105 lat temu zagłosowali za przynależnością do Polski

Obchody rozpoczęły się o godzinie 17:00 przy świetlicy wiejskiej w Naguszewie. Zebrani, w tym poczty sztandarowe Szkoły Podstawowej im. ks. Jana Twardowskiego w Rumianie, udali się w uroczystym przemarszu pod kamień plebiscytowy. Marsz prowadziła pięknie przystrojona patriotycznie bryczka, którą kierował Tomasz Wandzlewicz. Nad bezpieczeństwem uczestników czuwała Ochotnicza Straż Pożarna w Rumianie.

Na miejscu obelisku, upamiętniającego wydarzenia sprzed 105 lat, przygrywała Orkiestra Dęta pod przewodnictwem Jarosława Rolkowskiego, dodając wydarzeniu uroczystej atmosfery. Po odśpiewaniu hymnu narodowego, ks. proboszcz Sławomir Sporczyk z parafii św. Barbary w Rumianie poprowadził modlitwę za Ojczyznę i zmarłych przodków.

Następnie delegacje samorządowe, szkolne oraz przedstawiciele służb i mieszkańców złożyli kwiaty pod kamieniem plebiscytowym. Znaczenie plebiscytu z 1920 roku przybliżył Radny Gminy Rybno, Mieczysław Łużyński:

– Plebiscyt był momentem przełomowym dla naszego regionu. Mimo niesprzyjających warunków geopolitycznych i propagandy niemieckiej, nasi przodkowie z odwagą i godnością opowiedzieli się za Polską. To nasze dziedzictwo i obowiązek, by je pielęgnować – podkreślił Łużyński.

Sołtys Naguszewa i Groszek Piotr Chyrzyński, który prowadził uroczystość, powiedział:

– Jesteśmy dumni z naszych korzeni. Dla naszej lokalnej społeczności pamięć o wydarzeniach z 1920 roku to nie tylko historia – to część naszej tożsamości. Dzisiejsze spotkanie to świadectwo, że wciąż żywa jest w nas pamięć o tych, którzy walczyli o wolność tej ziemi.

Wśród zaproszonych gości znaleźli się m.in.: Senator RP Gustaw Marek Brzezin, Posłanka RP Katarzyna Królak, Poseł RP Robert Gontarz, Wójt Gminy Rybno Tomasz Węgrzynowski, Przewodniczący Rady Gminy Rybno Piotr Kornatowski oraz radni Powiatu Działdowskiego – Izabela Gontarz i Sylwester Kasprowicz. Obecni byli również: Sekretarz Gminy Lubawa Jan Laskowski, Komendant Placówki Straży Granicznej w Olsztynie ppłk SG Anna Parfianowicz oraz Nadleśniczy Nadleśnictwa Lidzbark Piotr Waleśkiewicz. Wszyscy wspólnie z lokalnymi samorządowcami i mieszkańcami oddali hołd bohaterom plebiscytu.

Poseł Robert Gontarz w swoim wystąpieniu zaznaczył:

– Obowiązkiem nas – współczesnych – jest kultywowanie pamięci o tych, którzy nie bacząc na trudne czasy, mieli odwagę stanąć po stronie Polski. Dzisiejsze obchody pokazują, że duch patriotyzmu wciąż silnie bije w sercach mieszkańców Warmii i Mazur.

Po części oficjalnej uczestnicy przenieśli się do świetlicy w Naguszewie, gdzie zaprezentowano wystawę materiałów historycznych. Gościem specjalnym był Przemysław Rojek z grupy rekonstrukcyjnej, który wygłosił prelekcję o realiach plebiscytu i życiu mieszkańców regionu w tamtych czasach. Uroczystość zakończyło wspólne biesiadowanie, do którego poczęstunek przygotowały panie z Koła Gospodyń Wiejskich „Naguszewo-Groszki”.

Plebiscyt na Warmii, Mazurach i Powiślu odbył się 11 lipca 1920 roku na mocy postanowień traktatu wersalskiego, który zakończył I wojnę światową. Głosowanie miało na celu ustalenie przynależności tych ziem do Polski lub Niemiec. Odbyło się ono w atmosferze napięcia i licznych nacisków ze strony niemieckiej, a Polska, pochłonięta wojną z bolszewikami, miała ograniczone możliwości prowadzenia kampanii.

Mimo tych trudności, tysiące mieszkańców – szczególnie na Powiślu – opowiedziało się za Polską. Choć wynik plebiscytu był w większości korzystny dla Niemiec, wydarzenie to zapisało się jako ważny symbol walki o polską tożsamość narodową.

Wydarzenie w Naguszewie-Groszkach to nie tylko uczczenie 105. rocznicy ważnego historycznego momentu, ale także integracja lokalnej społeczności i budowanie świadomości historycznej wśród młodszych pokoleń. Z tej okazji wydano również pamiątkową książkę, zawierającą wspomnienia, relacje i archiwalne zdjęcia związane z plebiscytem – dostępna była dla wszystkich gości w świetlicy.

Sylwester Kasprowicz
Zdjęcia: Izabela Cichorska