Najstarszy drewniany kościół na Mazurach przechodzi remont

Kościół w Wieliczkach w powiecie oleckim należy do najstarszych drewnianych świątyń na Mazurach i ma niezwykle burzliwą historię. Pierwszy budynek sakralny powstał w tym miejscu w 1552 roku, jednak został zniszczony podczas najazdu tatarskiego. Kolejna budowla również nie przetrwała – tym razem jej zagładę przyniósł huragan. Dopiero trzeci kościół, wzniesiony w 1677 roku, zachował się do naszych czasów i do dziś służy wiernym.

Z dawnych przekazów zachowała się legenda, według której podczas budowy obecnej świątyni postanowiono nieznacznie przesunąć wnętrze, a szczególnie ołtarz, tak aby nie powtarzał dokładnego układu poprzednich, zniszczonych kościołów. Zabieg ten miał symbolicznie uchronić budowlę przed kolejnymi nieszczęściami.

W okresie międzywojennym, gdy rozwój gospodarczy sprzyjał modernizacjom, w świątyni zainstalowano ogrzewanie, wybudowano komin i wymieniono pokrycie dachu na dachówkę. Z czasem okazało się jednak, że materiał ten jest zbyt ciężki dla drewnianej konstrukcji. Po wojnie powrócono więc do tradycyjnego gontu oraz drewna modrzewiowego, które charakteryzuje się wyjątkową trwałością. Szacuje się, że modrzew wytrzymuje bez konserwacji nawet 80 lat, a dobrze zabezpieczony gont może zachować swoje właściwości przez całe stulecie.

We wnętrzu świątyni znajduje się późnobarokowy ołtarz z 1708 roku, przedstawiający scenę ukrzyżowania. Na uwagę zasługują również organy ufundowane w XIX wieku. Instrument ten uległ zniszczeniu w czasie I wojny światowej, kiedy wojska rosyjskie plądrowały te tereny. Choć organy zostały później odrestaurowane, dziś – po ponad stu latach – znów wymagają prac remontowych. W kościele można także podziwiać kunszt snycerski, czego przykładem jest ołtarz przy wejściu do zakrystii. Upamiętnia on dramatyczny czas najazdu tatarskiego, który był szczególnie dotkliwy dla mieszkańców regionu. W wielu wsiach liczba ludności zmniejszyła się wówczas o połowę, a liczni mieszkańcy zostali uprowadzeni w jasyr na wschód, aż do Konstantynopola czy Arabii, skąd nigdy nie wrócili.

Dziś świątynia ponownie wymaga gruntownych prac konserwatorskich. Dzięki pozyskanym środkom finansowym możliwa będzie renowacja organów, co przyczyni się do przywrócenia wyjątkowego klimatu tego miejsca. Planowane są także remonty okien i posadzki. Największym przedsięwzięciem będzie jednak rekonstrukcja dachu, który zostanie ponownie pokryty gontem wykonanym z modrzewiowego drewna. Prace te zrealizują górale wyspecjalizowani w obróbce tego szlachetnego materiału, co pozwoli zachować charakter i tradycję jednej z najstarszych mazurskich świątyń.

W Wieliczkach 14 lutego 1915 r. w czasie odwrotu Rosjan z Prus Wschodnich, na skutek ostrzału artyleryjskiego we wsi zostało zniszczonych 19 budynków. Zniszczeniu uległy również mury kościoła, ołtarz, ambona, a plebania wraz budynkami gospodarczymi spłonęły. Kościół został poważnie uszkodzony przez trzy pociski. W suficie były otwory wielkości drzwi.

Większość zniszczeń została naprawiona już w 1915 r. ze środków pochodzących z zaliczkowych odszkodowań wojennych. Szybko jednak okazało się, że kościół wymaga gruntownego remontu. Od sierpniu 1925 r. remontem zajął się rządowy architekt rejencji dr. inż. Erich Schneck. Koszty odbudowy pierwotnie szacowane na 20 000 marek ostatecznie osiągnęły one kwotę około 42 000 marek. Przez dwa lata w kościele nie było nabożeństw. Msze odprawiano w szkole, w plebanii lub w ogrodzie. Malowanie kościoła wykonał berliński malarz kościelny Ernst Fey.
Do 1945 r. kościół należał do ewangelików. Po wojnie został przejęty przez katolików i odremontowany. Stary cmentarz, który znajdował się wokół kościoła został zniwelowany. Kościół poświecił 11 sierpnia 1946 r. proboszcz parafii Gąski – Wieliczki ks. Edward Kleino. Na początku ks. Kleino na msze i lekcji religii dojeżdżał z Gąsek, gdyż w tym czasie budyni koscielne były zamieszkane przez zakwaterowane tam osoby. Konflikt o ten budynek trwał przez wiele lat. Parafię erygował 7 września 1956 r. ks. infułat Stefan Biskupski. Parafia otrzymała nazwę - pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny.

21 marca 1956 r. obiekt został wpisany do rejestru zabytków nieruchomych.