Pochylnia Buczyniec na pocztówce z USA. Śladami budowniczego Kanału Elbląskiego

W 1865 r. oficyna Neumann-Hartmann w Elblągu wydała album pt. „Eine geneigte Ebene des oberländischen Canalsˮ (Pochylnia Kanału Oberlandzkiego), z ośmiostronicowym tekstem (opis pochylni Buczyniec) Georga Jacoba Steenkego i siedmioma fotografiami autorstwa L. Dietza na oddzielnych kartach.

Wiadomo, że w 1865 r. Steenke podarował go Austriackiemu Związkowi Inżynierów i Architektów. Dzięki pomocy Georga Freiwalda (dawnego mieszkańca Ostródy) udało się odnaleźć wszystkie siedem historycznych fotografii pochylni Buczyniec w jednej z niemieckich bibliotek. Później uzyskano opis tych zdjęć i tym samym pochylni. Okazało się, że dar baurata z Czulpy ostatecznie trafił do biblioteki wiedeńskiego Uniwersytetu Technicznego.

Staraniem regionalistów z Ostródy i Stowarzyszenia Miłośników Kanału Elbląskiego „Navicula” polska edycja albumu Steenkego z 1865 roku jeszcze w tym roku trafi do czytelników zafascynowanych funkcjonującym od ponad 150 lat Kanałem. Promocja albumu odbędzie się w sobotę 6 lipca w Miłomłynie.

Jednocześnie wykorzystano historyczne fotografie L. Dietza do wydrukowania siedmiu pocztówek, które przekazano udającemu się za ocean Cezaremu Wawrzyńskiemu, by ten podążając śladami Georga J. Steenkego i zwiedzając Kanał Morris (od nazwy miejscowości) wysyłał kartki do Ostródy. Warto dodać, że Wawrzyński jest autorem kilku książek o Kanale Elbląskim, jego historii i znaczeniu.

Wracając do jego podróży do USA śladami G.J. Steenkego, 16 maja tego roku przyszła pierwsza pocztówka wysłana sześć dni wcześniej (oby Polska Poczta zawsze tak działała) z miejscowości Boonton, w hrabstwie Morris, stan New Jersey.
Niegdyś znajdowała się tam pochylnia nr 7 East (wschód), która – jak widać na współczesnej fotografii – dziś nie istnieje. Obecnie jest to ulica – 30 Plane Street.

Warto przypomnieć, że Kanał Morris oddany do użytku w 1831 roku, a następnie w 1836 r. przedłużony do Jersey City miał 172 km długości. Od czasu wybudowania kolei w latach 60. XIX wieku zaczął jednak tracić na znaczeniu gospodarczym. Z początkiem XX w. ustał ruch statków na tym szlaku wodnym. Teraz jest zabytkiem i atrakcją turystyczną. Upowszechnianiem wiedzy o historii Kanału Morris zajmuje się towarzystwo – Canal Society of New Jersey, które założono w 1969 roku.

Wracając do pocztówki otrzymanej z USA, przedstawia ona pochylnię Buczyniec z 1862 albo 1863 roku. Na pierwszym planie dwa torowiska pochylni. Barka na wózku zjeżdża w dół pochylni. Z lewej strony budynek mieszkalny maszynistów. Na jego ścianie szczytowej szklana weranda, z której można było obserwować statki. Wewnątrz werandy widoczne sylwetki kilku kobiet.

Gwoli kronikarskiego obowiązku odnotujmy jeszcze, że na dokumentacji projektowej z 1889 r. sporządzonej przez Paula Kauffmanna i przedstawiającej elewację frontową wymienionego budynku nie ma zarysu werandy, ponieważ w jej miejscu powstała dobudówka.

Na środku pochylni leżą trzy rezerwowe podkłady podłużne. Z prawej strony widoczna rama przesiewacza do żwiru (niem.: Steinharfe), na potrzeby kanału bowiem wytwarzano tu rury betonowe.
Ryszard Kowalski