Wieża przy ul. 1 Maja — wodociągowy zabytek Iławy

Teraz jednak powracamy już z naszym cyklem, w którym prezentujemy wpisane do rejestru i objęte prawną ochroną konserwatorską zabytki Iławy — lista liczy 28 punktów. Do zaprezentowania pozostały nam już tylko cztery obiekty. Dziś Dariusz Paczkowski, znawca i miłośnik naszej lokalnej historii, organizujący wraz z Michałem Młotkiem wycieczki historyczne po Iławie i okolicach, przybliży obiekt bardzo charakterystyczny dla miasta nad Jeziorakiem: wieżę ciśnień przy ul. 1 Maja.

Opowiada Dariusz Paczkowski,
iławski przewodnik terenowy
— Dzisiaj proponuję Państwu historię pewnej nadobnej Panny, która na stałe wpisała się w krajobraz Iławy. Ciekawostką jest to, że owa Panna ma jeszcze w Iławie trzy siostry, co prawda po innych ojcach, ale siostry. Mowa o iławskiej wieży ciśnień, która stoi sobie przy ulicy 1 Maja, a siostry to kolejowe wieże ciśnień. Ale dość żartów.

Jeszcze w I połowie XIX wieku Iława była niewielkim i biednym miasteczkiem na peryferiach Królestwa Pruskiego. Budowa Kanału Ostródzko-Elbląskiego i linii kolejowych powoduje, że do miasta mającego niewiele ponad 2 tysiące mieszkańców zaczyna napływać i osiedlać co raz więcej mieszkańców. Pod koniec wieku XIX miasto wkracza w fazę intensywnego rozwoju gospodarczego. Władze, chcąc zabezpieczyć miasto przed epidemiami cholery, dżumy i innych plag chorób zakaźnych i przyśpieszyć rozwój gospodarczy Iławy, w 1901 roku podjęły decyzję o budowie sieci wodociągów i kanalizacji miejskiej.

30.X.1901 roku zakupiono od Johana Lehrkre za 11 tyś. marek grunt przy Jaielinker Weg /dzisiejsza ul. 1 Maja/ i rozpoczęto tam budowę wodociągów miejskich oraz wieży ciśnień.
Kolejnymi inwestycjami były budowa oczyszczalni ścieków nad jeziorem Iławskim oraz przepompowni ścieków nad Iławką koło mostu /dzisiejsza ul. Dąbrowskiego/.

Ważnym elementem funkcjonującego systemu była wieża ciśnień, powstała około 1905 roku jest budowlą o charakterze neogotyckim. Zbudowana została na ceglanej podmurówce na planie koła o średnicy około 10 metrów. Trzon wieży zwęża się ku górze, na szczycie umieszczone jest ogromne pomieszczenie w kształcie walca, gdzie znajduje się ogromy zbiornik. Wysokość wieży wynosi 27 metrów, a powierzchnia użytkowa 85 m kwadratowych.

Wejście do wieży znajduje się od strony wschodniej i jest nieznacznie wysunięte w stosunku do elewacji wieży. Drzwi wejściowe dwuskrzydłowe zawieszone zostały na dwóch pilastrach, którymi rozpięta jest arkada. Pilastry podtrzymują belkowanie w kształcie trójkąta. Metalowe okna składają się z 9 części w kształcie prostokąta i półkolistych nadślemień. Więźba dachowa jest z dachem stożkowatym. Wewnątrz wieży znajdują się żeliwne schody jednobiegunowe, które ulokowane są wzdłuż ścian obiektu.
Wieża została wpisana w rejestr zabytków i z dniem 18.03.1987 została objęta ochroną konserwatorską.

Czytaj e-wydanie ">kliknij
Problem z założeniem profilu? Potrzebujesz porady, jak napisać tekst? Napisz do mnie. Pomogę: Igor Hrywna