Dzieci seniorom, seniorzy dzieciom

Integracja międzypokoleniowa w przedszkolu? — Mam nadzieję, że opisany przeze mnie przykład pokaże, jak można skutecznie łączyć różne pokolenia i tworzyć atmosferę wzajemnego zrozumienia oraz szacunku — mówi Agnieszka Chaberska, wicedyrektor Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Orzyszu.

Przedszkole Miejskie „Niezapominajka” w Orzyszu stało się miejscem, które z wielką sympatią i ochotą odwiedzają seniorzy, a właściwie seniorki zgromadzone w Klubie Seniora działającym przy Polanie Kultury w Orzyszu.

Od czego się zaczęło? Najpierw w 2018 r. był pomysł dostarczenia kartek okolicznościowych przygotowanych przez przedszkolaki członkom i członkiniom Klubu Seniora z okazji Dnia Seniora. Wywołało to wielkie zadowolenie seniorów.

Okazało się, że pamiętali o nich najmłodsi mieszkańcy Orzysza i okolic, a nie tylko przedstawiciele organu prowadzącego, jak to do tej pory bywało. W przypływie wdzięczności po kilku dniach seniorki odwiedziły przedszkolaki i przyniosły im słodkości.

Spotkanie było bardzo miłe i pełne serdeczności. Później co roku seniorki starały się zapraszać przedszkolaki do swojego Klubu Seniora z okazji swojego święta, przygotowując dzieciom szereg atrakcji: były poczęstunki, wspólne tańce w kółku, śpiewanie piosenek, zabawy na dywanie, które panie pamiętały z czasów, gdy ich dzieci były małe.

Kolejną okazją do wspólnego świętowania były Dzień Babci i Dzień Dziadka. Przedszkolaki pod kierunkiem wychowawczyń przygotowały występ artystyczny, na który zaprosiły nie tylko swoje babcie i swoich dziadków, ale również panie z Klubu Seniora.

Przygotowany występ wywołał łzy wzruszenia wśród przybyłych gości. Były wspólne pamiątkowe zdjęcia, rozmowy, uściski.

Innym pomysłem okazała się propozycja wychowawczyń skierowana do seniorek, polegająca na cyklicznej akcji czytania dzieciom w grupach przedszkolnych na zasadach podobnych do tych z akcji „Cała Polska czyta dzieciom”.

Temat podjęła szybko pani Teresa Kaca, seniorka bardzo zaangażowana w działalność Klubu Seniora, polonistka z olbrzymim stażem, wieloletnia wicedyrektor szkoły, osoba o wielce empatycznym sercu.

Co tydzień lub co dwa tygodnie kilka babć pojawiało się w przedszkolu z wybraną przez siebie pozycją książkową, by przygotowane fragmenty prezentować dzieciom. Co i rusz przedszkole odwiedzały też inne seniorki, które chciały czytać dzieciom. W przedszkolu wszyscy już przywykli do takich spotkań i po prostu na nie czekali.

Panie seniorki czuły się bardzo odpowiedzialne za kontakty z dziećmi, z przejęciem zapowiadały swoją nieobecność, jeżeli taka miała nastąpić, zwykle prosząc o przełożenie spotkania niż jego odwołanie. Panie wychowawczynie wyczekiwały seniorek, co jakiś czas przygotowując im z dziećmi symboliczne laurki.

Tak trwało to systematycznie do czasu pandemii, która wprowadziła ograniczenia w kontaktach przedszkolaków z osobami z zewnątrz. Mimo to współpraca nie wygasła i akcja czytania w przedszkolu nadal trwa.

Po pewnym czasie pojawiła się nowa okazja do spotkań międzypokoleniowych. Z okazji 295. rocznicy nadania praw miejskich Orzyszowi Klub Seniora przy Polanie Kultury w Orzyszu stworzył projekt pt. „Pogwarki dziadka Otto”, mający na celu przybliżenie mieszkańcom, nie tylko tym dorosłym, ale również dzieciom, historii naszej ziemi.

Grupę docelową projektu stanowiły m.in. dzieci 5- i 6-letnie z Przedszkola Miejskiego „Niezapominajka” w Orzyszu. Seniorki z panią Teresą Kacą na czele ponownie odwiedzały przedszkolaki, tym razem zapoznając je z „Pogwarkami dziadka Otto”, czyli legendami z terenu Orzysza i o Orzyszu. W ten sposób kolejne pokolenia naszych małych podopiecznych miały okazję spotykać się z seniorkami.

Później ze strony seniorek padł pomysł uszycia przedszkolakom strojów, które będzie można wykorzystać w ramach przygotowywania różnych przedszkolnych uroczystości (2022 r.). W ten sposób babcie, bardzo inspirowane przez panią Teresę Kacę, pojawiały się w przedszkolu coraz częściej.

Pobrały miary, uszyły dziewczynkom spódniczki, przygotowały chłopcom ozdobne, eleganckie pasy do spodni. Wszystko oczywiście nieodpłatnie i z własnej inicjatywy. Prezentacja uszytych strojów miała miejsce podczas uroczystości 11 listopada. Ubrane w jednolite stroje dzieciaczki wyglądały przepięknie.

Później stroje zostały wykorzystane w czasie przedszkolnego konkursu piosenki patriotycznej czy Dnia Dziecka. Były wykorzystywane przez różne grupy dzieci i w różnych latach.

W ten sposób współpraca z seniorkami się zacieśniła. W rozmowach wspominały, że bardzo cieszy je fakt, że oprócz kontaktu na żywo z dziećmi miały okazję zostawić po sobie coś namacalnego, coś, co ma służyć kolejnym grupom dzieci.

Nasze przedszkole bardzo systematycznie uczestniczy w akcjach wolontariackich mających na celu wsparcie dzieci potrzebujących pomocy. Wspieraliśmy m.in. Natana z Orzysza i inne dzieci z powiatu piskiego, zbierając plastikowe nakrętki czy kasztany.

W 2024 r. seniorki przywiozły do przedszkola kilka worków kasztanów, informując, że chętnie wspomogą nas w tym działaniu, ponieważ wiedzą, że dzieciom zależy na tym, aby uzbierać jak najwięcej kasztanów.

Myślę, że przy integracji międzypokoleniowej przedszkolaki – seniorzy istotnych jest kilka wskazówek:

- organizacja regularnych spotkań: ważne jest, aby stworzyć stały harmonogram spotkań między dziećmi a seniorami, na przykład poprzez cykliczne wizyty seniorek w przedszkolu (regularność pomoże zarówno dzieciom, jak i seniorom zbudować relacje i oczekiwać na kolejne spotkania),

- wspólne akcje i projekty: angażowanie obu grup w różnorodne projekty, takie jak czytanie książek, wspólne świętowanie, pozwala na wzajemne uczenie się i dzielenie się doświadczeniami (to także sposób na rozwijanie umiejętności interpersonalnych u dzieci),

- tworzenie przestrzeni do dialogu: umożliwienie dzieciom i seniorom dzielenia się swoimi historiami, doświadczeniami i umiejętnościami może prowadzić do głębszego zrozumienia i więzi. Warto organizować sesje, w których seniorzy opowiadają dzieciom o swoich życiu, tradycjach czy lokalnych legendach (liczę, że uda mi się to wprowadzić w naszym przedszkolu),

- podkreślanie wartości międzypokoleniowych: w programie przedszkola warto uwzględnić tematy związane z szacunkiem do starszych osób, ich doświadczeniem oraz mądrością. Można to robić poprzez zabawy, piosenki czy opowiadania, które kładą nacisk na te wartości (cieszę się, że w naszym przedszkolu to już funkcjonuje),

- wspieranie inicjatyw seniorów: zachęcanie seniorek do inicjowania działań, takich jak szycie strojów czy organizowanie zabaw, sprawia, że czują się one doceniane i ważne. To z kolei buduje ich poczucie przynależności do społeczności,

- projekty międzypokoleniowe: tworzenie projektów, w których dzieci i seniorzy wspólnie pracują nad określonym celem, np. sadzenie roślin, tworzenie ogrodu (myślę, że to jeszcze przed nami).

Integracja międzypokoleniowa to nie tylko sposób na wzbogacenie życia przedszkolaków, ale także na tworzenie silnych więzi społecznych, które mogą przetrwać przez całe życie.

Warto dążyć do takich inicjatyw, ponieważ przyniosą korzyści całej społeczności. Dodam, że integracja dzieci z seniorami w przedszkolu jest możliwa długofalowo.

Potrzeba tylko zainteresowania obu stron. Myślę, że nawet bardziej seniorów, którzy otrzymają ofertę takich kontaktów i będą wiedzieli, że w przedszkolu są bardzo mile widziani.

Małe dzieci to niezwykle wdzięczni partnerzy do rozmów i kontaktów. Czerpią radość z możliwości obcowania z innymi i pięknie tę radość okazują. Ważne również jest to, aby był odzew z drugiej strony.

W naszym przedszkolu olbrzymią rolę odegrała pani Teresa Kaca, która tę więź nawiązała i podtrzymywała, włączając w swoje działania kolejne seniorki, którym jestem za to ogromnie wdzięczna. O wdzięczności pani Teresce już nie wspomnę.

Według mnie integracja międzypokoleniowa w przedszkolu to przykład dobrej praktyki, którą warto podzielić się z innymi.