W Zaduszki warto odwiedzić puszczańskie cmentarzyki

Niemal przy każdej mazurskiej miejscowości znajduje się cmentarz. Z reguły wiejskie nekropolie funkcjonowały do zakończenia II wojny światowej, choć znane są także przypadki grzebania na nich zmarłych także w późniejszym okresie.

W Puszczy Piskiej nadgryzione zębem czasu cmentarzyki stanowią dzisiaj ślady po wsiach, które w XX w. zostały wyludnione, a przyroda po latach upomniała się o tereny wyrwane jej przez człowieka, porastając fundamenty rozebranych budynków.

Chowanie zmarłych na cmentarzach wiejskich wynikało przez lata ze starej tradycji. W trakcie kolonizacji Mazur miejsca pochówku tworzono bezpośrednio przy budowanych kościołach. Specyfika tworzonych parafii, bardzo dużych obszarowo, sprawiła, że z czasem podczas lokacji nowych osad dopuszczono założenie cmentarza na ich skraju. Z kolei przy większych majątkach zakładano cmentarze rodowe.

W 1749 r. wydano rozporządzenie nakazujące rejestrowanie w księdze parafialnej wszystkich osób grzebanych na cmentarzach wiejskich, a raptem 3 lata później zakazano tworzenia nowych cmentarzy. Z kolei w 1786 r. władze zwierzchnie zakazały grzebania zmarłych wokół kościoła.

Zgodnie z tradycją ciało zmarłego do dnia pogrzebu pozostawało w domu, a z jego wyprowadzeniem na cmentarz wiązało się wiele obrzędów i przesądów, których należało ściśle przestrzegać. Zmarłego na miejsce pochówku odprowadzali wszyscy mieszkańcy wsi. Pastor włączał się w uroczystości pogrzebowe nad grobem. Na przebieg pogrzebu wpływ miały także zwyczaje w danej parafii.

Informacje na temat obrzędów pogrzebowych oraz miejscowych nekropolii można odnaleźć w wielu numerach pisma „Znad Pisy”, wydawanego przez Muzeum Ziemi Piskiej.

Pamiętajmy, że Puszczy Piskiej nie brakuje także pojedynczych grobów, w których spoczywają np. zamordowani w trakcie II wojny światowej, oraz kwater żołnierskich. W Dniu Zadusznym warto wspomnieć dawnych mieszkańców tej ziemi, których szczątki skrywane są w bezimiennych już dzisiaj mogiłach.
Muzeum Ziemi Piskiej