Do teatru zawitali Krzyżacy

W sobotę (13..09.2025) na scenie Teatru im. Jaracza w Olsztynie odbędzie się premiera „Krzyżaków” w reżyserii Jana Klaty. Spektakl na podstawie powieści Henryka Sienkiewicza wpisuje się w podwójny jubileusz: 100-lecia istnienia teatru oraz 80-lecia sceny polskiej.

Współtwórczyni adaptacji Ishbel Szatrawska powiedziała PAP, że pracę nad wspólną z Janem Klatą adaptacją poprzedziły rozmowy.

- Rozmawialiśmy o tym, jaka jest koncepcja tego spektaklu, ale zastanawialiśmy się też nad tym, co mówią nam „Krzyżacy” dziś. Na ile te treści są aktualne. I nie chodzi o uwspółcześnienie tekstu, bo Jan Klata nie myśli tymi drogami. Myśli przede wszystkim o tym, jak oddać ducha teksu, ale też nie robić archaicznego odtworzenia tego, co było dekady temu - mówiła Szatrawska.

Podkreśliła, że sama praca była fascynująca.

- Dlatego że ja, nie mając wcześniej doświadczenia pracy w teatrze, a mając doświadczenie pisarskie, musiałam zaadaptować kultowy tekst klasyczny, który jest lekturą szkolną. Tekst, który obrósł wieloma legendami, który ma ikoniczne sceny, na które wszyscy czekają i znają je z filmu Aleksandra Forda - dodała współtwórczyni adaptacji.

Podkreśliła, że nauczyła się w obszernym tekście „zdecydowaną ręką czynić skreślenia”, bo „nie chodzi o to, by na deskach teatralnych pokazać całą powieść, ale by zrobić z niej skondensowaną wersję”.

Zapewniła, że będą ikoniczne sceny, te, na które wszyscy czekają, czyli: moment przekazania dwóch nagich mieczy, scena bitwy pod Grunwaldem, scena kaźni Juranda oraz ta z kwestią „mój ci on”. Zachowany zostanie wątek romantyczny Danusi i Zbyszka oraz „trójkąt sienkiewiczowski” z dwiema bohaterkami, z których jedna jest ulotną, efemeryczną postacią a druga to „babka z charakterem”.

Jej zdaniem spektakl może być dla widzów zaskakujący, ale to przedstawienie „z poczuciem humoru, mające rytm, zachowujące ducha Sienkiewicza, z poruszającymi scenami i fantastycznymi kontekstami”.

Dyrektor Teatru Jaracza Paweł Dobrowolski przekazał, że „Krzyżacy” to „jeden z fundamentów naszej polskiej zbiorowej wyobraźni”.

- Dla mnie ważne było, aby poprzez powieść Sienkiewicza opowiedzieć również historię tego teatru - wybudowanego przez Niemców równo sto lat temu - oraz to, w jaki sposób chcemy dziś o tym pamiętać. Relacje polsko-niemieckie wciąż wydają się naznaczone krzyżacką przeszłością - podkreślił Dobrowolski.

Jan Klata do realizacji spektaklu zaprosił twórców, z którymi wielokrotnie współpracował przy innych projektach. Za stronę wizualną odpowiada Mirek Kaczmarek, który przygotował scenografię, kostiumy i reżyserię świateł. Choreografię opracował Maćko Prusak, autorem projekcji multimedialnych jest Natan Berkowicz.

Premiera „Krzyżaków” otwiera jesienny sezon w Teatrze Jaracza. (PAP)