Ocalić od zapomnienia cz.VI

Podpułkownik Karol Baczyński urodził się 11 lutego 1865 roku we Lwowie, syn Jana i Anny z domu Fischer.

Uczęszczał do szkoły realnej we Lwowie (ukończył 7 klas), a następnie do Konserwatorium Galicyjskiego Towarzystwa Muzycznego we Lwowie, które ukończył w 1899 roku. W tym okresie działał w tajnym towarzystwie młodzieżowym „Orzeł Biały”.

Od 1893 roku pracował jako niższy urzędnik sądowy w Sądzie Obwodowym we Lwowie. Jednocześnie należał do Ochotniczej Straży Pożarnej oraz do Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” we Lwowie. Od 1897 roku kancelista w Sądzie Powiatowym w Mikołajowie. Kontynuował działalność w „Sokole” (jako sekretarz) oraz Ochotniczej Straży Pożarnej (skarbnik, później naczelnik), należał również do Towarzystwa Szkoły Ludowej (członek lokalnego zarządu).

W 1907 roku awansował na oficjała kancelaryjnego i już w tym charakterze w 1908 roku został przeniesiony do Sądu Krajowego we Lwowie, gdzie pracował do wybuchu I wojny światowej. W latach 1910-1913 był członkiem Rady Krajowego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych w Królestwie Galicji i Lodomerii, a od 1913 roku członkiem jego Komisji Technicznej i jednocześnie Naczelnikiem Okręgowego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych we Lwowie(1910-1914).

Jednocześnie działał nadal w „Sokole”, był członkiem drużyn Bartoszowych, Towarzystwa Szkoły Ludowej, sekretarzem Towarzystwa Urzędników Sądowych, uczestniczył również w amatorskim ruchu muzycznym i teatralnym. Od 1911 roku był działaczem Towarzystwa Młodzieży im. Tadeusza Kościuszki, przy którym zorganizował Drużynę Strzelecką im. Tadeusza Kościuszki i został jej naczelnikiem.

Wraz ze swoimi drużyniakami wstąpił 16 VIII 1914 do Legionu Wschodniego i dowodził kompanią w jego I (II) batalionie. Po rozwiązaniu Legionu w Mszanie Dolnej (24 IX 1914) przybył do Krakowa, gdzie objął dowództwo 14. kompanii 3. pułku piechoty legionów. 14 III 1915 mianowany porucznikiem piechoty, przejściowo dowodził III baonem 3.pułku piechoty (II-III 1915).

W 1915 roku przeniesiony do nowo tworzonego 4.pułku piechoty, w którym objął dowództwo 12. kompanii. Po bitwie pod Jastkowem mianowany 7 VIII 1915 roku komendantem obozu szkolnego w Jastkowie, przekształconego wkrótce w batalion uzupełniający. Awansowany 8 IX 1915 do stopnia kapitana piechoty z przydziałem do 6.pułku piechoty na dowódcę batalionu, stanowiska tego jednak nie objął, nadal dowodził batalionem uzupełniającym, wraz z którym został w końcu 1915 roku przeniesiony do Kozienic.

10 stycznia 1916 roku mianowany Komendantem Stacji Zbrojnej Legionów w Kowlu i tamtejszym komendantem placu. W tym samym czasie został przez komisję superrewizyjną uznany za zdolnego jedynie do służby kadrowej (tj. w jednostkach zapasowych). Od 10 I 1917 roku był komendantem placu w Lublinie. 6 marca 1918 roku został zwolniony ze służby.

Po powrocie do Lwowa podjął pracę w Sądzie Krajowym, gdzie awansował na st. oficjała kancelaryjnego. W tym okresie był współtwórcą i członkiem władz organizacji byłych legionistów we Lwowie.

Od 1 XI 1918 roku uczestniczył w polsko-ukraińskich walkach o Lwów, dowodząc odcinkiem „Szkoła Sienkiewicza”. Po nadejściu odsieczy awansowany 24 listopada 1918 roku przez gen. Bolesława Roję do stopnia majora z jednoczesnym przydziałem do Komendy Miasta Lwowa. Jeszcze w końcu listopada 1918 roku objął dowództwo II baonu 1.puu strzelców lwowskich, przemianowanego wkrótce na 38.pułk piechoty i dowodził nim podczas walk w Galicji Wschodniej, w X 1919 roku dowodząc całym 38.pułkiem piechoty. 20 grudnia 1919 roku został przeniesiony na stanowisko referenta personalnego do Dowództwa Okręgu Generalnego we Lwowie.

Od 21 marca 1920 dowodził VI/6 batalionem wojsk wartowniczych, a od 16 IV 1920 był komendantem placu i zastępcą komendanta miasta w Mińsku Litewskim. Podczas odwrotu został 18 VII 1920 dowódcą batalionu wartowniczego IV/9, a 1 X 1920 dowódcą IV warszawskiego baonu etapowego.

Od 10 XII 1920 do 16 III 1921 był jednocześnie dowódcą Powiatu Etapowego Łuniniec. Po zakończeniu wojny polsko-bolszewickiej odkomenderowany do służby w Batalionach Celnych, był dowódcą batalionu celnego nr 30 (1 VIII 1921-1 IX 1922), a następnie zastępcą komendanta wojewódzkiego Straży Granicznej w Białymstoku (1 IX 1922- 15 VII 1923). 7 grudnia 1923 zwolniony do rezerwy, w 1924 roku zweryfikowany jako podpułkownik rezerwy piechoty ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i w następnym roku przeniesiony do pospolitego ruszenia.

Po demobilizacji wrócił do Lwowa i od 15 I 1924 roku ponownie pracował jako urzędnik w Sądzie Okręgowym we Lwowie. Z dniem 31 X 1927 roku przeszedł na emeryturę. Był długoletnim wiceprezesem Okręgu Lwowskiego Związku Legionistów Polskich (1925-1930), a w latach 1929 -1930 prezesem nowo utworzonego oddziału lwowskiego tej organizacji.

Działał również w Związku Obrońców Lwowa (w latach 1924-1926,1928-1929 i od 1932 był jego wiceprezesem, a w latach 1926-1928 i 1929-1932 prezesem), był członkiem zarządu Mogił Polskich Bohaterów (1928-1932),współorganizatorem (1928) i pierwszym skarbnikiem Towarzystwa Badania Historii Obrony Lwowa i Województw Południowo-Wschodnich. Należał do zarządu lwowskiego oddziału Związku Strzeleckiego oraz Federacji Polskich Związków Obrońców Ojczyzny.

Po rozwiązaniu lwowskiej Rady Miejskiej został 31 VII 1927 mianowany członkiem Rady Przybocznej komisarza rządowego dla miasta Lwowa, a po odwołaniu zarządu komisarycznego mianowany 24 V 1930 roku członkiem Tymczasowej Rady Miasta Lwowa. Funkcję tę pełnił do maja 1934 roku.
Po zajęciu Lwowa przez Armię Czerwoną (22 września 1939 r.) udzielał schronienia ukrywającym się oficerom Wojska Polskiego.

Pozostawił nieopublikowane pamiętniki, obejmujące lata 1885-1935 (Zakład Narodowy im. Ossolińskich, mpis.12925/III). Odznaczony Orderem Virtuti Militari V klasy, Krzyżem Niepodległości, Orderem Odrodzenia Polski V klasy Krzyżem Walecznych – sześciokrotnie, Złotym Krzyżem Zasługi – dwukrotnie.
Poświęcono mu tablicę pamiątkową, odsłoniętą w Katedrze Polowej Wojska Polskiego w Warszawie.

Był żonaty z Bronisławą z domu Chmielewską, miał dwóch synów; Stanislawa (ur.18.IX 1895 roku) legionistę, majora WP oraz Zdzisława (ur. 12 X1902 roku), kapitana WP, jeńca obozu w Starobielsku, zamordowanego przez NKWD w Charkowie (posiada Dąb Pamięci w Łodzi). Krewny Krzysztofa Kamila Baczyńskiego.

Karol Baczyński po śmierci pierwszej żony poślubił Władysławę z domu Heydel (ur.1893 r.) z która miał córkę Marię (28 VII 1917-1993) i Zofię (8 V 1919-1995). Żona z córkami została deportowana 13 IV 1940 roku do Kazachstanu. W 1942 roku wszystkie trzy wstąpiły do Pomocniczej Służby Kobiet i zostały przydzielone do 5 Dywizji Piechoty Armii Polskiej w ZSRR gen. dywizji Władysława Andersa, z którą ewakuowały się do Iranu.

Po wojnie pozostały na uchodźstwie.
Aresztowany przez NKWD w grudniu 1939 roku we Lwowie, został osadzony w miejscowym więzieniu, zamordowany wiosną 1940 roku. Lista wywozowa 072/1-27. Spoczywa na Polskim Cmentarzu Wojennym w Kijowie - Bykowni.

Jan Domański

Czytaj e-wydanie ">kliknij
Problem z założeniem profilu? Potrzebujesz porady, jak napisać tekst? Napisz do mnie. Pomogę: Igor Hrywna