Tu 80 lat temu mogła zmienić się wojenna historia

Wilczy Szaniec to jedna z największych atrakcji turystycznych i historycznych na Warmii i Mazurach. W latach 1941 – 1944 pełnił funkcję głównej kwatery Hitlera. W leśnym miasteczku pod Kętrzynem oprócz niego samego mieszkało ok. 2,5 tys. ludzi. To tu decydowano o podbojach nazistowskich Niemiec, tu pojawiały się szaleńcze pomysły i stąd wydawano rozkazy wpływające na losy wielu milionów ludzi. To tutaj 80 lat temu, 20 lipca 1944 roku, dokonano też nieudanego zamachu na wodza III Rzeszy.
Niewątpliwie jedną z największych atrakcji, którymi kuszą turystów zarządcy obiektów, jest wizualizacja miejsca zamachu. Sala obrad, w której płk Stauffenberg dokonał próby zabicia Adolfa Hitlera, została zrekonstruowana w dawnym schronie szefa sztabu Keitla. Zdaniem wielu historyków to była najpoważniejsza próba odsunięcia führera od władzy. Nie wiadomo, jak potoczyłyby się losy wojny, gdyby się powiodła.

20 lipca 1944 roku w sali narad w momencie wybuchu bomby znajdującej się w teczce pod dębowym stołem znajdowały się 24 osoby. Bomba raniła większość z obecnych. Cztery osoby zmarły kilka dni później w wyniku odniesionych obrażeń. Adolf Hitler został lekko ranny.

— Dołożyliśmy wszelkich starań, by odtworzyć wiernie salę narad tuż przed wybuchem bomby — mówi Zenon Piotrowicz, nadleśniczy Nadleśnictwa Srokowo. — Wielki dębowy stół, teczka z ładunkiem wybuchowym, stare mapy, meble i przedmioty użytkowe z tamtego okresu pozwolą turystom cofnąć się w czasie o 80 lat i znaleźć się w centrum wydarzenia historycznego, które mogło zmienić losy wojny i wielu milionów niewinnych ludzi.

To nie wszystko, co mogą zobaczyć zwiedzający.

— W tym samym schronie prezentowane są wyniki poszukiwań prowadzonych na terenie Wilczego Szańca w ostatnich latach. Są to elementy wyposażenia z prawdziwego schronu znanego z zamachu, przedmioty codziennego użytku mieszkańców kwatery, pozostałości po instalacjach elektrycznych, ciepłowniczych i wodnych. To efekt owocnej współpracy z grupami poszukiwaczy, głównie z gdańskiej fundacji „Latebra” — dodaje Piotrowicz.

W 2023 roku leśnicy zrekonstruowali wnętrze baraku, w którym 20 lipca 1944 roku doszło do zamachu. Znajduje się w nim ekspozycja „Wolfsschanze 20.07.1944” z figurami muzealnymi Hitlera i Stauffenberga.

Warta uwagi jest też prezentacja poświęcona Powstaniu Warszawskiemu. To nie jest przypadek – właśnie w Gierłoży Hitler wydał rozkaz zrównania Warszawy z ziemią.

W ostatnich latach Wilczy Szaniec sukcesywnie zmieniał swoje oblicze. Obecnie jest to obiekt turystyczny zarządzany przez Nadleśnictwo Srokowo. Jego pracownicy co roku dokładają starań, żeby rozwijać to miejsce i czynić je jeszcze bardziej atrakcyjnym dla turystów. Dzięki temu mogą oni skorzystać choćby z utwardzonych ścieżek poprowadzonych między bunkrami. Obecnie dostępna jest tutaj już niemal cała infrastruktura niezbędna dla zwiedzających. Jesienią 2020 roku udostępniono dwa schrony łącznie z ich wnętrzami. Na ścianach przejść pojawiły się zdjęcia z okresu funkcjonowania wojennej kwatery. Technicznym udogodnieniem jest możliwość zwiedzania obiektu z przewodnikiem w wersji audio. Jest on wyposażony w ekran, dzięki któremu z audiodeskrypcji i języka migowego będą mogły skorzystać osoby niesłyszące. Oczywiście wciąż można skorzystać z usług przewodników PTTK, zwiedzać indywidualnie z zakupionym przewodnikiem i mapą lub przy użyciu aplikacji mobilnej pod nazwą Wilczy Szaniec. Otwarty jest punkt, w którym można zakupić przewodniki, mapy i pamiątki. Przewodnicy obsługują turystów w językach angielskim, niemieckim, rosyjskim, litewskim, francuskim, włoskim i oczywiście polskim. Możliwość skorzystania z zaplecza noclegowego i gastronomicznego czyni z Wilczego Szańca znakomitą bazę wypadową do zwiedzania innych okolicznych atrakcji. W 2022 roku oddano do użytku nowy budynek obsługi turystów, w którym mieszczą się m.in. umywalnie, pomieszczenia dla matek z dziećmi i osób z niepełnosprawnościami, sklepik z pamiątkami i kawiarenka. Co roku na terenie ośrodka są również organizowane wydarzenia kulturalne i historyczne. Dużym atutem jest położenie w pobliżu dwóch jezior: Mój i Siercze, nad którymi można swobodnie odpocząć czy skorzystać z kąpieli.

Warto dodać, że w 2021 roku w rankingu Radia Zet była kwatera Hitlera znalazła się wśród 12 miejsc, które warto odwiedzić, będąc na Warmii i Mazurach. W 2017 roku brytyjski dziennik „The Telegraph” uznał obiekt za jedno z 25 najatrakcyjniejszych miejsc Europy Wschodniej. Co ważne, Wilczy Szaniec nie jest sezonową atrakcją – można go zwiedzać przez cały rok. Nic dziwnego, że rokrocznie do Gierłoży przybywa kilkaset tysięcy turystów z całego świata.

Szczegółowe informacje można znaleźć na stronie internetowej

www.wilczyszaniec.olsztyn.lasy.gov.pl.