100 lat Ochotniczej Straży Pożarnej w Janowcu Kościelnym

Jej głównymi inicjatorami byli ówczesny wójt gminy Bonifacy Antoni Tański oraz proboszcz ksiądz Józef Orłowski, który został jej pierwszym prezesem. Funkcję naczelnika objął Henryk Gajewski, a pierwszymi strażakami byli między innymi: brania Gajewscy, Godlewscy, Fydrychowie, Nowosielscy, Polkowscy i Uzdowscy.

Do gaszenia pożarów służyła im sikawka ręczna do zaprzęgu konnego. Pierwszym woźnicą był Władysław Wrzeszczyński. Dostarczał on także, wraz z Ignacym Polkowskim i Izydorem Moszczyńskim, konie. Ochotnicy swą pomoc okazywali również poza obrębem Janowca Kościelnego, na przykład w Janowie, czy też w Wieczfni Kościelnej.

Okres dwudziestolecia międzywojennego, to znaczny rozwój naszej jednostki. Wówczas za zebrane podczas loterii fantowych pieniądze, nasi poprzednicy wybudowali pierwszą strażnicę.

Wybuch drugiej wojny światowej i okres okupacji hitlerowskiej nie oszczędził także zarówno ogółu mieszkańców gminy, Janowca Kościelnego, jak i miejscowej OSP.

W szkole podstawowej dokonywano okrutnych represji, a w miejsce naczelnika Władysława Polkowskiego, Niemcy mianowali komendantem Krystiana Gromskiego.

Mieszkańcy gminy nie pozostawali bierni wobec niemieckiej przemocy. Do zbrojnego ruchu oporu należał co dziesiąty mieszkaniec gminy. Skutkiem tego, jak i innych okoliczności, były daleko idące konsekwencje, nie wyłączając ofiary krwi.

Wśród wielu ofiar hitlerowskiego terroru znaleźli się także członkowie naszej OSP, jak na przykład OSP: Zygmunt Dąbrowski, Lucjan Gołębiewski, Leonard Piotrkowski i Henryk Szczepkowski.

1945 rok z jednej strony oznaczał rozpamiętywanie gehenny nocy okupacyjnej, z drugiej natomiast początek kolejnej mobilizacji społecznej w zakresie odbudowy zniszczeń wojennych i rekonstrukcji życia publicznego. Dotyczyło to także ochotniczych straży pożarnych.

Nasza jednostka reaktywowała swą działalność w 1947 roku na czele z prezesem Józefem Szypulskim. Dysponowano skromną strażnicą, motopompą i kilkoma wężami. Jedną z pierwszych decyzji, która podjęli druhowie, było postanowienie o rozbudowie strażnicy. Zadanie, jak na tamte czasy trudne, ale, przy wydatnym wsparciu miejscowego społeczeństwa, cel został osiągnięty.

Lata 50., 60., 70. i 80. – to czas wzrastających zadań, a wraz z tym także zabiegów o coraz nowocześniejszy sprzęt, w tym o pojazdy pożarnicze. Jednostka zostaje wyposażona w STARA 20, 26, lekki samochód ŻUK i STAR 244.

Członkowie OSP podnoszą systematycznie swoje umiejętności poprzez udział w szkoleniach, ćwiczeniach i zawodach sportowo-pożarniczych. W tym okresie aktywnie działają tacy między innymi druhowie, jak: Wojciech Dunajski, Franciszek Skudynowski, Andrzej Kwiatkowski, Jan Gołębiewski, Józef Gołębiewski, Waldemar Florczak, Roman Młyński, Tadeusz Chmielewski, Waldemar Kołakowski, Jan Sarbiewski, Zbigniew Fydrych.

Są to także lata, kiedy tracimy wieloletnich działaczy – w 1966 roku z funkcji naczelnika rezygnuje Władysław Polkowski, a jego miejsce zajmuje Jan Kwiatkowski.

Z kolei w 1986 roku odchodzi na wieczną służbę strażacką, w wieku 78 lat, Józef Szypulski – kawaler Złotego Znaku Związku OSP. Po nim prezesem zostaje wybrany Stanisław Szczepkowski, a następnie wspomniany już Jan Kwiatkowski.

Przełom lat 80. I 90. To z kolei czas transformacji ustrojowo-gospodarczej Polski, to w naszej jednostce czas niestabilności kadrowej.

Po Janie Kwiatkowskim naczelnikami OSP byli w kolejności: Adam Nowosielski, Andrzej Miecznikowski, Jerzy Banaś i Andrzej Kwiatkowski.

Kierowcami natomiast byli druhowie: Tadeusz Gąsiorowski, Roman Młyński, Jan Janicki, Kazimierz Kwiatkowski, Jerzy Wrzeszczyński, Ireneusz Szczypiński, Stanisław Wrzeszczyński, Czesław Grochala.

W 1995 roku zostało zawarte porozumienie pomiędzy komendantem rejonowym Państwowej Straży Pożarnej w Szczytnie, a naszą strażą reprezentowaną przez naczelnika Andrzeja Kwiatkowskiego i Urzędem Gminy reprezentowanym przez wójta Mirosława Piotrkowskiego, które dotyczyło włączenia jednostki do Krajowego systemu Ratowniczo-Gaśniczego.

Był to ważny moment i niezwykle ważne zadanie dla ówczesnego zarządu z prezesem Janem Gołębiewskim i naczelnikiem Andrzejem Szypulskim na czele.
Wiązało się to ze zmieniającymi się standardami i narzucanymi normatywami.

Za dyspozycyjność, zaangażowanie i udział w akcjach ratowniczo-gaśniczych, inspekcje gotowości operacyjnej i innego rodzaju kontrole wyróżniają z tego okresu dwóch członków – kierowca Czesława Moszczyńskiego i naczelnika Andrzeja Szypulskiego, który sprawował tę funkcję do 2009 roku.

Do tego czasu jednostka uzyskała dwa samochody STARA 266 i samochód lekki GAZELLĘ. W tym czasie wyróżniali się sporą aktywnością także, między innymi, tacy druhowie, jak: Leszek Wiński, Wojciech Pokus, Marcin Wesołowski, Wojciech Gołębiewski, Ryszard Szypulski, Marek i Józef Grzemscy, Dariusz i Bartłomiej Szczypińscy oraz Jan Bielasta.

W 2009 roku kolejnym naczelnikiem został Roman Jabłonowski. Był on zdeterminowanym rzecznikiem ufundowania dla jednostki sztandaru, co zostało zrealizowane w 2012 roku.

Dziś, dziękując druhowi Romanowi za jego wytrwałość w tym zamierzeniu, z dumą możemy go zaprezentować. Jemu też udaje się zachęcić do działalności w straży wielu naszych mieszkańców, w tym między innymi: Roberta Antczaka, Krzysztofa Gąsiorowskiego, Piotra Suchowieja, Mariusza Szczepkowskiego, Mateusza Jabłonowskiego, Mateusza Tomaszewskiego, Damiana Antczaka, Tomasza Szulczaka; także płeć żeńską, w tym: Agnieszkę Bielastę, Agatę Szczepkowską, Annę i Małgorzatę Szypulskie.

Stan organizacyjny jednostki ulegał ciągłym zmianom, ale zawsze w takich rozmiarach, które nie zagrażały jej aktywności operacyjnej. W ostatnich dwóch latach nasze szeregi zasilili także tacy druhowie, jak: Grzegorz Załęski, Mateusz Leśnikowski, Marek Świderski, Piotr Langowski, Kamil Słomkowski.

Wszyscy wymienieni przeze mnie (przepraszam, jeżeli kogoś pominęłam), ale wszyscy bez wyjątku są kontynuatorami 100-letniej historii naszej jednostki, a przewodzi im obecnie naczelnik Mateusz Tomaszewski wraz z niezmiennym od dekady i niezastąpionym prezesem Andrzejem Miecznikowskim.

Trudno nie wspomnieć jeszcze o jednym, a mianowicie, że zapoczątkowane przez naczelnika Romana Jabłonowskiego starania o nowy samochód przejął w swoim czasie jego następca Robert Antczak. Zostało to uwieńczone sukcesem w 2017 roku poprzez zakup samochodu marki MAN. W międzyczasie dokonano także gruntownej modernizacji strażnicy.

Przytoczony rys historyczny opiera się głównie na wielu przytoczonych nazwiskach, na ludziach, którzy dbali o stan techniczny bazy lokalowej i sprzętu pożarniczego; ale także, co nie mniej ważne, pielęgnowali tradycję niesienia bezinteresownej pomocy współmieszkańcom, a jeżeli zachodziła tego potrzeba, także w obrębie całej gminy i poza nią. Bez ich aktywności i zaangażowania nawet najnowocześniejszy sprzęt byłby jedynie rekwizytem.
Strażacka historia Janowca Kościelnego nie kończy się, ona ciągle trwa, a dzisiejsze święto jubileuszu 100-lecia jest jedynie jedną z kart naszej kroniki.
Anna Szypulska