Wykopaliska z wędrówek ludów na Mazurach

Kilka dni temu w trakcie prowadzenia nadzoru archeologicznego w Jagodnem Wielkim (gmina Miłki), związanego z budową sieci wodociągowej i kanalizacji sanitarnej natrafiono na archeologiczne wykopaliska.

- Zarejestrowano siedem obiektów, sześć jam osadniczych i piec do wytopu żelaza - dymarkę, datowane na późny okres wpływów rzymskich i początek okresu wędrówek ludów kultury bogaczewskiej, co poszerza naszą wiedzę na temat dawnego osadnictwa na tych terenach – informuje warmińsko-mazurski konserwator zabytków. - W jamach osadniczych odkryto głównie fragmenty naczyń, ceramikę „gospodarczą”, kamień żarnowy, pojedynczy fragment szlaki żelaznej i rozcieracz. Jeden z obiektów jest prawdopodobnie pozostałością pieca kopułkowego, do którego analogią znane są piece o podobnej konstrukcji z terenu Mazowsza już od wczesnej epoki żelaza.

Jak cenne jest to odkrycie dla Mazur?

- Badania archeologiczne w miejscowości Jagodne Wielkie są bardzo ważne dla poznania życia codziennego mieszkańców starożytnych Mazur – mówi dr Jerzy Łapo z Muzeum Kultury Ludowej w Węgorzewie. – Wstępne odkrycia wskazują, że natrafiono na osadę ludności kultury bogaczewskiej z pierwszych wieków naszej ery – z okresu wpływów rzymskich i okresu wędrówek ludów. O ile o zwyczajach pogrzebowych naszych poprzedników, utożsamianych nieraz z Galindami, wiemy dość dużo, gdyż od końca XIX w. przebadano wiele cmentarzysk, o tyle brakuje nam wielu wiadomości dotyczących np. ich budownictwa. Wykopaliska na osadach rozpoczęły się na dobre dopiero w latach osiemdziesiątych i przebadano dotąd stosunkowo niewiele stanowisk, m.in. w okolicach dzisiejszych wsi Wyszembork, Stare Kiełbonki, Paprotki. Odkrycia z Jagodnego Wielkiego niewątpliwie poszerzą archeologiczną bazę danych, z której będą mogli czerpać też np. lokalni ceramicy wykorzystując dawne wzory czy stylistyki w wyrobach pamiątkarskich.

To wyjątkowe odkrycie mogłoby trafić do giżyckiego muzeum i wzbogacić dotychczasowe zbiory. Niestety, muzeum jeszcze nie powstało.

- Muzea istnieją we wszystkich okolicznych miastach takich jak Kętrzyn, Węgorzewo, Mrągowo, Ełk, nawet w Orzyszu - w pięć razy mniejszym niż nasze mieście zrobiono wszystko zgodnie z ustawą i obowiązującymi przepisami – mówi Jarosław Andrukajtis, lokalny historyk, muzealnik. - Ziemia wciąż oddaje swoje skarby, ich miejsce jest w muzeum. Miasto potrzebuje muzeum, które oprócz roli wystawienniczej będzie prowadzić również działalność naukową i edukacyjną. Takie wykopaliska archeologiczne, jak znaleziono w gminie Miłki, mogłyby wzbogacić zbiory. Obecnie sporo zbiorów przechowywanych jest w magazynach Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie.

Nadzór nad inwestycją
Nadzór archeologiczny jest to rodzaj badań archeologicznych realizowanych w trakcie prowadzenia robót budowlanych lub ziemnych – wyjaśnia konserwator zabytków. - Polega na stałej obecności archeologa w miejscu prowadzenia inwestycji, którego zadaniem jest udokumentowanie wszystkich obiektów mogących mieć charakter zabytkowy, a także wstrzymanie prac ziemnych i budowlanych w przypadku natrafienia na nieruchomy zabytek archeologiczny bądź zabytek ruchomy wymagający konsultacji z konserwatorem. W przypadku natrafienia na obiekt dziedzictwa nadzór może być decyzją konserwatora przekształcony w przedinwestycyjne badania wykopaliskowe.

Badaniami w Jagodnem Wielkim kieruje Izabela Mellin-Wyczółkowska z Mazurskiej Pracowni Archeologicznej Rudka. Jako archeolog i muzealnik podczas pracy w Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie i w Muzeum im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Kętrzynie zajmowała się głównie badaniem przemian osadniczych z okresu wpływów rzymskich i wędrówek ludów kultury bałtyjskiej. Zrealizowała m.in. programy badawcze w zakresie archeologii dotyczące analiza osadnictwa kultury bogaczewskiej w okresie rzymskim w południowej części Pojezierza Mrągowskiego oraz chronologii zespołów ceramiki z osady w Starych Kiełbonkach (Ławny Lasek).
Renata Szczepanik