Moja ziemio ukochana

Po raz kolejny, tym razem 29 sierpnia, w ramach Dnia Pamięci o Poległych i Pomordowanych na Dawnym Pograniczu, Stowarzyszenie Rodzina Katyńska w Olsztynie i Stowarzyszenie Historyczno-Eksploracyjne „Zawkrze” w Mławie, przy współdziałaniu z Muzeum Pogranicza w Działdowie, zorganizowały uroczystość upamiętniającą wydarzenia z lat 1939–1945. W Uniszkach Zawadzkich, pod Mauzoleum Poległych Obrońców Mławy oraz pod Pomnikiem Piechura, spotkali się uczestnicy pragnący oddać należny hołd. Przedpole mławskie było bronione w dniach 1–4 września 1939 roku.

W walkach poległo około 1200 żołnierzy polskich, a blisko 1500 zostało rannych. Wspomniano bohaterstwo żołnierzy tzw. Reduty Piekiełko oraz artylerzystów broniących odcinka Kamieńska Góra. Bitwa ta należy do jednych z najważniejszych bitew września 1939 roku. Asystę honorową i poczet sztandarowy wystawiła Kompania Dowodzenia III Batalionu 16 Brygady Zmotoryzowanej w Załuskach, rekonstruktorzy w mundurach żołnierzy września 1939 roku działający przy Muzeum Pogranicza oraz harcerki z 23 DWDH „Pomarańczowe Płomienie” ze Szkoły Podstawowej im. Orła Białego w Zaborowie (Hufiec ZHP Działdowo).

Na początku uroczystości uczestnicy odśpiewali Hymn Polski, po czym minutą ciszy uczczono pamięć tragicznie zmarłego pilota mjr. pil. Macieja SLAB Krakowiana. Następnie złożono wiązanki kwiatów oraz zapalono znicze, oddając hołd poległym i walczącym żołnierzom Armii „Modlin”, w tym 20 Dywizji Piechoty broniącej Mławy we wrześniu 1939 roku. Po tej uroczystości uczestnicy udali się do miejscowości Białuty, aby oddać hołd 17 żołnierzom z 80 Pułku Strzelców Nowogródzkich walczących na odcinku Mławka–Białuty–Uniszki, spoczywającym w mogile żołnierskiej na cmentarzu parafialnym. Modlitwę poprowadził ks. Jacek Suwiński, proboszcz parafii pw. św. Jakuba w Białutach. Również w tym miejscu, przy asyście honorowej, złożono kwiaty i zapalono znicze.

Ostatnim miejscem był Las Białucki, w którym spoczywają prochy kilkunastu tysięcy Polaków zamordowanych przez Niemców w obozie KL Soldau. To miejsce szczególnie smutne. Białuckie cienie, prochy pomordowanych oraz uczestnicy tego upamiętnienia wołają o utrwalenie go w postaci Mauzoleum Martyrologii Pomordowanych Mieszkańców Mazowsza, Powiśla, Pomorza oraz Warmii i Mazur. Modlitwę w kwaterze pięciu zbiorowych mogił oraz pod pomnikiem pomordowanych poprowadził ks. Jacek Suwiński. Następnie wszędzie zapalono znicze oraz złożono kwiaty przy asyście żołnierzy, rekonstruktorów, harcerzy oraz pocztu sztandarowego 16 Brygady.

W upamiętnieniu brali udział członkowie rodzin pomordowanych i więzionych. Obecni byli Andrzej Michał Sątowski, wnuk Konstantego i Marianny z d. Morawskiej zamordowanych w KL Soldau, z miejscowości Jabłonowo Adamy, Piotr Kujawski, wnuk Franciszka Kujawskiego i jego syna Hieronima, pochodzący ze Smolan-Żardaw, Dorota Nowakowska z synkiem, prawnuczka Franciszka Kujawskiego, a także Marek Szulczak, syn Mariana Szulczaka, który jako dziecko więziony był w obozie razem z rodzicami, pochodzący z Jabłonowa Dyby.
Uczestnikom uroczystości podziękowanie za inicjatywę i oddany hołd przesłał, będąc myślami o poległych i pomordowanych, gen. bryg. Grzegorz Potrzuski – Szef Zarządu Planowania i Programowania Rozwoju Sił Zbrojnych Sztabu Generalnego WP.

Wdzięczność za udział i wsparcie kieruję także do płk. Tomasza Isio, dowódcy 16 Brygady Zmotoryzowanej im. gen. dyw. Zygmunta Bohusza-Szyszko w Załuskach wraz z żołnierzami, płk. Arkadiusza Skórnoga z 2 Brygady Pancernej Legionów z Czerwonego Boru i Czartajewa, ppłk SG Anny Parfianowicz, komendanta Placówki SG w Olsztynie, Sebastiana Cichockiego, wójta gminy Iłowo-Osada, Barbary Gawlickiej, przewodniczącej Stowarzyszenia Rodzina Katyńska w Olsztynie wraz z delegacją, Ewy Sapka-Pawliczak ze Stowarzyszenia Niezależnego Związku Żołnierzy Armii Krajowej w Olsztynie, Władysława Kałudzińskiego, pełnomocnika Wojewody ds. kombatantów i osób represjonowanych, Agnieszki Hinburg i harcerek z 23 DWDH „Pomarańczowe Płomienie”, Krzysztofa Siemianowskiego wraz z rekonstruktorami z Muzeum Pogranicza w Działdowie, Teresy Kałudzińskiej ze Stowarzyszenia Pro Patria w Olsztynie, Agnieszki Głowackiej, wiceprzewodniczącej Rady Gminy Wieczfnia Kościelna, Doroty Nowakowskiej ze Stowarzyszenia „Ocalić od Zapomnienia” w Augustowie, Anny Cesarczyk, przewodniczącej Rady Sołeckiej w Napierkach, ks. Jacka Suwińskiego, proboszcza parafii w Białutach, Radosława Zaręby z Białut za opiekę nad miejscami pamięci, Piotra Tułodzieckiego, leśniczego Leśnictwa Białuty w imieniu Nadleśnictwa Dwukoły, Sławomira Topolewskiego z Zambrowskiej Grupy Historycznej, Pawła Stemplewskiego z Bractwa Ziemi Zawkrzeńskiej w Mławie oraz wszystkich uczestników składających hołd.
Po uroczystości uczestnicy udali się do miejscowości Dźwierznia, gdzie zostali gościnnie przyjęci przez miejscowe Koło Gospodyń Wiejskich oraz Jacka Piskorskiego.

Cześć Ich Pamięci! Chwała Bohaterom!
Niech ŚWIATŁO PAMIĘCI nigdy nie zgaśnie!

Jan Domański, uczestnik uroczystości