Ich nie ma już z nami...

Koniec 2023 roku przyniósł smutne wieści. 31 grudnia w wieku 94 lat zmarł Ryszard Bitowt, jedna z najbardziej zasłużonych dla Ziemi Mrągowskiej i całego regionu Warmii i Mazur osób.

Urodził się w 1930 r. jako syn Moniki z domu Duchiewicz i Antoniego Bitowta - sołtysa i gospodarza z Białozoryszek pod Wilnem. Uczył się w progimnazjum w Bezdanach. W styczniu 1946 r. wraz z rodziną opuścił Bezdany i w maju tegoż roku, w ramach akcji repatriacyjnej trafił do Pieszkowa koło Lidzbarka Warmińskiego. W 1963 r. przeniósł się do Wyszemborka koło Mrągowa. W 1974 r. osiadł w Mrągowie.

W czasie II wojny światowej, wraz z ojcem brał udział w akcjach ukrywania książek ze zbiorów bibliotecznych i prywatnych przed zniszczeniem. Trafiły one w 1946 r. do Społecznej Biblioteki w Pieszkowie, utworzonej z inicjatywy Antoniego Bitowta, a prowadzonej przez kolejnych 16 lat przez Ryszarda Bitowta. W 1947 r. został nauczycielem w Szkole Podstawowej w Górowie Iławeckim.

Po rozpoczęciu pracy w Wyszemborku działał na rzecz rozwoju kultury i edukacji wsi. Organizował zespoły artystyczne. Znaczącym sukcesem była wygrana w konkursie „Wieś bliżej teatru”. Organizował także lokalną zasadniczą szkołę rolniczą. W latach 1974-1984 pracował w Szkole Podstawowej nr 1 w Mrągowie. W tym czasie stworzył szkolną izbę pamięci, zorganizował Szkolne Towarzystwo Archeologiczne i Numizmatyczne oraz współtworzył Towarzystwo Miłośników Ziemi Mrągowskiej (prowadził sekcję historyczną badającą i popularyzującą dzieje miasta i okolic). Po przejściu na emeryturę nadal rozwijał liczne pasje: kolekcjonerską, historyczną i społecznikowską.

Zainteresowania kolekcjonerskie odziedziczył po ojcu, dzięki któremu po przyjeździe w okolice Mrągowa ratował pamiątki polskości Warmii i Mazur: kolekcje znaczków pocztowych, starych banknotów, numizmatów, medali, starych pocztówek, głównie zaś pamiątek związanych z osobą Józefa Piłsudskiego. Dziś stanowią one cenny zbiór o wartościach historycznych i edukacyjnych. Swoje kolekcje prezentował w formie tematycznych wystaw historycznych, m.in. w trakcie edycji Festiwalu Kultury Kresowej w Mrągowie.

Jako długoletni nauczyciel i wychowawca kilku pokoleń mrągowskiej młodzieży, popularyzował wiedzę o dziejach Mazur, a zwłaszcza Mrągowa i okolic. Uczestniczył w akcjach edukacyjnych jak np. „Zielone archiwum mówionej historii”. Był także inicjatorem reaktywowania w Mrągowie sanatorium.

Był badaczem i popularyzatorem dziejów Mazur, zwłaszcza zaś Ziemi Mrągowskiej. Analizował i kolekcjonował kamienie ze znakami pogańskimi. Badał pierwotne pismo pogańskich Prusów. Jest autorem wielu publikacji poświęconych historii Mrągowa. Z okazji 35-lecia Towarzystwa Miłośników Ziemi Mrągowskiej zebrał i opublikował zbiór mrągowskich legend. Przez lata wielokrotnie publikował na łamach lokalnej prasy, w tym min. w "Gazecie Olsztyńskiej". W artykułach poruszał tematykę związaną z historią i tradycjami Mrągowa i okolic oraz wspomnienia z dzieciństwa na Wileńszczyźnie.

Przez wiele lat był prezesem mrągowskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego. Był jego założycielem w 1968 roku. Aktywnie działał w Towarzystwie Miłośników Ziemi Mrągowskiej oraz kilku innych stowarzyszeniach. Należał też do mrągowskiego oddziału Stowarzyszenia Dzieci Wojny w Polsce.

Jego spuścizną są liczne okazjonalne medale, m.in. medalu Ernesta Wiecherta - Piewcy Mazur czy medalu 70-lecia urodzin Walentyny Dermackiej, założycielki muzeum w Pieckach. Był inicjatorem pomnika Krzysztofa Celestyna Mrongowiusza. Monument stoi przed Urzędem Miasta w Mrągowie.

Wspominany jest również jako współzałożyciel i aktywny działacz Towarzystwa Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej w Mrągowie. Przez wiele lat utrzymywał przyjacielskie relacje z Walentyną Darmacką, urodzoną również na Kresach. Kontakty na niwie bibliotekarsko - kolekcjonerskiej skutkowały powstaniem w Pieckach Stowarzyszenia Miłośników Twórczości Ernesta Wiecherta.

W latach 2018-2020 na łamach "Kuriera Mrągowskiego" ukazały się 53 odcinki jego wspomnień spisanych przez Zdzisława Piaskowskiego "Ryszard Bitowt, jakiego nie znamy". Pod koniec 2022 roku Piaskowski wydał książkę "BezKresy Ryszarda Bitowta".

Za swoją działalność Ryszard Bitowt był wielokrotnie odznaczany, m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

25 lutego w wieku 63 lat zmarł po długiej walce z chorobą ceniony lekarz i mrągowski radny Tomasz Doraczyński. Był uznanym w Mrągowie i okolicach lekarzem, specjalistą z zakresu ortopedii i traumatologii narządu słuchu. Od wielu lat zasiadał w Radzie Miejskiej. - Mrągowo to moje miejsce na Ziemi. Wszystko co piękne i ważne w moim życiu ma związek z tym Miastem - tak mówił o swoim mieście (cytat ze strony internetowej Mrągowskiej Wspólnoty Samorządowej). Jego miłość do miasta objawiała się również zainteresowaniem jego historią. Kolekcjonował pamiątki związane z dawnym Sensburgiem, a swoją pasją zarażał również innych.

Na początku maja odeszła Krystyna Chojnacka, aktywna działaczka społeczna, m.in. członkini zarządu Uniwersytetu Trzeciego Wieku w Mikołajkach. - Pani Krystyna angażowała się w wiele wydarzeń, akcji społecznych, zawsze uśmiechnięta i pomocna. Była aktywnym członkiem Uniwersytetu Trzeciego Wieku angażując się we wszelkie działania tego stowarzyszenia ukierunkowane na aktywizację seniorów, integrację ze społecznością lokalną - napisał w mediach społecznościowych Piotr Jakubowski, burmistrz Mikołajek.

24 czerwca na wieczną służbę odszedł śp. bryg. w st. spocz. Jarosław Jakubik, były Zastępca Komendanta Powiatowego Państwowej Straży Pożarnej w Mrągowie.

Pod koniec lipca zmarł pastor Fryderyk Tegler, zasłużony dla miasta i powiatu duchowny. Pastor urodził się w 1941 r. w Warpunach (gm. Sorkwity). W sierpniu 1975 r. wyjechał do Niemiec. Po transformacji ustrojowej w Polsce w 1989 roku organizował opiekę dla późnych przesiedleńców z Polski, Rosji i Rumunii. Pastor Tegler był również pomysłodawcą i organizatorem wyjazdów studyjnych z Niemiec na Mazury, pod hasłem „Dawne zobaczyć, nowe odkryć i budować mosty przyjaźni”.