Z tajemnic nidzickiego ratusza

Można ją znaleźć już na samym wstępie – ten rzekomy rok budowy podawany jest jako 1824. 


 W bardziej rozbudowanych opisach jak internetowa choćby Wikipedia, nawet podany jest styl – i tu różnie klasycystyczny lub bardziej poprawnie neoklasycystyczny.

Nie jest to jednak sprawa nowa, już na pocztówkach – kolorowych z lat 70/80-tych ubiegłego wieku przy frontowym widoku ratusza podpis brzmi - „ Klasycystyczny ratusz z 1842”. Nic bardziej błędnego. I nie wymaga to większego wysiłku przy poszukiwaniu bardziej rzetelnych źródeł.

Wystarczy sięgnąć do wydanej w 1976 r. przez Wydawnictwo Pojezierze opracowania „Nidzica – z dziejów miasta i okolic”. Tam na stronie 79 można znaleźć reprodukcję zdjęcia z prawidłowym opisem tj. „Ratusz wybudowany w latach 1921-1923. Stan z 1924”.

Tak dokładna chronologia została podana gdyż powstała na podstawie opisów do zdjęć szczęśliwie odnalezionych i wykopanych w 1964 r.. Skąd powstał ten mit? Można sądzić, że z prozaicznego powodu – pocztówki wydawane są we większych nakładach i bardziej szeroko rozpowszechnione niż książki. I można by było skończyć tu opis, jednak nie do końca poprawnie przedstawiona historia budowy ma swoje konsekwencje i w bardziej współczesnym wydaniu.

W zeszłorocznym lipcowym numerze „Naszej Gazety Nidzickiej” w artykule J. Grali „Tu zawsze były sklepy” przedstawiony został spór jaki powstał, gdy władze miasta postanowiły w północnej części – sklepowej – utworzyć ciąg komunikacyjny i salę ślubów.

Zacytowano tu przytomną opinię W. Zagożdżona, która stała się tytułem artykułu. Przypominającego, że i w okresie przedwojennym ta część była handlowa. I uważne spojrzenie wystarczy, by szybko dostrzec, że po zniszczeniach I wojny Światowej to właśnie ta część została najszybciej wybudowana – zapewne prostsze były sprawy własnościowe.

Zaś gmach ratusza został później dobudowany do istniejącej kamienicy z lokalami sklepowymi których właścicieli wspomniany W. Zagożdżon wymienia. I nigdy tym samym nie była też integralną częścią budynku. Jest w jednym stylu, ale miała inny, nie miejskich właścicieli.

Wynikało to także z faktu, że teren całego dzisiejszego ratusza do 1914 r. nie był w ogóle budynkiem miejskim ani też żadnej takiej funkcji nie pełnił. Magistrat - bo tak poprawnie powinno się pisać o zniszczonym przez Rosjan nieistniejącym już od dawna budynku, zlokalizowany był na rogu dzisiejszej ulicy Kościuszki i Placu Wolności.







Michał Piotr Moszczyński 

nidzica@gazetaolsztynska.pl