Słynny wizerunek w olsztyńskiej świeci bramie

Historia tego niezwykłego obrazu jest od początku związana z niezwykłymi łaskami Matki Bożej. Według upowszechnionych przekazów w IV wieku, w nocy 5 sierpnia, a więc w czasie, gdy w Rzymie bywają największe upały, część wzgórza eskwilińskiego pokryła się śniegiem. Tej nocy Matka Boża objawiła się we śnie małżonkom patrycjuszy i przedłożyła życzenie, aby tam, gdzie znajdą śnieg na wzgórzu, ku Jej czci zbudowali kościół.

Właśnie przed ikoną Matki Bożej Śnieżnej w 1571 roku chrześcijanie modlili się o obronę przed najazdem, który miał zmiażdżyć Europę. W efekcie zjednoczona flota morska chrześcijan pokonała potężną armadę turecką. Wizerunek od tamtej pory nosi nazwę Salus Populi Romani, czyli Ocalenie Ludu Rzymskiego. Wśród młodych katolików jest czczona jako patronka Światowych Dni Młodzieży.

Święta Lipka
— Ten obraz, który u nas jest, to kopia rzymskiego wizerunku Matki Bożej Śnieżnej. Był namalowany w Wilnie w XVII wieku i jest starszy od naszego sanktuarium — mówi ks. Grzegorz Nogel, kustosz sanktuarium świętolipskiego, proboszcz, superior wspólnoty jezuitów. — To obraz słynący łaskami i jest szeroka dokumentacja wielu uzdrowień i łask przez wieki otrzymanych za wstawiennictwem Matki Bożej Świętolipskiej — dodaje.

Wcześniej w Świętej Lipce znajdowała się figurka Matki Bożej wyrzeźbiona przez skazańca, na którym miał być wykonany wyrok śmierci. Ten jednak został cudownie uratowany. Krzyżacy po sekularyzacji zakonu i przejściu na protestantyzm odrzucili kult Matki Bożej i zaciekle tępili wszystko, co się z nim wiązało. Figurka umieszczona na drzewie została wycięta i utopiona w jeziorze.

Kiedy powstało sanktuarium, opiekę nad nim przejęli jezuici. To oni sprowadzili tu obraz, przed którym pielgrzymi z całej Polski, Europy, a nawet całego świata, oddają hołd. Obraz świętolipski został 56 lat temu koronowany przez prymasa Polski, bł. kardynała Stefana Wyszyńskiego.

Stoczek Klasztorny

— Nasz zakon od lat roztacza opiekę nad Sanktuarium. W Stoczku Klasztornym znajduje się słynący wieloma łaskami obraz Matki Bożej Pokoju. To kopia obrazu Matki Bożej Śnieżnej. Od setek lat pielgrzymi przybywają tu, prosząc o pomoc, szczególnie podczas wojen i niepokojów — mówi „Gazecie Olsztyńskiej” marianin ks. Wojciech Sokołowski, kustosz Sanktuarium Matki Pokoju w Stoczku Klasztornym.

Stoczek Klasztorny kojarzony jest przede wszystkim jako miejsce internowania przez komunistów prymasa Polski bł. Stefana Wyszyńskiego. Prymas Tysiąclecia był wielkim czcicielem Matki Bożej. Komuniści, chcąc, by jego odosobnienie było bardziej dolegliwe, zakazali mu wchodzenia do kościoła na terenie klasztoru, w którym znajduje się obraz Matki Bożej Pokoju.

— O tym, jak działa nasza Matka Pokoju, najlepiej świadczy to, co działo się później — mówi ksiądz kustosz sanktuarium.

Przetrzymywany przez komunistów w Stoczku Klasztornym bł. Stefan Wyszyński właśnie 8 grudnia 1953 roku złożył Akt Osobistego Oddania się Matce Bożej, który później rozszerzył na cały naród w postaci Ślubów Jasnogórskich. Wydarzenie stało się impulsem do odnowy duchowej dla milionów Polaków. Wiele lat po uwolnieniu, w 1977 roku, złożył tu prymasowskie wotum — bursztynowy różaniec, który obecnie znajduje się na wizerunku Matki Bożej Pokoju.

— Kopia tego wizerunku, która jest u nas, została sprowadzona w 1640 roku przez ówczesnego biskupa warmińskiego Mikołaja Szyszkowskiego do wtedy powstającej tutaj w Stoczku świątyni jako podziękowanie za zawarty pokój — przypomina ksiądz kustosz. — I ten obraz Matki Bożej znajduje się tutaj w Stoczku już dokładnie 384 lata.

O tym, jak ważną rolę od wieków pełni wizerunek Matki Bożej Śnieżnej w Stoczku Klasztornym, świadczyła do niedawna szata wotywna, którą podarował król Polski Jan III Sobieski po zwycięstwie nad Turkami pod Wiedniem.

— To była pierwsza szata. Niestety została skradziona 12 lat temu i obecnie obraz Matki Bożej zdobi druga szata wotywna — wyjaśnia marianin.

Święty Jan Paweł II

W 1987 roku św. Jan Paweł II wyniósł świątynię w Stoczku Klasztornym do godności bazyliki mniejszej. Niedawno sanktuarium uzyskało miano Pomnika Historii.

— Nasza Matka Boża Pokoju to jedyny obraz właśnie tutaj na Warmii, Mazurach, Powiślu koronowany przez naszego rodaka Jana Pawła II — podkreśla ks. Wojciech Sokołowski. — Koronacja nastąpiła podczas uroczystej Mszy Świętej w Częstochowie 19 czerwca 1983 roku. Obraz wówczas wymontowano z ołtarza w Stoczku i przewieziono na Jasną Górę — przypomina kustosz sanktuarium.

Kopia tego wizerunku Maryi, wykonana w technice mozaiki, jest też wmurowana w blendzie olsztyńskiej Wysokiej Bramy. Została tu umieszczona w 2004 roku z inicjatywy proboszcza parafii św. Jakuba w Olsztynie, księdza prałata Andrzeja Lesińskiego. Dokładnie w miejscu usuniętego przez komunistów pod koniec lat 40. obrazu Matki Bożej.

— To dla nas bardzo ważne miejsce. Od pięciu lat w każdą pierwszą sobotę miesiąca spotykamy się przed Wysoką Bramą w Olsztynie właśnie przed wizerunkiem Matki Bożej Śnieżnej. Chcemy w ten sposób zarówno zamanifestować swoje przywiązanie do wiary, jak zgodnie z tradycją pierwszych sobót miesiąca modlić się w intencji przebłagania za grzechy przeciw Matce Bożej — mówi nam Mariusz Kowalski, jeden ze współorganizatorów męskiego różańca w Olsztynie z Bractwa Przedmurza.

Frombork i Lidzbark Warmiński
— Madonna Śnieżna z bazyliki Santa Maria Maggiore w Rzymie ma obie dłonie skrzyżowane, podtrzymując Dzieciątko. Jej wyciągnięte w dół dwa palce prawej ręki oznaczają unię hipostatyczną dwóch natur Jezusa Chrystusa (boskiej i ludzkiej), trzy pozostałe zaś — złączone ze sobą — wskazują na Osoby Trójcy Świętej. Gesty te są również widoczne u Dzieciątka — wyjaśnia ks. dr hab. Marek Jodkowski, archidiecezjalny konserwator zabytków.

Archidiecezjalny konserwator podkreśla, że wizerunki Matki Bożej Śnieżnej na Warmii znajdują się w wielu miejscach, także w katedrze we Fromborku i w Lidzbarku Warmińskim.

— Największą popularność w Rzeczpospolitej kopia cudownego obrazu zyskała w trzech pierwszych ćwierćwieczach XVII wieku. Wiązało się to z potrydencką reformą Kościoła, dążeniem do uporządkowania form pobożności czy też działalnością jezuitów — podkreśla.