Opór rolników na historycznych planszach

Ekspozycja „Tu rodziła się Solidarność Rolników” składa się z trzech ekspozytorów. Dwa poświęcone zostały zagadnieniom ogólnopolskim. Trzeci, lokalny, poświęcony jest strukturom rolniczej „Solidarności” w północno-wschodniej części kraju. Wystawie towarzyszy również katalog. Symboliczne otwarcie wystawy odbyło się w południe, w środę 21 kwietnia z udziałem przedstawicieli olsztyńskiej delegatury IPN - naczelnika dr. Pawła Warota i autorki plansz regionalnych Renaty Gieszczyńskiej oraz Cezarego Piórkowskiego, zastępcy burmistrza Giżycka.

– Wystawa związana jest z niezwykle ważnymi wydarzeniami związanymi z ruchem Solidarności – mówił Cezary Piórkowski, zastępca burmistrza Giżycka – W naszym Giżycku jest wiele osób, które przeżyły w tamtym okresie doświadczenia bolesne związane z internowaniem, represjami. Te osoby swoim świadectwem mogą dać wyraz tego, jak trudne to były czasy. Przed nami weekend majowy. Mamy nadzieję, że odwiedzający nasze miasto turyści będą mogli zobaczyć bardzo wartościową pod względem historycznym i edukacyjnym wystawę.

Instytut Pamięci Narodowej chcąc upamiętnić wkład rolników indywidualnych w dążenia do demokratycznych przemian w Polsce, przygotował wystawę „TU rodziła się Solidarność Rolników”. Ponadto historycy chcą zwrócić uwagę społeczeństwa na fakt silnego oporu również mieszkańców prowincji, nie tylko wielkich miast.

– W Giżycku czterdzieści lat temu rodził się opór przeciwko władzy komunistycznej – przypomniał dr Paweł Warot, naczelnik olsztyńskiej delegatury IPN. – W tym mieście pojawili się ci, którzy nie godzili się z komunistycznym porządkiem i postanowili organizować się i pokazać, jaka są siłą. Chcemy przywrócić ich pamięć. Część prezentowanych fotografii jest publikowana w tej formie po raz pierwszy. A wystawa jest częścią większego projektu, w ramach którego powstają wystawy „TU rodziła się Solidarność” i „TU rodziła się opozycja”.

Państwo nie wspierało, ani nie inwestowało w rolnictwo indywidualne. Jesienią 1980 r. w ślad za strajkującymi robotnikami poszli rolnicy, którzy podjęli starania, by wywrzeć realny wpływ na komunistyczne władze. Rozpoczęli starania o sformowanie ogólnopolskiej organizacji, która będzie reprezentować interesy rolników indywidualnych. W 2021 r. przypada 40. rocznica powstania NSZZ Rolników Indywidualnych „Solidarność”. Wystawa pokazuje mało znany, często zapomniany fragment działalności mieszkańców regionu Warmii i Mazur.

– Pomimo tego, że byliśmy regionem rolniczym, ale bardzo zacofanym, ze słabym dofinansowaniem, zróżnicowanym narodowościowo, religijnie i społecznie, a przede wszystkim regionem Państwowych Gospodarstw Rolnych, gdzie rolników indywidualnych było niewielu – mówiła współautorka wystawy Renata Gieszczyńska z IPN. – Na rolnikach spoczywał trud utrzymania świadomości, że rolnik zajmuje się swoim gospodarstwem. Rolnicy zmagali się z niedofinansowaniem, brakiem nawozów i nasion do siewu. Kiedy zaczęli się upominać o to, co im się należało, władze postanowiły zdławić ten opór. Rolnicy podejmując różne działania znajdowali się na celowniku służb bezpieczeństwa, które starały się, by myślenie o rolnictwie indywidualnym przestało istnieć. Głównym celem władz komunistycznych była likwidacja jakiejkolwiek własności prywatnej, szczególnie na wsi.

Rolnicy pomimo represji trzymali się tradycji, wiary, prawd. Pamięć o ich działaniach i trud, który podjęli zaowocował kilka lat później, kiedy Polska stała się niepodległym państwem.
Wystawę na giżyckim pasażu można oglądać do 4 maja.
Renata Szczepanik