Mieszkańcy Warmii i Mazur muszą przygotować się na zmiany. Od 2026 roku będą obowiązywały inne zasady ortografii

"Polska język, trudna język", jak głosi stara maksyma. Język trudny czy nie, to jego zasady muszą być przestrzegane. Zwłaszcza, że od 2026 roku pisownia niektórych słów czy wyrażeń będzie zgoła inna.

Rada Języka Polskiego przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk ogłosiła, że od 1 stycznia 2026 roku będą obowiązywały nowe zasady ortograficzne.

Dotyczą one tzw. konwencjonalnych zasad pisowni. Według komunikatu RJP, nowe zasady mają uprościć i ujednolicić zapis poszczególnych wyrażeń i połączeń, wyeliminować wyjątki oraz zlikwidować przepisy, które są zbyt problematyczne (wymagają zbyt dużej analizy znaczeniowej).

Powyższe cele miałyby doprowadzić do zmniejszenia liczby błędów językowych. Pozwoliłyby również piszącym skupić się na innych aspektach pisania tekstu, niż ortograficzne.

Rada Języka Polskiego ustaliła tak dosyć odległy termin obowiązywania zasad tylko po to, aby instytucje, wydawcy czy autorzy słowników odpowiednio się przygotowały.

Wraz z wejściem w życie nowych zasad, od 1 stycznia 2026 roku przestaną obowiązywać uchwały ortograficzne RJP z lat 1997-2008 oraz wszelkie inne dokumenty.

1) Pisownia wielką literą nazw mieszkańców miast i ich dzielnic np. Warszawianin, Mokotowianin

Dopuszcza się zapis alternatywny nieoficjalnych nazw etnicznych (mała lub wielka litera) np. jugol lub Jugol, angol lub Angol

2) Nazw firm i marek samochodów pisanie wielką literą, również pojedyncze egzemplarze np. samochód marki Ford, czerwone Audi

3) Wprowadzenie rozdzielnej pisowni cząstek -bym, -byś, -by, -byśmy, -byście ze spójnikami, np.Zastanawiam się, czy by nie wydać pieniędzy

4) Ustanowienie bezwyjątkowej pisowni łącznej nie- z imiesłowami odmiennymi tj. zniesienie wyjątku zezwalającego na „świadomą pisownię rozdzielną”.

5) Ujednolicenie zapisu małą literą przymiotników tworzonych od nazw osobowych, zakończonych na -owski, bez względu na to, czy ich interpretacja jest dzierżawcza (odpowiada na pytanie czyj?) np. dramat szekspirowski, koncert chopinowski

Przymiotniki tworzone od imion, zakończone na -owy, -in(-yn), -ów, mające charakter archaiczny, będą mogły być zapisywane małą lub wielką literą np. poezja miłoszowa lub poezja Miłoszowa

6) Łączna pisownia członu pół- w wyrażeniach półzabawa, półnauka, półżartem, półserio, półspał, półczuwał.

Pisownia z łącznikiem w połączeniach słów takich jak pół-Polka

7) Dopuszczenie w parach wyrazów równorzędnych, podobnie lub identycznie brzmiących, występujących zwykle razem, trzech wersji pisowni: z łącznikiem (tuż-tuż, trzask-prask), z przecinkiem (tuż, tuż i trzask, trzask) i rozdzielnie (tuż tuż i trzask trzask)

8) Zakres użycia wielkich liter w nazwach własnych: nazwy komet (Kometa Halleya), nazwy geograficzne i miejscowe, których długi człon jest rzeczownikiem w mianowniku (Pustyna Gobi, Morze Marmara), nazwy obiektów przestrzeni publicznej (Park Kościuszki, Brama Warszawska, Kościół Mariacki), nazwy lokali usługowych i gastronomicznych (Karczma Słupska, Teatr Wielki), nazwy orderów, medali, odznaczeń czy nagród (Nagroda Nobla, Honorowy Obywatel Miasta Krakowa)

9) Pisownia prefiksów: przedrostki, rodzime i obce, pisze się łącznie z wyrazami zapisywanymi małą literą. Jeśli wyraz zaczyna się od wielkiej litery, po przedrostku stawia się łącznik, np. super-Europejczyk;

Możliwa rozdzielna pisownia cząstek np. super-, ekstra-, eko-, które mogą występować również jako samodzielne wyrazy np. miniwieża lub mini wieża lub ekożywność lub ekożywność.

10) Jednolita łączna pisownia cząstek niby-, quasi- z wyrazami zapisywanymi małą literą np. nibynóżki, quasipostępowy.

W przypadku wyrazów pisanych wielką literą należy zastosować łącznik np. niby-Polak lub quasi-Anglik.

11) Wprowadzenie łącznej pisowni nie- z przymiotnikami i przysłówkami odprzymiotnikowymi bez względu na kategorię stopnia, a więc także w stopniu wyższym i najwyższym, np. nieczęsty-nieczęsto, nieżyciowy-nieżyciowo

Źródło: Rada Języka Polskiego