CZYTAM, BO LUBIĘ: Wojciech Przylipiak - "Sex, disco i kasety video. Polska lat 90"

Polacy pijani wolnością chcieli spróbować dosłownie wszystkiego, możliwie jak najszybciej i jak najwięcej. Każdy mógł założyć biznes. Fortuny szybko powstawały i równie szybko topniały. Był to szalony czas zmian, sięgania po nowe, eksperymentowania. Czas wizjonerów i entuzjastów, dla których nie istniał zwrot „nie da się”. Nic dziwnego, że z taką nostalgią wspominamy ten okres, a produkty lat 90- tych określamy mianem kultowych.

Autor rozmawia ze świadkami i uczestnikami tamtych przemian, m.in.: właścicielem wypożyczalni kaset VHS, stadionowym handlarzem, twórcami gier video i kelnerką w nocnym klubie, właścicielami małej gastronomii. Pokazuje jak oswajaliśmy się z supermarketami i jak rozpalał emocje pierwszy McDonald’s nad Wisłą? (W książce zamieszczono zdjęcie kilometrowej kolejki przed warszawskim McDonalds`em, do którego zjeżdżały wycieczki z całego kraju.) Kto dyktował modowe trendy, jak wyglądały reklamy telewizyjne, co jedliśmy w mieście, jakich filmów szukaliśmy w wypożyczalniach i co groziło za oddanie nieprzewiniętej kasety? Jak zaczął się w Polsce hip-hop i kto sprzedawał po sto tysięcy płyt?

Ostatnia dekada XX wieku to też rozwój handlu. Począwszy od bud z jedzeniem i żywności sprzedawanej z żuka, po rozwój supermarketów czy pierwszy McDonald’s i Burger King. Ale to też intensywny rozwój mody, wielkie nazwiska na pokazach np. Naomi Campbell, które odwiedzały nasz kraj oraz pierwsze koncerty poważnych gwiazd jak U2, Depeche Mode czy Michael Jackson.

Lata 90-te to rozkwit muzyki disco polo, rozbrzmiewające latem z otwartych okien „Mydełka Fa” czy „Bara bara riki tiki tak”. Kasety z muzyką sprzedawano na straganach, na stolikach turystycznych, łóżkach polowych, czy na kocu rozpostartym na chodniku. Sprzedawano, przegrywano, wymieniano się na potęgę. W książce nie zabrakło też miejsca dla wspomnień dotyczących rozwoju komputerów, automatów do gier i pierwszych telefonów komórkowych.

Wszyscy pamiętamy, że w latach 90-tych Polskę zalały kasety VHS. Rzuciliśmy się na filmy karate z Brucem Lee i Van Dammem, na horrory: „Koszmar z ulicy Wiązów”, „Piątek trzynastego” czy „Masakra piłą mechaniczną”. No i komedie, te zwariowane ze Stevem Martinem, Chevy Chasem czy cykl "Nagich broni" z Leslie Nielsenem, jak i te romantyczne z Julią Roberts albo Meg Ryan.

Autor bardzo ciekawie przedstawił ewolucję nośników, od kaset VHS do płyt DVD i telewizji satelitarnej. Nie było jeszcze kablówek, więc kto tylko mógł kupował własną antenę satelitarną i wkrótce miasta pokryły się metalowymi czaszami.

Lata 90-te były okresem wychodzenia z szarzyzny i zachłyśnięcia się kulturą Zachodu. Ta rzeczywistość nie zawsze była kolorowa, a jednak z sentymentem do niej wracamy.

Jeśli macie podobne wspomnienia i chcecie je odświeżyć, sięgnijcie po tę książkę. Ci, którzy nie mogą pamiętać tych lat, również powinni ją przeczytać, choćby po to, by zrozumieć, co ukształtowało ich rodziców. Kto wie, może nawet im pozazdroszczą. Bowiem wówczas byliśmy blisko siebie, złączeni entuzjazmem i dobrą energią przed ekranem telewizora, wspólnie śledząc kolejne odcinki „Dynastii”. Zobaczycie jak się żyło kiedy nie było jeszcze Internetu, a VHSy umilały każdy wieczór.

Trudno się nie uśmiechnąć na wspomnienie Kaszpirowskiego, który leczył nas z ekranu telewizora, kaset przewijanych ołówkiem czy VHSów sklejanych taśmą.

Polecam również "Czas wolny w PRL" W. Przylipiak.

Książki dostępne w Bibliotece Miejskiej w Mrągowie.