pochodził mistrz Niemiec w lataniu na bojerach Otto Popeck, który był przy okazji producentem sprzętu. Na Jezioraku armia niemiecka prowadziła próbne ślizgi bojerów, na których zamontowane były karabiny maszynowe.
W miejscu położonym bliżej Iławki znajdował się natomiast jeden z czterech iławskich tartaków — tartak Seiferda oraz przystań wioślarska i szkutnia, w której produkowano bojery. Z Iławy pochodził mistrz Niemiec w lataniu na bojerach Otto Popeck, który był przy okazji producentem sprzętu. Na Jezioraku armia niemiecka prowadziła próbne ślizgi bojerów, na których zamontowane były karabiny maszynowe.
W PRL-u nie było już tak dramatycznie (oczywiście w tym miejscu). Umieszczono tu zakłady drobiarskie, zwane popularnie wśród mieszkańców tuczarnią. Chodź tak naprawdę zakłady te zajmowały się głównie uśmiercaniem drobiu i przetwórstwem. Rzeka Iławka niestety była odbiorcą krwi, fragmentów flaków i innych nieczystości, które były produktem ubocznym tuczarni. Największą radość z tego faktu miały ryby żyjące w Iławce i w Jezioraku. W okresie letnim iławianie z odległości kilkudziesięciu metrów "czuli", że zbliżają się do Iławki. Ekologia była wówczas słowem znanym, ale kompletnie nie zrozumiałym.
Obecnie w budynku, na szczęściu już odrestaurowanym, mieści się Powiatowy Inspektorat Weterynarii.
OPIS KONSERWATORSKI BUDYNEK ADMINISTRACYJNY ZESPOŁU RZEŹNI MIEJSKIEJ (bryła i elewacja) Budynki rzeźni miejskiej wzniesione zostały w 1891 roku, w czasie, gdy Iława znajdowała się w fazie intensywnego rozwoju. Do czasów współczesnych przetrwał jedynie obiekt administracyjny. Jest to dwu- i półkondygnacyjny budynek wzniesiony w stylu neogotyckim, charakterystycznym dla przełomu XIX i XX wieku. Elewacja frontowa sześcioosiowa, dwie środkowe osie ujęte w nieznaczny ryzalit, zwieńczony facjatą, w której szczycie jest drewniany pazdur. Druga kondygnacja oddzielona od ścianki kolankowej ryzalitem. Otwory okienne i drzwiowe zwieńczone łukiem odcinkowym, okienne w drugiej kondygnacji podkreślone płycinami pod nimi. Do prawej ściany szczytowej dostawiony został ryzalit z klatką schodową. Ściany z zewnątrz nie tynkowane, co pozostaje w zgodzie ze stylem budynku. źródło: "Aktualizacja raportu: Gminna ewidencja zabytków Gminy Miejskiej Iława" |
zico
m.partyga@gazetaolsztynska.pl
m.partyga@gazetaolsztynska.pl
Komentarze (2) pokaż wszystkie komentarze w serwisie
Komentarze dostępne tylko dla zalogowanych użytkowników. Zaloguj się.
Zacznij od: najciekawszych najstarszych najnowszych
Zaloguj się lub wejdź przez
art #1833352 | 195.225.*.* 11 paź 2015 15:32
Gratuluję pasji panie Dariuszu i chylę czoła.Takich ludzi jak pan powinno być przynajmniej po kilku w każdym mieście a w przewodnikach podany numer telefonu do takich jak pan , żeby każdy mógł posłuchać tej ciekawej i pięknej historii Prus Wschodnich.
Ocena komentarza: warty uwagi (1) odpowiedz na ten komentarz
ktoś #1833079 | 83.9.*.* 10 paź 2015 23:56
Niech ten dziennikarz sięgnie po słownik ortograficzny!!! Po prostu żal. Zabrońcie czytania młodym ludziom, oni i tak mają problem z poprawnym pisaniem.
Ocena komentarza: warty uwagi (1) odpowiedz na ten komentarz