Zmarł Ryszard Bitowt. Jego wszystkich zasług dla Mrągowa i okolic nie da się policzyć

— Odszedł człowiek o wyjątkowej kulturze osobistej i ogromnej, historycznej wiedzy. Dobry, mądry, wybitny społecznik, cieszący się autorytetem wśród lokalnej społeczności — powiedział burmistrz Mrągowa, Stanisław Bułajewski.

Urodził się w 1930 r. jako syn Moniki z domu Duchiewicz i Antoniego Bitowta - sołtysa i gospodarza z Białozoryszek pod Wilnem.

Uczył się w progimnazjum w Bezdanach. W styczniu 1946 r. wraz z rodziną opuścił Bezdany i w maju tegoż roku, w ramach akcji repatriacyjnej trafił do Pieszkowa koło Lidzbarka Warmińskiego. W 1963 r. przeniósł się do Wyszemborka koło Mrągowa. W 1974 r. osiadł w Mrągowie.

W czasie II wojny światowej, wraz z ojcem brał udział w akcjach ukrywania książek ze zbiorów bibliotecznych i prywatnych przed zniszczeniem. Trafiły one w 1946 r. do Społecznej Biblioteki w Pieszkowie, utworzonej z inicjatywy Antoniego Bitowta, a prowadzonej przez kolejnych 16 lat przez Ryszarda Bitowta. W 1947 r. został nauczycielem w Szkole Podstawowej w Górowie Iławeckim.

Po rozpoczęciu pracy w Wyszemborku działał na rzecz rozwoju kultury i edukacji wsi. Organizował zespoły artystyczne. Znaczącym sukcesem była wygrana w konkursie „Wieś bliżej teatru”. Organizował także lokalną zasadniczą szkołę rolniczą. W latach 1974-1984 pracował w Szkole Podstawowej nr 1 w Mrągowie. W tym czasie stworzył szkolną izbę pamięci, zorganizował Szkolne Towarzystwo Archeologiczne i Numizmatyczne oraz współtworzył Towarzystwo Miłośników Ziemi Mrągowskiej (prowadził sekcję historyczną badającą i popularyzującą dzieje miasta i okolic). Po przejściu na emeryturę nadal rozwijał liczne pasje: kolekcjonerską, historyczną i społecznikowską.

Zainteresowania kolekcjonerskie odziedziczył po ojcu, dzięki któremu po przyjeździe w okolice Mrągowa ratował pamiątki polskości Warmii i Mazur: kolekcje znaczków pocztowych, starych banknotów, numizmatów, medali, starych pocztówek, głównie zaś pamiątek związanych z osobą Józefa Piłsudskiego. Dziś stanowią one cenny zbiór o wartościach historycznych i edukacyjnych. Swoje kolekcje prezentował w formie tematycznych wystaw historycznych, m.in. w trakcie edycji Festiwalu Kultury Kresowej w Mrągowie.

Jako długoletni nauczyciel i wychowawca kilku pokoleń mrągowskiej młodzieży, popularyzował wiedzę o dziejach Mazur, a zwłaszcza Mrągowa i okolic. Uczestniczył w akcjach edukacyjnych jak np. „Zielone archiwum mówionej historii”. Był także inicjatorem reaktywowania w Mrągowie sanatorium.

Był badaczem i popularyzatorem dziejów Mazur, zwłaszcza zaś Ziemi Mrągowskiej. Analizował i kolekcjonował kamienie ze znakami pogańskimi. Badał pierwotne pismo pogańskich Prusów. Jest autorem wielu publikacji poświęconych historii Mrągowa. Z okazji 35-lecia Towarzystwa Miłośników Ziemi Mrągowskiej zebrał i opublikował zbiór mrągowskich legend. Przez lata wielokrotnie publikował na łamach lokalnej prasy, w tym min. w "Gazecie Olsztyńskiej". W artykułach poruszał tematykę związaną z historią i tradycjami Mrągowa i okolic oraz wspomnienia z dzieciństwa na Wileńszczyźnie.

Przez wiele lat był prezesem mrągowskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego. Aktywnie działał w Towarzystwie Miłośników Ziemi Mrągowskiej oraz kilku innych stowarzyszeniach. Należał też do mrągowskiego oddziału Stowarzyszenia Dzieci Wojny w Polsce.

W latach 2018-2020 na łamach "Kuriera Mrągowskiego" ukazały się 53. odcinki jego wspomnień spisanych przez Zdzisława Piaskowskiego "Ryszard Bitowt, jakiego nie znamy". Pod koniec 2022 roku Piaskowski wydał książkę "BezKresy Ryszarda Bitowta". – Na rozmowach z Ryszardem Bitowtem spędziłem wiele dni i wieczorów. To był dobry czas. Każde spotkanie zaczynaliśmy od omówienia bieżących spraw, by przejść niepostrzeżenie do historii jego życia – powiedział podczas jednego ze spotkań autorskich Zdzisław Piaskowski.

Za swoją działalność Ryszard Bitowt był wielokrotnie odznaczany, m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.