Za nami 684. rocznica nadania praw miejskich Górowu Iławeckiemu

2019-02-06 14:37:47(ost. akt: 2019-02-07 12:18:35)

Autor zdjęcia: Wojciech Wolański

5 lutego 1335 roku, w dniu św. Agaty, komtur z Balgi Heinrich Muro nadał Górowu, zwanemu wtedy Landsberg, a jeszcze wcześniej Landstrass, prawa miejskie. Landsberg dołączył do szeregu 9 nowo powstałych w tym czasie miast.
Zapewne sam komtur na uroczystości nie pojawił się. Osada była zbyt mało ważna, aby fatygował się główny zarządca prowincji, ale na pewno pośród wysłanników byli bracia wzmiankowani na dokumencie jako świadkowie: brat Heinrich Röder, brat Otto von Sprenberg, brat Heinrich von Schönberg, brat Eckinger.

Treść aktu zachowała się do dzisiaj. Pierwszymi zasadźcami byli wymienieni jedynie z imienia Albert i Herman – pierwsi sołtysi. Każdy z nich otrzymał na wieczne posiadanie 8 hufen (włók ~ 15,32 ha) ziemi.

Miejscowość istniała na długo wcześniej zanim stała się miastem. Było to bardzo dogodne miejsce na założenie osady. Leżała na skrzyżowaniu dwóch dróg. Wzgórze, na jakim powstała, oblane było z dwóch stron wodami i mokradłami. Śmiem twierdzić, że w czasach pruskich istniała tu osada handlowa, albo nawet mały gródek.

Albert Fischer, przedwojenny nauczyciel w Landsberskiej szkole, miłośnik historii lokalnej, napisał w swojej, wydanej w 1935 roku, książce pt. „Historia miasta Landsberg”: „Głębokie ciemności spowijają powstanie naszego miejsca. Możemy sobie tylko wyobrażać, jak to się stało, gdyż jest ono ściśle związane z wielką akcją osiedleńczą Zakonu Krzyżackiego na naszym terenie.

Ponad 600 lat temu gęsta puszcza pokrywała przestrzeń pomiędzy rzekami Wałszą i Elmą. Znajdowały się w niej nieliczne osady pruskie. Nazwy miejscowości takie jak Kattlack, Worlack, Sieslack i inne wciąż przypominają ten czas. Bogaty świat zwierzęcy przynosił nielicznej ludności podczas polowań obfitą zdobycz".

W pierwszej połowie XIII wieku rozpoczęło się podbijanie plemion pruskich przez Zakon Krzyżacki. W roku 1238 zdobyty został pruski gród Bałga nad zalewem Wiślanym. Rok później powstał tam imponujący zamek, będący siedzibą komturii od 1250 roku, będący punktem wypadowym do podboju ziem Natangów, Warmów i Bartów, i dalej na wschód.

Już w 1240 r. zaczęły się pierwsze potyczki z Natangami, mieszkańcami Natangii, ziemi słabo zaludnionej, dzikiej, trudno dostępnej. Skuteczną ochronę stanowiły rozległe mokradła, bagna i gęste puszcze. Prusowie potrafili idealnie wykorzystać w celach obronnych naturalne elementy krajobrazu. Tworzyli sztuczne zasieki, powiększali rozlewiska. Dlatego Natangia długo nie była podbita przez najeźdźców. W 1240 r. powstały Bartoszyce.

W 1249 r., po pierwszym powstaniu pruskim, zawarto pokój w Dzierzgoniu. Sygnowali go również Natangowie. Spokój potrwał do roku 1260, kiedy to wybuchło drugie powstanie. Wojskami Natangów dowodził Hercus Monte. Na terenie Górowa znajdował się wtedy zbrojny obóz krzyżacki. Powstanie trwało do 1273 r. Od tego momentu zaczęła się pełna kolonizacja Natangii. Pojawili się tu osadnicy z Dolnej Saksonii i Turyngii oraz innych terenów należących już do Zakonu.

Swobodny rozwój miasta utrudniały umocnienia, miasto było wąskie i małe.
Według zapisów w akcie lokacyjnym, zabudowany obszar miasta musiał być ogrodzony drewnianym murem złożonym z belek i zwieńczony palisadą. Z czasem obwarowania zastąpiono budowlami kamienno-ceglanymi.

W miejscowości nie było nigdy zamku krzyżackiego, ani nie urzędowała na stałe załoga rycerzy zakonnych. Do miasta prowadziły dwie bramy: Górna (Ober Tor), zwana również "wysoką" (Hohes Tor) oraz dolna (Nieder Tor), zwana "młyńską". Elementy systemu obronnego stanowiły dwa stawy: Garncarski i Młyński, połączone kanałem w głębokiej fosie przed bramą Górną.

Życie w mieście było skromne. Świadczą o tym niewysokie, płacone zakonowi czynsze. W 1437 r. Heiligenbeil płacił 35 marek, Kreuzburg 86, Zinten 22, Bartenstein 72, zaś Landsberg 10,5 marki. Daninę opłacano w chlebie i mięsie. W 1412 r. uruchomiono w miasteczku młyn, który również płacił stosowny czynsz.

Późniejsze losy miasta były burzliwe, ale to już temat na następne opowieści.

Wojciech Wolański

Czytaj e-wydanie

Pochwal się tym, co robisz. Pochwal innych. Napisz, co Cię denerwuje. Po prostu stwórz swoją stronę na naszym serwisie. To bardzo proste. Swoją stronę założysz klikając " Tutaj ". Szczegółowe informacje o tym czym jest profil i jak go stworzyć: Podziel się informacją:

">kliknij

Źródło: Artykuł internauty

Komentarze (2) pokaż wszystkie komentarze w serwisie

Komentarze dostępne tylko dla zalogowanych użytkowników. Zaloguj się.

Zacznij od: najciekawszych najstarszych najnowszych

Zaloguj się lub wejdź przez FB

  1. &44 #2679409 | 37.248.*.* 10 lut 2019 22:23

    7 lutego minęła 74 rocznica wyzwolnia Górowa.

    Ocena komentarza: warty uwagi (5) odpowiedz na ten komentarz

  2. 1134 #2677000 | 83.6.*.* 6 lut 2019 20:20

    Super art. Kto napisał?

    Ocena komentarza: poniżej poziomu (-5) odpowiedz na ten komentarz

2001-2024 © Gazeta Olsztyńska, Wszelkie prawa zastrzeżone, Galindia Sp. z o. o., 10-364 Olsztyn, ul. Tracka 5