Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych w Nakomiadach

Żołnierze Wyklęci byli żołnierzami polskiego powojennego podziemia niepodległościowego i antykomunistycznego, którzy stawiali opór sowietyzacji Polski i podporządkowaniu jej ZSRR.  W czasie II wojny światowej należeli do różnych organizacji walczących z okupantem hitlerowskim. Walcząc z siłami nowego agresora, musieli  zmierzyć się z ogromną, wymierzoną w nich propagandą Polski Ludowej, która nazywała ich „bandami reakcyjnego podziemia”.

Największą organizacją, która stanęła przeciwko komunistom, było Zrzeszenie „Wolność i Niezawisłość". Powołane 2 września 1945 r. w prostej linii wywodziło się od rozwiązanej kilka miesięcy wcześniej Armii Krajowej.

Początkowo zwalczaniem zbrojnego podziemia zajmowało się przede wszystkim sowieckie NKWD. Potem pierwsze skrzypce zaczęły grać Urząd Bezpieczeństwa i Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Partyzanci początkowo używali broni z zakonspirowanych magazynów AK, karabinów zdobytych na Niemcach. Potem pojawiło się uzbrojenie sowieckie.

Z biegiem czasu podziemie było coraz silniej inwigilowane. Bezpieka rozbijała kolejne komendy WiN. 1 marca 1951 r. w więzieniu na warszawskim Mokotowie wykonano wyrok śmierci na siedmiu członkach IV Komendy Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość” na czele z ppłk Łukaszem Cieplińskim. Pomysłodawcą ustanowienia święta „Żołnierzy Wyklętych” właśnie w tym dniu był prezes Instytutu Pamięci Narodowej Janusz Kurtyka. Ostatnim członkiem ruchu oporu był Józef Franczak ps. „Lalek”, który zginął w obławie pod Piaskami (woj. lubelskie) – 21 października 1963 roku. 

26 lutego 2010 r. prezydent RP Lech Kaczyński skierował do Sejmu prezydencki projekt ustawy o ustanowieniu Narodowego Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”. Po jego śmierci tę ideę podtrzymał kolejny prezydent Bronisław Komorowski. 3 lutego 2011 r. Sejm niemalże jednomyślnie przyjął wspomnianą ustawę.

Podczas walk z komunistami zginęło ponad 8 tys. żołnierzy niepodległościowego podziemia, a 21 tys. zmarło w więzieniach. Straty drugiej strony były również znaczne. Zginęło około 12 tys. funkcjonariuszy bezpieki, milicjantów i żołnierzy ludowego wojska, tysiąc czerwonoarmistów i żołnierzy NKWD.

W 10. rocznicę ustanowienia Narodowego Dnia Pamięci ,,Żołnierzy Wyklętych”, uczniowie Szkoły Podstawowej w Nakomiadach zapoznali się z tymi wydarzeniami. Oparte one były na publikacjach Instytutu Pamięci Narodowej - etiudach filmowych, dokumentach oraz artykułach.