Uchwały antysmogowe - niezbędny krok ku zdrowszej przyszłości

Konferencja otwiera cykl spotkań ekologicznych, które stopniowo będą przeprowadzane w każdym mieście powiatowym województwa warmińsko-mazurskiego. Jego organizatorem jest Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Telewizji Lokalnych „Veritas Polska”, przy współpracy ze Starostwem Powiatowym w Lidzbarku Warmińskim oraz Urzędem Miasta w Lidzbarku Warmińskim, a także z Regionalnym Wydziałem Monitoringu Środowiska w Olsztynie, Fundacji „Zdrowe Płuca”, oraz Wojewódzkim Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Olsztynie, a projekt dofinansował Departament Ochrony Środowiska Urzędu Marszałkowskiego.

W Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej oraz dyrektywach Parlamentu Europejskiego zawarto zobowiązanie władz publicznych do zapewnienia bezpieczeństwa ekologicznego współczesnym i przyszłym pokoleniom. Znajdują się tam także wskazania do zapobiegania negatywnym dla zdrowia skutkom degradacji środowiska i zapewnienia prawa do ochrony zdrowia.
Regulacje prawne, które może uchwalać sejmik wojewódzki na podstawie ustawy z 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska, by zapewnić poprawę jakości powietrza w regionie nazywane są powszechnie uchwałami antysmogowymi.

Uchwały te, określane przez samorząd, nakładają na mieszkańców regionu obowiązki dotyczące użytkowanych źródeł ciepła i montażu instalacji grzewczych w nowych budynkach. Są to więc podstawowe akty prawne, które nakładają ograniczenia w zakresie użytkowania kotłów na paliwa stałe (węgiel, biomasa) mogą to być całkowite zakazy lub nakazy użytkowania najbardziej emisyjnych typów urządzeń.

Zakazują również korzystania z poszczególnych paliw, takich jak węgiel czy drewno lub określają minimalne wymagania jakościowe, jakie te paliwa muszą spełniać.

W listopadzie 2021r Zarząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego przygotował dwa projekty stosownych uchwał w sprawie wprowadzenia ograniczeń i zakazów w zakresie eksploatacji instalacji, w których następuje spalanie spalin.

Biorąc pod uwagę możliwości techniczne, finansowe oraz strategie krajowe zdecydowano, że zamiast jednej uchwały dla całego województwa zasadne jest uchwalenie zróżnicowanych regulacji dla miast i obszarów poza miastami.
W uchwałach zarówno dla miast, jak i obszarów poza nimi, jako cel wyznaczono, aby do 2040 roku potrzeby cieplne wszystkich gospodarstw domowych były pokrywane przez ciepło sieciowe oraz przez zero- lub nisko-emisyjne źródła ciepła.

Zgodnie z procedurą wykonanie uchwał powierzone jest Zarządowi Województwa Warmińsko-Mazurskiego, jednak realizacja zapisów w nich zawartych wymaga od organów gminnych zaangażowania poprzez udzielanie wsparcia w zakresie zaopatrzenia mieszkańców w ciepło (budowę lub rozbudowę sieci ciepłowniczych i gazowych), odpowiednie kształtowanie polityki przestrzennej, udzielanie dotacji i pomocy społecznej do wymiany kotłów opalanych paliwami stałymi.
Oczywiście projekty uchwał zostały poddane konsultacjom z zastosowaniem przepisów ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko.

Należy zaznaczyć, że ograniczenia wywołane wybuchem epidemii COVID-19, a w bieżącym roku sytuacją na światowym rynku ropy i gazu, spowodowały chwilowe wstrzymanie procedowania przygotowanych uchwał.
A jest o co się starać, bo powietrze zanieczyszczone pyłami (często powstającymi w procesie spalania paliw), popularnie zwane smogiem, jest bardzo niebezpieczne dla życia i zdrowia ludzi. Wystarczy powiedzieć, że działa rakotwórczo na płuca, powoduje przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POchP), przyczynia się do powstawania astmy i alergii, szczególnie u dzieci i osób starszych.

Edukacja i uświadamianie społeczeństwa w kwestiach ekologicznych ma niebagatelne znaczenie.

Konferencja "Czyste powietrze to dar i wyzwanie" ma na celu mówienie o powyższych uchwałach antysmogowych, konieczności ich wprowadzenia i pozytywnych zmianach, które za sobą niosą oraz edukacji zdrowotnej. Opowiadali o tym prelegenci: Tomasz Zalewski — naczelnik Regionalnego Wydziału Monitoringu Środowiska w Olsztynie, dr n.hum. Anna Krupniewska — specjalista w dziedzinie etyki i bioetyki, lek. Monika Głogowska — specjalista chorób płuc i alergologii, Zdzisław Zdanowski — specjalista ochrony środowiska oraz Dawid Olbryś — doradca energetyczny WFOśiGW w Olsztynie, który przedstawił program „Czyste powietrze” służący likwidacji nieefektywnych źródeł ciepła popularnie zwanych „kopciuchami”.
Mieszkańcy powiatu lidzbarskiego podczas konferencji dowiedzieli się jak istotne znaczenie ma jakość powietrza, którym oddychamy każdego dnia, jak i gdzie sprawdzana jest jego jakość w województwie warmińsko-mazurskim oraz co zrobić i gdzie uzyskać pomoc, aby sięgnąć po odnawialne źródła energii.
W konferencji uczestniczył burmistrz Lidzbarka Warmińskiego Jacek Wiśniowski. Opowiedział o proekologicznych działaniach, które od lat konsekwentnie wprowadza w zarządzanym mieście, udzielając dotacji mieszkańcom Lidzbarka Warmińskiego na wymianę źródeł ciepła i termomodernizację budynków oraz proekologiczne inwestycje miejskie.
Obecny był także wicestarosta powiatu lidzbarskiego Jarosław Kogut, który podkreślił, iż odnawialne źródła energii to przyszłość oraz wyraz troski o zdrowie obecnego i przyszłych pokoleń. Jednakże do wypełnienia przepisów prawa są potrzebne mieszkańcom powiatu środki finansowe, zarówno rządowe, jak i samorządowe.

Cykl konferencji "Czyste powietrze to dar i wyzwanie" to edukacja ekologiczna, bo nic w życiu nie jest nam dane raz i na zawsze. Tak jest też z powietrzem. O czyste, odżywcze powietrze, a przez to i swoje zdrowie, musimy zadbać sami poprzez świadome wybory.