32. wycieczka z cyklu „Historia jednej ulicy”: Powędrowali ulicą Smolki w Iławie

Wycieczka rozpoczęła się od przedstawienia rysu biograficznego przedwojennego i powojennego patrona ulicy. Do końca II wojny światowej był nim Hermann Löns - niemiecki pisarz, poeta i dziennikarz, który w 1914 roku, w wieku 48 lat wstąpił na ochotnika do armii niemieckiej i zginął w jednej z pierwszych akcji bojowych na froncie zachodnim. W latach '30 XX wieku jego postać wykorzystali naziści do własnych celów propagandowych. Masowo czyniono go patronem ulic, także w Prusach Wschodnich.

Powojennym patronem ulicy stał się Franciszek Smolka - polski prawnik, polityk liberalny i działacz społeczny. Zasłynął jako prezydent parlamentu austriackiego i twórca Kopca Unii Lubelskiej we Lwowie. Jego nazwiskiem nazwano ulice między innymi w Warszawie i Krakowie.

W trakcie wycieczki sporo miejsca poświęcono na przedstawienie historii budynku szkoły - dzisiejszej Szkoły Podstawowej nr 2 im. Marii Konopnickiej. Dla wielu uczestników wycieczki było zaskoczeniem, że obiekt ten powstał jeszcze przed wojną. Patronem szkoły był, podobnie jak pobliskich koszar, feldmarszałek Blücher. Monika Krajnik, która mieszka przy ulicy Smolki od urodzenia, wspomniała, że lekcje w szkole odbywały się aż do listopada 1944 roku. Wtedy uczniów przeniesiono do "czerwonej" szkoły, a sale dzisiejszej "dwójki" udostępniono mieszkańcom innych niemieckich miast, którzy stracili swój dobytek w wyniku bombardowań. Po zakończeniu wojny szkoła, podobnie jak inne podobne obiekty w mieście, pełniła rolę lazaretu dla radzieckich żołnierzy.

W dalszej drodze uczestnicy wycieczki mogli usłyszeć o historii niemal każdego przedwojennego budynku, znajdującego się przy ulicy Smolki. Wycieczkę zakończono przy skrzyżowaniu z ulicą Wodną. Tam też przewodnicy opowiedzieli historię jednego z obozów przejściowych dla jeńców niemieckich, który obejmował osiedle Gajerek a jego część sięgała południowych krańców ulicy Smolki.

W trakcie wycieczki zaprezentowano też dwa wydania "Ziemi Iławskiej" - jednodniówki Komitetu Powiatowego PZPR z marca 1974 i stycznia 1975 roku. W obu sporo miejsca poświęcono budowie osiedla Centralnego pomiędzy ulicami Smolki, 1 Maja i Marii Curie-Skłodowskiej. W gazetach pojawiły się zdjęcia z budowy sklepu meblowego, falowca (najdłuższego w tamtym czasie budynku w województwie) i pawilonów handlowych przy ulicy Andersa. Wydanie ze stycznia 1975 roku obejrzeć można na stronach Internetowego Muzeum Iławy w dziale "Prasa".

>>> Kolejna, trzydziesta trzecia, wycieczka z cyklu "Historia jednej ulicy" odbędzie się w maju. Cykl, organizowany przez Michała Młotka i Dariusza Paczkowskiego pod szyldem Internetowego Muzeum Iławy, trwa nieprzerwanie od początku 2015 roku.
Życie Powiatu Iławskiego