Kamień plebiscytowy wrócił na swoje miejsce

Jedną z nich jest kamień plebiscytowy, który ponad 20 lat temu przed zapomnieniem uratowali członkowie Ostródzkiego Stowarzyszenia Kulturowego Sasinia.

Przypomnijmy. 11 lipca 1920 roku na terenie Powiśla, Warmii i Mazur odbyły się plebiscyty, których wyniki miały zadecydować o przynależności tych ziem do państwa polskiego lub niemieckiego. W wyniku przeprowadzonego głosowania trzy wsie powiatu ostródzkiego: Napromek, Lubstynek i Groszki weszły w skład Rzeczypospolitej Polskiej. W Ostródzie, mimo starań Jana Hocha i Oskara Maczkowskiego z Komitetu Polskiego, tylko 17 siedemnaście osób oddało swój głos za Polską. W latach dwudziestych XX wieku, w wielu miejscowościach powiatu ostródzkiego lokalne społeczności fundowały monumenty w postaci głazów plebiscytowych. Po II wojnie światowej pomniki te niszczono, zacierając miejsca, w których się znajdowały. Do czasów dzisiejszych przetrwało zaledwie kilka kamieni z 1920 roku.

Przez wiele lat uważano, że pomnik plebiscytowy w Ostródzie również został zniszczony. W maju 1999 roku odnalazł go Wojciech Gudaczewski. Mimo wielu publikacji prasowych i zgłoszeń do ówczesnych lokalnych władz samorządowych oraz Państwowej Służby Ochrony Zabytków w Olsztynie, brakowało dobrej woli ze strony urzędników, by ustawić zaginionego świadka historii. W październiku 2002 roku członkowie Ostródzkiego Stowarzyszenia Kulturowego „Sasinia”, po wcześniejszych rozmowach z inspektorem PSOZ Wiktorem Knercerem, postanowili uratować od zapomnienia plebiscytowy pomnik. Własnym kosztem, po oczyszczeniu przyległego terenu z liści i nieczystości, ustawili monument. Stało się to w przededniu 82. rocznicy (31.10.1920r.) przekazania stronie polskiej trzech wsi powiatu ostródzkiego, które po plebiscycie 1920 roku znalazły się w granicach Polski.

Kamień plebiscytowy to granitowy głaz narzutowy o wadze ok. 1 tony, z wykutą datą "11.07.1920", pierwotnie ze złoconymi cyframi, obecnie z białymi. Ustawiony był w Parku Collisa w Ostródzie po plebiscycie w 1920 roku i tam przeleżał kilkadziesiąt lat przysypany ziemią. Odnaleziony w 1999 roku, obecnie jest wyeksponowany w zrewitalizowanym Parku Collisa w Ostródzie, przy ul. 3 Maja.
Wojciech Gudaczewski

Muzeum w Ostródzie
• W najbliższą sobotę 11 lipca Muzeum w Ostródzie zaprasza mieszkańców Ostródy, miłośników historii i regionu na uroczystość odsłonięcia tablicy pamiątkowej w miejscu siedziby Mazurskiego Komitetu Plebiscytowego. Uroczystość odbędzie się w 100. rocznicę plebiscytu o  godz. 14.30 przy ul. 11 Listopada 5 (obok skrzyżowania z Przechodnią).

• Natomiast 15 lipca na zamku w Ostródzie otwarta zostanie wystawa pt. Plebiscyt 1920 w powiecie ostródzkim. Wygrani i Przegrani.