Iławski architekt tworzy trójwymiarową rekonstrukcję XVI-wiecznej Iławy. „To jak możliwość odbycia podróży w czasie”

Kamil Cieszyński

Kamil Cieszyński, pochodzący z Iławy architekt, choć obecnie mieszka i pracuje w Gdańsku, nie zapomniał o rodzinnym mieście i od wielu miesięcy w wolnych chwilach pracuje nad stworzeniem trójwymiarowej rekonstrukcji zabudowy Iławy z 1550 roku. Część tej tytanicznej pracy już teraz zobaczyć można na stronach Internetowego Muzeum Iławy. Całość robi ogromne wrażenie i pozwala spojrzeć na okolice kościoła gotyckiego oczami mieszkańca Iławy z połowy XVI wieku.

Kamil Cieszyński studiował architekturę na uczelniach w Lublinie i Gdańsku. Jego zainteresowania architekturą, budownictwem, zabytkami i urbanistyką sięgają jednak lat wcześniejszych, a konkretnie okresu nauki w Zespole Szkół im. Bohaterów Września 1939 Roku. A być może – jak sam podkreśla – nawet lat młodzieńczych.

– Urodziłem się w Iławie i wychowałem blisko Starego Miasta — mówi. — Od najmłodszych lat, już jako dziecko, spacerowałem po iławskiej „starówce”, by odnaleźć jakiekolwiek pozostałości po historycznej zabudowie, o której czytałem w książkach — dodaje.

Jako dziecko sporo czasu spędzał też w Toruniu. Miasto, które przesycone jest gotycką architekturą, pozwoliło mu poznać historię państwa krzyżackiego i oddać się obserwacji średniowiecznych zabytków, a przede wszystkim założeń obronnych. W przyszłości, już jako student architektury, poświęcił jedną ze swoich dyplomowych prac właśnie Toruniowi, przygotowując projekt przebudowy niedocenianego, w jego ocenie, zabytku – dworca kolejowego Toruń Miasto.

Ostatecznie swoją przyszłość związał z Gdańskiem, gdzie pracuje obecnie w biurze architektonicznym. Na co dzień projektuje wnętrza mieszkań oraz domy jednorodzinne. Czasami zajmuje się też obiektami wpisanymi do ewidencji zabytków. A w wolnych chwilach powraca do Iławy, przygotowując trójwymiarową rekonstrukcję i wizualizację zabudowy Iławy z połowy XVI wieku.

— Rozwijam w ten sposób projekt, który zacząłem jeszcze na studiach — mówi Kamil Cieszyński. — Na zajęciach z konserwacji zabytków, już podczas studiów w Gdańsku, zająłem się stworzeniem trójwymiarowego modelu prezentującego iławski „czerwony” kościół — dodaje.

Tak powstały pierwsze modele gotyckiej świątyni. Dzięki pracy iławskiego architekta mieszkańcy Iławy mogą dziś zobaczyć, jak zmieniała się bryła kościoła na przestrzeni lat – od 1350 aż do 1909 roku. A tych zmian – co widać na opublikowanym modelu – było wiele. Modele, udostępnione już wcześniej na stronach Internetowego Muzeum Iławy, zrobiły na czytelnikach ogromne wrażenie i sprowokowały wiele dyskusji o możliwym wyglądzie centrum średniowiecznej Iławy.

— Niewiele osób wie, że wieża, która ma 27 metrów wysokości, została dobudowana do kościoła dopiero w XVI wieku, a wcześniej do świątyni przylegał dwór prokuratora – wyjaśnia Kamil. — Kościół rzeczywiście zmieniał się przez lata, a dzięki moim rekonstrukcjom można te zmiany prześledzić — dodaje.

To był jednak dopiero początek przygody z Iławą i jej zabytkami w tle. Z czasem Kamil Cieszyński rozpoczął pracę nad trójwymiarową wizualizacją całego otoczenia gotyckiego kościoła. Pozwoli to współczesnym iławianom spojrzeć na późnośredniowieczne miasto oczami mieszkańca z połowy XVI wieku.

Część swojej pracy architekt postanowił już teraz udostępnić czytelnikom Internetowego Muzeum Iławy. To trzy nowe wizualizacje, przedstawiające kościół z terenem przyległym i dwa widoki na główne wejście do świątyni. Wszystkie prezentują prawdopodobny wygląd otoczenia iławskiej świątyni z 1550 roku, a więc z okresu już po dobudowaniu wieży a przed rozbiórką dworu prokuratora krzyżackiego, a przede wszystkim — przed wielkim pożarem miasta z 1706 roku.

— Docelowo zamierzam przygotować trójwymiarową rekonstrukcję i wizualizację całego zespołu obronnego, łącznie z murami obronnymi, basztami i miejskimi bramami, dworem urzędników krzyżackich i kościołem — informuje architekt. — Myślę, że najciekawsza dla iławian będzie możliwość zobaczenia, jak mógł wyglądać dwór prokuratora krzyżackiego, który nazywano „zameczkiem”. Pozostałością po tym miejscu był Plac Zamkowy, widoczny na późniejszych planach Iławy — dodaje.

Jak mówi Cieszyński, rekonstrukcja jego autorstwa opierać się będzie o analizę podobnych założeń obronnych z innych miast krzyżackich. Aby jego praca była jak najbardziej dokładna i wiarygodna architekt skompletował pokaźną ilość map, rycin i szkiców a także zebrał setki stron dokumentacji, które poddaje teraz wszechstronnej analizie.

Architekt, mający na swoim koncie wiele udanych projektów, interesuje się też sprawą rewitalizacji iławskiego Starego Miasta i przebudową samego Placu Bandurskiego. Ma na ten temat wiele swoich przemyśleń i propozycji.
— W to miejsce trzeba wprowadzić więcej zieleni — mówi. — Trzeba utworzyć strefy krzewów, drzew i fontann. W centrum placu umieściłbym wykonaną z brązu makietę Starego Miasta sprzed zniszczeń z 1945 i 1946 roku — dodaje.

Jak sam podkreśla, w jego ocenie należy zaakceptować budownictwo, jakie pozostało po komunistycznym sposobie projektowania miast. Gdyby jednak zmiany mogły iść dalej, zasugerowałby rozbiórkę parterowego pawilonu, który zamyka zachodnią pierzeję placu i budowę w tym miejscu piętrowego budynku, który pełniłby funkcję usługową.

— Dzięki temu rozwiązaniu mogłyby powstać kawiarnie i restauracje, co wprowadziłoby życie w iławską „starówkę”, a to ożywiłoby całą przestrzeń wokół – wyjaśnia.

Informacje o postępach prac nad stworzeniem trójwymiarowej rekonstrukcji i wizualizacji późnośredniowiecznej Iławy, dającej możliwość odbycia „podróży w czasie”, będą publikowane na stronach Internetowego Muzeum Iławy.

Model przedstawiający kościół gotycki z otoczeniem w 1350 roku (autor Kamil Cieszyński)

Tak według architekta Kamila Cieszyńskiego mógł wyglądać dziedziniec iławskiego kościoła z perspektywy mieszkańca w 1550 roku (autor Kamil Cieszyński)