Boom na żłobki: coraz więcej rodziców korzysta z profesjonalnej opieki

GUS w poniedziałek opublikował raport "Pomoc społeczna i opieka nad dzieckiem i rodziną w 2023 r.". Przedstawił w nim m.in. informacje o żłobkach i klubach dziecięcych, świadczeniach z pomocy społecznej i o świadczeniach rodzinnych.

Według danych GUS od 2015 r. do 2023 r. liczba dzieci objętych opieką żłobkową wzrosła z niemal 75 tys. do ponad 176 tys. Jednocześnie liczba dzieci w żłobkach i klubach dziecięcych na tysiąc ludności w wieku 0–2 wzrosła z 67,5 w 2015 r. do 194,9 w 2023 r.

Opieka nad dziećmi w wieku do trzech lat może być organizowana w formie żłobka lub klubu dziecięcego, a także sprawowana przez dziennego opiekuna lub nianię.

Pod koniec 2023 r. w Polsce działało 4580 żłobków. Oferowały one łącznie 213,4 tys. miejsc, o 7,4 tys. (3,6 proc.) więcej miejsc niż w 2022 r.

Najwięcej żłobków, bo 2204, było prywatnych, prowadzonych przez osoby fizyczne. Gminy prowadziły 1179 placówek. W ubiegłym roku działały 882 kluby dziecięce, z czego 527 prowadziły osoby fizyczne, 164 gminy, 131 osoby prawne, 57 jednostek niemających osobowości prawnej i 3 – instytucje publiczne.

Pod koniec 2023 r. zarejestrowane były 3793 nianie zatrudnione na podstawie umowy uaktywniającej (w 2022 r. – 4681). Większość niań stanowiły kobiety (97,7 proc.). Najwięcej było osób w wieku 50–59 lat (1,3 tys.). Z kolei mężczyźni byli najliczniej reprezentowani w kategorii wiekowej 60 lat lub więcej (54 osoby). Najwięcej niań było w woj. mazowieckim (1 tys.), najmniej w woj. opolskim (27 osób).

GUS przedstawił także dane o programie "Rodzina 500 plus", który od 1 stycznia 2024 r. zakłada wypłatę świadczenia wychowawczego w wysokości 800 zł.

W 2023 r. świadczeniem z programu objętych było miesięcznie około 6 mln 856 tys. (w 2022 r. około 6 mln 875 tys.) dzieci. Wydatki na świadczenia z tego programu wyniosły 41 mld 647 mln zł (w 2022 r. około 42 mld 43 mln zł).

Liczba dzieci, na które wypłacono świadczenia była najwyższa w woj. mazowieckim (1 082,7 tys.) i śląskim (753,7 tys.), najniższa zaś w województwie opolskim (152,3 tys.).

GUS w sprawozdaniu zwrócił uwagę, że we wzmocnieniu opiekuńczych funkcji rodziny, istotne znaczenie miały placówki wsparcia dziennego, których w 2023 r. funkcjonowało 2983 (w 2022 r. – 3003).

Ze wszystkich zbadanych placówek wsparcia dziennego (opiekuńczych, specjalistycznych, prowadzonych w formie pracy podwórkowej, w połączonych formach) skorzystało w ciągu roku 98,4 tys. dzieci i młodzieży (w 2022 r. – 98,5 tys.). Poza placówkami wsparcia dziennego znaczącym elementem systemu wspierania rodziny byli asystenci rodziny i rodziny wpierające. W 2023 r. zatrudniono 3,7 tys. asystentów rodziny, były również 54 rodziny wspierające.

Według danych GUS pod koniec 2023 r. w kraju działało 2138 stacjonarnych zakładów pomocy społecznej (w 2022 r. – 2082). Łącznie dysponowały one 132,6 tys. miejsc, a przebywało w nich 121,9 tys. mieszkańców. Największą grupę stanowiły domy pomocy społecznej (904), czyli 42,3 proc. wszystkich placówek, w których mieszkało 81,6 tys. osób.

GUS przedstawił też dane na temat pomocy środowiskowej, która polega na udzielaniu świadczeń pieniężnych i niepieniężnych osobom spełniającym określone kryteria i zakwalifikowanym do otrzymania takiej pomocy w miejscu ich zamieszkania. W ramach tej pomocy organizowanej i świadczonej przez jednostki samorządu terytorialnego, a także realizowanej przez powiatowe centra pomocy rodzinie, na pomoc społeczną w 2023 r. wydano łącznie 3,7 mld zł (o 139,1 mln zł więcej niż w 2022 r.).

W 2023 r. świadczenia w formie pieniężnej otrzymało 808,5 tys. osób (w 2022 r. – 845,8 tys.), w łącznej kwocie 2,2 mld zł (o 40,1 mln mniej niż w 2022 r.). Stanowiły one 59,2 proc. kwoty ogółem na świadczenia z pomocy społecznej.

Świadczenia w formie niepieniężnej przyznano dla 448,7 tys. osób (w 2022 r. – 444,1 tys.) i wydano na nie ok. 1,5 mld zł, czyli 40,8 proc. kwoty ogółem na świadczenia z pomocy społecznej (o 179,1 mln zł więcej niż w 2022 r.).

red./PAP

bm