W Olsztynie stanie nowy pomnik. Upamiętni wydarzenie kluczowe dla całego regionu

Przez bardzo długi okres terenami Warmii i Mazur rządził zakon krzyżacki, z którym nasi królowie toczyli długie i wyczerpujące wojny. Jednym z przełomowych momentów w stosunkach obu państw był Hołd Pruski z 1525 roku, kiedy to Albrecht Hohenzollern ukorzył się przed Rzeczpospolitą i uznał zwierzchnictwo nad sobą polskiego króla.

W 2025 roku przypada okrągła, 500. rocznica Hołdu. Przez lata wolnej Polski, jako mieszkańcy Olsztyna, nie doczekaliśmy się budowy pomnika czy chociażby tablicy upamiętniającej to wydarzenie. Zmienić chce to Społeczny Komitet Budowy Pomnika Hołdu Pruskiego w Olsztynie. Społecznicy od lat podejmują szereg działań mających jeden cel: wybudowanie w Olsztynie monumentu, który będzie godnym upamiętnieniem wydarzeń z kwietnia 1525 roku. Sposób działania grupy jest wyjątkowo przemyślany i zorganizowany. Komitet od miesięcy starał się uzyskać opinie na temat budowy pomnika od wszystkich najważniejszych w tym zakresie instytucji, takich jak Ministerstwo Kultury, Warmińsko-Mazurski Konserwator Zabytków czy Instytut Pamięci Narodowej. Ostatecznie wszystkie te organy pozytywnie zaopiniowały ideę budowy pomnika.

Żeby pomnik Hołdu Pruskiego w Olsztynie stał się faktem, swoją pozytywną opinię na jego temat musieli wyrazić radni. Inicjatorzy budowy monumentu mieli już jedno podejście do Rady Miasta. Pod koniec marca 2023 roku przedstawiciel Komitetu Budowy Pomnika wystąpił na sesji Rady Miasta. Jednak punkt został zdjęty z porządku obrad za sprawą wniosku byłego prezydenta Olsztyna, a obecnie radnego — Czesława Jerzego Małkowskiego. Podczas długiej debaty Małkowski zaznaczył, że Hołd Pruski przyczynił się do wielu późniejszych nieszczęść, które spadły na mieszkańców obecnego woj. warmińsko-mazurskiego, w tym Olsztyna. Były prezydent Olsztyna przypomniał, że jednym ze skutków hołdu było powstanie pierwszego w Europie państwa wyznaniowego, które później były dużym zagrożeniem dla Polski. Argumentację Małkowskiego przyjęli m.in. radni PiS, którzy zamiast pomnika hołdu pruskiego proponowali budowę pomnika króla Kazimierza Jagiellończyka.

Pomnik ma zostać odsłonięty w kwietniu 2025 roku, czyli w dokładnie 500. rocznicę opisywanych wydarzeń. Społeczny Komitet Budowy Pomnika Hołdu Pruskiego w Olsztynie, chcąc wyrobić się do tego czasu, musiał do połowy grudnia 2023 uzyskać pozytywną opinię radnych Olsztyna.
Jednym z głównych przeciwników idei budowy pomnika był wspomniany już Czesław Jerzy Małkowski, który wskazywał, że Hołd Pruski był błędem ówczesnego króla Polski i w przyszłości przyczynił się do rozbiorów Polski. Nie zgadzał się z nim prezes komitetu Wiesław Pancer.

— Chcemy postawić pomnik historii, a nie pomnik opiniom na jej temat. Zostałby ustawiony w pobliżu miejsca, gdzie przed laty była Brama Młyńska. Tam Krzyżacy forsowali mury miasta i przegrali. Teraz w tym miejscu Hohenzollern klęczałby przed Zygmuntem I Starym — mówił na sesji Pancer.

Ostatecznie radni przyjęli uchwałę 13 głosami „za”. Koszt pomnika nieznacznie przekroczy milion złotych, a inicjatywa w całości będzie finansowana społecznie.