Są pieniądze na dziurę pod Wysoką Bramą

Sprawa dziury pod Wysoką Bramą sięga 2012 roku. Wówczas zespół kierowany przez archeologa Adama Mackiewicza odsłonił fundamenty pochodzącej z II połowy XIV wieku rondeli, czyli wieży obronnej usytuowanej w okolicach Wysokiej Bramy w Olsztynie. Jednak od tamtego czasu niewiele się zmieniło. Najbardziej rzucały się w oczy drzewa, które stopniowo z różnych stron murów wyrastały ponad powierzchnię. Wewnątrz przechodnie zrobili sobie śmietnisko. Zmianę tej sytuacji zapowiadał prezydent Olsztyna Robert Szewczyk.

— To odpowiedzialność za tak unikatowy zabytek, a jednocześnie chęć uporządkowania przestrzeni prowadzącej wprost do historycznej części miasta. Już złożyliśmy wniosek do samorządu województwa o dofinansowanie prac z unijnych funduszy - zapowiadał we wrześniu 2024 roku prezydent Robert Szewczyk. - Poza tym współpracujemy z wojewódzkim konserwatorem zabytków, by zaprezentować jak najlepszą formułę zagospodarowania tej przestrzeni i uczytelnienia reliktu.

Zgodnie z zamiarami ratusza, rondela zostanie odpowiednio zakonserwowana oraz ponownie ukryta w ziemi, aby obiekt nie uległ degradacji. Szacowany koszt, dotyczący w znacznym stopniu prac konserwatorskich przy rondeli oraz jej zasypania, to nieco ponad 2,8 mln zł, z czego wsparcie z unijnego budżetu jest planowane na poziomie ok. 2,4 mln zł.

Inwestycja na dwa etapy

- Czy miasto pozyskało już dotację na zagospodarowanie dziury pod Wysoką Bramą? - zapytaliśmy w ratuszu. - Tak, pozyskaliśmy ponad 2,4 mln zł dofinansowania na rewitalizację terenu przed Wysoką Brama. Środki pochodzą z programu Fundusze Europejskie dla Warmii i Mazur 2021–2027 i pozwolą nam na uporządkowanie i zagospodarowanie tego historycznie ważnego terenu w centrum miasta. Projekt zakłada kompleksowe uporządkowanie tej przestrzeni - odpowiada Karol Grosz, z ratuszowego biura prasowego.

Dodaje, że wykop zostanie zasypany zgodnie z zaleceniami konserwatorskimi, a całość zagospodarowana w taki sposób, by historia miejsca była nadal obecna, tylko tym razem w formie czytelnej i zrozumiałej dla mieszkańców oraz turystów. Pojawią się ceglane siedziska, które będą symbolicznym odzwierciedleniem dawnych struktur. Wokół powstanie nowa nawierzchnia chodnikowa, dostosowana do istniejących różnic wysokości, a cała przestrzeń zyska estetyczne, nowoczesne oświetlenie LED.

W ramach inwestycji zmienią się również tereny zielone między ulicami Staromiejską a Nowowiejskiego. Obszar ten zostanie uporządkowany, poprawione zostaną warunki dla rosnących tam drzew i krzewów, nasadzona zostanie nowa zieleń, a ścieżki spacerowe zyskają nawierzchnię przyjazną środowisku. Dzięki temu cała okolica stanie się bardziej spójna, przyjazna i funkcjonalna.

Ratusz zlecił „Opracowanie dokumentacji projektowej wraz z uzyskaniem decyzji administracyjnej i pełnieniem nadzoru autorskiego dla zadania polegającego na wykonaniu robót budowlanych związanych z zabezpieczeniem i zasypaniem wykopaliska zabytkowego zlokalizowanego na przedbramiu Wysokiej Bramy na terenie Starego Miasta w Olsztynie”. Planowana inwestycja została podzielona na dwa etapy. I etap dotyczy przygotowaniu dokumentacji i uzyskania niezbędnych pozwoleń. Okres 60-ciu miesięcy to natomiast nadzór autorski. Taki czas został wskazany, aby nie utracić takiego nadzoru np. w przypadku braku finansowania zadania.

Próby już były
Przypomnijmy, że w 2017 roku ówczesne władze Olsztyna ogłosiły konkurs architektoniczny na uczytelnienia staromiejskich fortyfikacji. Obejmował on fragment od Bramy Górnej, zwanej Wysoką, do rejonów parku Podzamcze przy hotelu Pod Zamkiem, a zadanie projektantów polegało na pokazaniu przebiegu dawnego wysokiego muru miejskiego wraz z elementami obronnymi oraz fosą. Zwycięski projekt zakładał obniżenie terenu dawnej fosy, która otaczała Stare Miasto, o siedem metrów. W jej części zakładano urządzenie parkingu na 160-180 pojazdów, przykrytego tzw. zielonym dachem. Mury od strony Targu Rybnego wystawałyby o około metr nad powierzchnię ziemi. Na niektórych ich fragmentach przewidziano małe obiekty do obsługi turystów, a także punkt widokowy.
Sama rondela przed Wysoką Bramą miałaby zostać wyniesiona ponad obecny poziom pl. Jedności Słowiańskiej o dwa metry. Zakładano, że obiekt będzie można obejść i zobaczyć od środka.