Życie z ADHD może być twoją supermocą

— Życie z ADHD – chaos czy supermoc?
— Często mówi się o życiu z ADHD w kontekście wyzwania. To zaburzenie neurorozwojowe, więc postawienie diagnozy ADHD wiąże się z określonymi kryteriami. Osoby dorosłe z ADHD mogą doświadczyć trzech rodzajów objawów. Są to po pierwsze - trudności w skupieniu uwagi, po drugie - nadpobudliwość psychoruchowa, która utrudnia wykonywanie czynności, po trzecie – impulsywność. Konsekwencją mogą być częste problemy z koncentracją na zdaniach, częste gubienie rzeczy lub brak organizacji. U kobiet nadpobudliwość psychoruchowa wiąże się z częstym pobudzeniem, wewnętrznym, ciągłym poczuciem niepokoju, trudnościami w odpoczywaniu. Z kolei impulsywność to częste przerywanie innym lub gadatliwość. Wiele osób od czasu do czasu wykazuje niektóre z tych zachowań, jednak u osób dorosłych z ADHD są one częstsze, uporczywe, pojawiają się w wielu sytuacjach i powodują u takich osób cierpienie. Natomiast rzeczywiście w przypadku życia z ADHD można mówić również o supermocach.

— Czyli jakich?
— Możemy do nich zaliczyć z pewnością kreatywność, która jest atutem w takich dziedzinach jak sztuka, nauka czy biznes. Osoby z ADHD myślą poza schematami, często mają innowacyjne pomysły. W moim podcaście ADHDziewczyny spotykam się z rozmówczyniami, które mają diagnozę i często są to pisarki, fotografki, kobiety pracujące w biznesie, lekarki. Kobiety z ADHD są entuzjastyczne, pełne pomysłów, za co często są doceniane. To one najczęściej tworzą aktywności w związku, co też jest atutem. Jestem przekonana, że przy okazji Dnia Kobiet same zorganizowały wyjście i niespodzianki (śmiech).

— No właśnie, jeszcze do niedawna też ADHD kojarzono raczej z dziećmi, a nie osobami dorosłymi. Wiele kobiet jest diagnozowane bardzo późno. Dlaczego?
— Tak, wiele kobiet otrzymuje późną diagnozę, bo przez wiele lat pokutował mit małego, niegrzecznego chłopca. U dziewczynek zdarza się, że objawy niejednokrotnie są bardziej subtelne niż to dzieje się u chłopców, bo może to być dezorganizacja czy roztargnienie. Może to być również gadatliwość, szeptanie do koleżanki, rysowanie w zeszytach. Dorosłe kobiety otrzymują diagnozę często tuż po tym, kiedy wystąpił u nich epizod depresyjny czy stany lękowe, kiedy dopiero zaczynają szukać pomocy. Okazuje się, że pod tym lękiem ukryte było ADHD.

— Co zmienia diagnoza w przypadku kobiet?
— Przede wszystkim kobiety otrzymują informację, która wiele wyjaśnia. Pokazuje, że mają problemy, które nie wynikają ze złej woli. Nie są leniwe czy niezorganizowane. Mogą spojrzeć na to wszystko, co dotąd wydarzało się w ich życiu z innej perspektywy. To jest, że coś jest z nimi nie tak, a mózg inaczej radzi sobie w określonych sytuacjach. Po diagnozie mają większą świadomość swoich zasobów i trudności. Mogą też opracować strategie i narzędzia, które pomagają lepiej funkcjonować. Odkrywają mocne strony, bo przecież takie mają osoby z ADHD, jak chociażby umiejętność hiperskupienia w przypadku zadania, które lubią. W efekcie oddają się powierzonemu zadaniu bez reszty, zapominając o jedzeniu i piciu. Szybko podejmują decyzje, z łatwością wchodzą w nowe pomysły, projekty. Mogą tworzyć więc nowe idee, ponieważ w stanie superskupienia potrafią być dużo bardziej produktywne, bo określony projekt zrealizują w ciągu trzech dni, co innym zajęłoby co najmniej tydzień.

— Ten pracoholizm może jednak mieć też negatywne skutki?
— Skupiając się na psychoedukacji trzeba podkreślać, że osoby z ADHD muszą pamiętać o tym, że mają zadbać o swoje potrzeby. Osoby z ADHD często nie są w stanie prawidłowo szacować czasu potrzebnego na wykonanie zadania, a dodatkowo impulsywnie zgadzając się na kolejne zadania – mogą dochodzić do poważnego przytłoczenia zaległościami i brakiem czasu. Ktoś kiedyś powiedział, że „ADHD to szybkie sportowe auto, ale z hamulcami od roweru”. Podoba mi się ta metafora. Osoby z ADHD bardzo szybko podejmują decyzje, dołączają do idei, są perfekcyjne, ale mają problem z organizacją. Kiedy się zorientują, mają tylko te hamulce od roweru. I pojawia się frustracja, lęk, bo nie zdążyłyśmy, nie dałyśmy rady.

— Co wtedy?
— W przypadku osób z ADHD pomocne może okazać się wprowadzenie technik organizacyjnych, kalendarza, listy zadań. Przydatna może okazać się technika pomodoro, która polega na pracy w odcinkach 25–minutowych. Po każdym takim odcinku następuje 5–minutowa przerwa, a potem znów kolejne 25 minut intensywnej pracy.

— Dlatego warto znaleźć grupę wsparcia, gdzie spotkamy osoby z podobnymi trudnościami?
— Tak, dziś jest wiele grup wsparcia. Tam dowiadują się, że można wprowadzać do życia pewne strategie, które ułatwiają funkcjonowanie z ADHD. W końcu mogą poczuć się zrozumiane. Bardzo ważne, by szukać pomocy.

— Dziś często mówi się: „teraz to każdy ma ADHD”.
— Tak, dlatego edukuję, że życie z ADHD to żadna moda. Każdy z nas czasem jest roztargniony, gubi rzeczy, jest niezorganizowany. Ale to chwilowe. W przypadku ADHD to zdarza się kilkadziesiąt razy w ciągu miesiąca, powoduje kłopoty w codziennym funkcjonowaniu, pracy, w związkach, jest źródłem cierpienia. Dlatego też dla mnie ważne jest, by pokazywać, jak przekształcić trudności w zasoby i edukować o neuroróżnorodności.