Magiczne bory z sosną w roli głównej czyli szyszkobranie

Lasy iglaste czyli bory mają w sobie coś magicznego i to nie tylko latem, ale też w okresie zimy. Nie zmieniają się zimą tak bardzo jak lasy liściaste, ponieważ drzewa te z wyjątkiem modrzewia zachowują igły. Zdaniem leśników młode sosny, świerki, jodły, krzewy jałowca oferują więcej pokarmu i kryjówek dla zwierząt niż lasy liściaste, a ich gęstwina dobrze chroni przed wiatrem. Dominującymi gatunkami drzew w polskich borach są sosna i świerk. Zimą oba gatunki zachowują się podobnie. W czasie odwilży i lekkich mrozów w ich igłach zachodzi fotosynteza, a w igłach powstaje woda. Igły pokrywa gruba warstwa wosku.

Szyszkobranie na Mazurach
Pierwsze zimowe miesiące w roku to odpowiedni moment na zbiór szyszek sosnowych, ponieważ nasiona ukryte w ich wnętrzu są już dojrzałe, natomiast łuski szyszek wciąż pozostają zamknięte. Aby uzyskać około 1 kg nasion, należy zebrać 100 kg szyszek.

Leśnicy nie zdają się wyłącznie na przyrodę. Dzięki corocznemu szyszkobraniu i pozyskanym nasionom zachowują i wprowadzają do leśnego ekosystemu cenny, rodzimy zasób genowy do młodego drzewostanu. Każdego roku wiele milionów sadzonek wzbogaca i urozmaica lasy Warmii i Mazur. Wyprodukowane sadzonki służą przede wszystkim do odnawiania lasu.

- Zbioru szyszek dokonuje się z drzew ściętych. W drzewostanach, w których zamierzamy zbierać nasiona wiele lat przed zrębem prowadzimy cięcia pielęgnacyjne tak, by zachować stabilność i dobrą kondycję zdrowotną drzew. Zebrane szyszki, a wraz z nimi nasiona trafiają do wyłuszczarni, gdzie odbywa się proces otwarcia szyszek i wysypania nasion, które przechowywane są w ściśle określonych warunkach. Nasiona szyszek wrócą do lasu jako sadzonki sosen – przypomina dr inż. Wiktor Ilwicki, starszy specjalista ds. zagospodarowania lasu Nadleśnictwa Giżycko.

Wysadzone w miejscu wyciętego dojrzałego drzewostanu stworzą cenny fragment lasu. Zapasy mogą zostać wykorzystane do wyhodowania nowego pokolenia lasu w przypadku nieurodzaju, klęsk żywiołowych, huraganowych wiatrów, długotrwałych susz. Jak twierdzą leśnicy, młode drzewa korzystnie wpływają na leśny ekosystem, a przede wszystkim pochłaniają znacznie więcej dwutlenku węgla od stuletnich.

- Tylko drzewostany młode i w średnich klasach wieku są w stanie dostosować się do zmieniających warunków klimatycznych i być odporne na pojawiające się stresory, jak wichury, susze, katastrofy ekologiczne – dodaje dr inż. Wiktor Ilwicki.

Zdrowotny potencjał sosny
Sosna ma ukryty potencjał choć pozornie to dość zwykłe drzewo. Z sosny można przygotować napar, odwar, syrop lub olejek. Pączki sosny najlepiej zbierać w okresie przedwiośnia, natomiast pędy sosny pod koniec kwietnia lub na początku maja. Igliwie sosny zbiera się już od grudnia.
Sosna jest bogatym źródłem cennych składników, takich jak: flawonoidy, garbniki, sole mineralne, olejki eteryczne. To dzięki nim drzewo wykazuje mnóstwo prozdrowotnych właściwości, działa
przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie, wykrztuśnie, odkażająco, rozkurczowo, moczopędnie.

- Herbata z sosnowych igieł zbieranych po pierwszych przymrozkach ma najlepsze właściwości dla zdrowia. W tym celu należy przygotować garść igieł pokrojonych na małe kawałki i wrzucić do wrzącej wody. Po dziesięciu minutach wywar jest gotowy. Wystarczy jeden kubek herbaty, by dostarczyć sporej dawki witaminy C do naszego organizmu. Sosna nadaje się na syrop, który jest szczególnie ważny w zimie, to dobry sposób na pozbycie się suchego kaszlu. Każde drzewo sosnowe ma lepką żywicę, która jest odpowiednia do przygotowania silnego kleju, który nie tylko dobrze wiąże, ale na pewno jest odporny na przenikanie wody – doradzają zielarze.
Renata Szczepanik