Dla mojego dziadka ważny był każdy człowiek
2018-03-25 06:00:00(ost. akt: 2018-03-25 11:44:18)
Dr. med Paul Dengel, pies Borys i mama Piotra Kryszewskiego z bratem. Osterode Ostpreussen 1934 rok
Rok 1945 jednym przyniósł śmierć lub wypędzenie, innym przymusowe zasiedlenie. Często z aktami zdziczenia, mordami i gwałtami. Wśród dawnych mieszkańców byli tacy, którzy potrafili wznieść się ponad okrucieństwa wojny.
Przypomnijmy najpierw wydarzenia: Rosjanie weszli do Ostródy w styczniu 1945 roku i miasto zdobyli niemal bez walki. Z prawie pół tysiąca zniszczonych budynków, tylko 1proc. ucierpiał w wyniku działań wojennych. Palenie i grabież zaczęły się później i były dziełem sowieckich żołnierzy. Rosjanie traktowali te ziemie i miasto jako wojenny łup i złupili doszczętnie.
Ale w tych nieludzkich czasach wojny, byli i mieszkali tu ludzie, o których warto pamiętać. O jednym z nich napisał do nas Piotr Kryszewski.
— Nikt przez lata nie pisał o osobach, które w czasie wojny pomagały robotnikom przymusowym będącym na robotach w tym mieście lub okolicy — napisał pan Piotr. — Chciałbym jako wnuk doktora medycyny Paula Dengla, mieszkającego wówczas na Alter Markt 24 (Stary Rynek), przypomnieć jego postać. Dziadek pracował w Osterode jako lekarz. Przyjechał tu z nowo narodzoną moją mamą w 1929 roku. Wcześniej był lekarzem w Neustrelitz, gdzie po studiach krótko pracował. Jednak w okresie kryzysu światowego znalazł pracę lekarza w Osterode i najpierw pracował tu w szpitalu, a potem prowadził prywatną praktykę w domu.
— Nikt przez lata nie pisał o osobach, które w czasie wojny pomagały robotnikom przymusowym będącym na robotach w tym mieście lub okolicy — napisał pan Piotr. — Chciałbym jako wnuk doktora medycyny Paula Dengla, mieszkającego wówczas na Alter Markt 24 (Stary Rynek), przypomnieć jego postać. Dziadek pracował w Osterode jako lekarz. Przyjechał tu z nowo narodzoną moją mamą w 1929 roku. Wcześniej był lekarzem w Neustrelitz, gdzie po studiach krótko pracował. Jednak w okresie kryzysu światowego znalazł pracę lekarza w Osterode i najpierw pracował tu w szpitalu, a potem prowadził prywatną praktykę w domu.
Paul Dengel i jego rodzina pochodzili z Siedmiogrodu z Kleinschuern (Sura Mica). W czasie wojny lekarz pomagał wielu Polakom w chorobie, za co groziła wtedy kara śmierci lub obóz koncentracyjny. Zniknął jednak z historii miasta i dziś, po 73 latach, mało kto o nim pamięta.
Wspominał go i to bardzo dobrze, syn pierwszego naczelnika miasta po 1945 roku, w swych wspomnieniach, które opublikował w książce o wojennej i powojennej historii Ostródy. Przypomniał Niemców pomagających Polakom w czasie wojny, m.in. Paula Dengla.
W starych dokumentach dawnego starostwa można znaleźć też takie o treści: „Zaświadczam, że żona dr. Dengla z Ostródy była prawdziwą matką dla nas Polaków. Dr. Dengel pytał się pacjenta „Ile chcecie odpoczynku?”, dawał nam porady bezpłatnie i nawet pieniądze na zakup medykamentów. Takie zaświadczenie może wystawić 3000 Polaków, którzy byli pacjentami Dr. Dengla” - tak brzmi odpis pisma z 10 kwietnia 1946 roku.
Dr. Dengel został zabity wraz z najstarszym synem przy „wyzwalaniu” Ostródy. Jego owdowiała żona pozostała z pięciorgiem dzieci.
Dr. Dengel został zabity wraz z najstarszym synem przy „wyzwalaniu” Ostródy. Jego owdowiała żona pozostała z pięciorgiem dzieci.
— Mój dziadek był niewygodny dla historii – tłumaczy Piotr Kryszewski. — Dla Niemców, bo pomagał Polakom i to nielegalnie. Znowu dla Polaków był Niemcem i nie było po co go wspominać. A warto o nim pamiętać, bo ratował w chorobie wielu Polaków i robotników przymusowych z innych krajów, przywożonych w czasie wojny do Osterode. Dla niego ważny był człowiek. Chciałbym, żeby o takich ludziach, jak mój dziadek, pamiętały kolejne pokolenia. Tacy jak on potrafili się wznieść na szczyty bohaterskiej postawy w tamtych strasznych czasach wojny i totalitarnej władzy.
Odpis pisma z 10 kwietnia 1946 roku z dawnego ostródzkiego starostwa
Źródło: Gazeta Olsztyńska
Komentarze (14) pokaż wszystkie komentarze w serwisie
Komentarze dostępne tylko dla zalogowanych użytkowników. Zaloguj się.
Zacznij od: najciekawszych najstarszych najnowszych
Zaloguj się lub wejdź przez
-
-
-
-
-
Pokaż wszystkie komentarze (14)Piotr Kryszewski #2484348 | 94.254.*.* 14 kwi 2018 16:48
Wszystkim czytelnikom gazety Ostródzkiej którzy przeczytali krótką historię mojego dziadka serdecznie dziękuje za opinie.Wielu odnosi się nie na temat artykułu i podkreśla polityczny kontekst.Nie w tym rzecz.Wielu wątpi i ma prawo bo dla nich to dzisiaj nie pojęte pomagać komuś np.Niemcowi,Rosjaninowi,Żydowi.Ale byli ludzie co wznieśli się ponad szczyty.Taką osobą był Dr.med Paul Dengel.Jedni tu piszą o Niemcach zbrodniarzach.Jestem tym zszokowany.Bo jak można wszystkich Niemców włożyć do jednego worka.To tak jak by Polaków nazwano wszystkich antysemici.I co pasowało by?no nie.Dlaczego teraz to napisałem.Bo w dzisiejszym świecie już jest tak mało miłości człowieka do człowieka.Bardzo mi się spodobała opinia Zbyszka,a opinia 1212 zszokowała.A opinia Qwerty myślę że nie na temat o moim dziadku.Jeszcze raz bardzo serdecznie pozdrawiam redakcję gazety która opublikowała mój list i stworzyła piękną oprawę tego wspomnienia o moim dziadku.Podsumowując wszystko pięknie to napisał w opinii pan Romek że pomnik w Olsztynie jest a tu nawet tablicy nie ma.
Ocena komentarza: warty uwagi (1) odpowiedz na ten komentarz
grab #2475179 | 87.205.*.* 30 mar 2018 22:55
Należy pamiętać o takich ludziach, jak dr Dengel, bo dobry człowiek to dobry człowiek, narodowość nie ma znaczenia. Ale nie zgadzam się z niektórymi wpisami, że mamy zapomnieć o wszystkim co złego Niemcy czynili, bo ich władze czynią to nadal, tylko w białych rękawiczkach i nie strzelaniem a innymi metodami, bardziej humanitarnymi. Bądźmy, uczciwi, sprawiedliwi ale i ostrożni i przezorni. Na dobro odpowiadajmy dobrem, na zło - obroną.
Ocena komentarza: warty uwagi (6) odpowiedz na ten komentarz
KIJA #2473502 | 88.156.*.* 29 mar 2018 11:03
Dobrze,że chociaż rodzina pamięta o dobrych ludziach.Warto upamiętnić dobrego człowieka ,bo to już gatunek w zaniku... Upamiętnić tak dla przykładu innym,że warto być dobrym,normalnym człowiekiem.
Ocena komentarza: warty uwagi (9) odpowiedz na ten komentarz
janek #2471897 | 80.50.*.* 27 mar 2018 12:36
Przypomnijcie sobie jak kiedyś dzisiejszy burmistrz optował za budowa fabryki Kronospanu - dla "nowych miejsc pracy".... nad samym jeziorem Drwęckim.... Jaka byłaby dziś Ostróda poczytajcie https://wiadomosci.wp.pl/swoje-miasto-na zywaja-kronobylem-mieszkancy-mielca-maja -dosyc-6234286049035905a
Ocena komentarza: warty uwagi (1) odpowiedz na ten komentarz
Senga #2470402 | 78.10.*.* 25 mar 2018 15:03
I właśnie o takich ludziach, którzy w czasach zdziczenia pozostali ludźmi, należy pamiętać. Dobro wraca i myślę, że potomkowie tego dobrego człowieka to odczuli.
Ocena komentarza: warty uwagi (13) odpowiedz na ten komentarz