Szpalerem lip przez park Ireny Misztal?

Taki pomysł narodził się w głowie ełckiego radnego miejskiego Mirosława Sawczyńskiego i zyskał on akceptację jego klubowych kolegów i koleżanek z „Dobra Wspólnego”. Odpowiednie dokumenty zostały już złożone do ełckiego ratusza.

— Na sesji Rady Miasta Ełku, w imieniu Klubu Dobro Wspólne złożyłem projekt uchwały o nadanie nazwy dla nowo powstającego parku im. Ireny Tamary Misztal — pochwalił się Mirosław Sawczyński w minioną środę na swoim FB fanpage „Mirosław Adam Sawczyńscy”.

Jak sam radny uzasadnia pomysł nadania parkowi imienia zasłużonej ełczanki? Chodzi o przypomnienie jej sylwetki i – w pewien sposób – zakotwiczenie pamięci o niej w przestrzeni miejskiej. Ale dlaczego akurat park?

— Na terenie powstającego na Konieczkach parku rośnie charakterystyczny szpaler starych lip, które Irena Misztal miała okazję opisywać w swoich utworach. Pomyślałem, że powiązanie jej osoby z okolicą, z którą była związana, będzie jakąś formą uhonorowania tej zasłużonej dla naszego miasta i jego społeczności kobiety — uzasadnia Mirosław Sawczyński.

Kim była Irena Tamara Misztal i jaki miała wkład w ełcką oświatę oraz kulturę?

Życie zasłużonej dla ełckiej kultury działaczki oświatowej na swój sposób obrazuje losy ludzkie minionego XX wieku. Irena Misztal urodziła się w 1908 r. w obecnie łotewskim, a wówczas carskorosyjskim Dyneburgu. I wcale nie jako Irena, a Tamara – była Rosjanką i takie są właściwe personalia nauczycielki. Gdy w 1917 r. bolszewik Lenin postanowił wprowadzić w życie ideały Marxa i Engelsa za pomocą bagnetów i wybuchła rewolucja październikowa, nastoletnia Tamara vel Irena trafiła kilka lat później (1922 r.) do odrodzonej Rzeczypospolitej.

Tu zmieniła nazwisko na „Piotuch”, odnalazła spokój i miała swój skromny wkład w odbudowywanie społeczeństwa i ducha narodowego – w dwudziestoleciu międzywojennym była nauczycielką na grodzieńszczyźnie. Już wówczas była rozpoznawalna w środowiskach, w których pracowała, z racji organizowania przedstawień teatralnych dla miejscowej ludności. Cały czas też tworzyła - już jako uczennica gimnazjum pisała wiersze (po rosyjsku, następnie po polsku). Wspominała później, że robiła to z wewnętrznej potrzeby i tylko dla siebie.

Związki z Polską pedagog zacieśniła podczas II wojny światowej i okupacji niemieckiej, gdy wstąpiła do Armii Krajowej i prowadziła tajne nauczanie w Długopolu oraz Brzezince. Co ciekawe, aby zapewnić swoim uczniom bezpieczeństwo, sama nauczyła się niemieckiego i prowadziła tajne komplety pod pozorem nauczania języka hitlerowskiego okupanta.

Po zakończeniu wojny powróciła do Polski – najpierw w Hajnówce, a następnie już w Ełku, z którym to miastem związała swoje życie. Wspominała, że okolice stolicy Mazur przypominały jej ukochaną grodzieńszczyznę. W Ełku Irena Misztal spełniała się jako nauczycielka w SP2, Liceum Pedagogicznym oraz Zasadniczej Szkole Odzieżowej. Cały czas tworzyła – nadal tylko na własne potrzeby. Była również członkinią Towarzystwa Miłośników Ełku i przez wiele lat organizowała przeróżne konkursy poetyckie dla dzieci, młodzieży, jak i dorosłych.

Jako poetka debiutowała dopiero w wieku 79 lat (1987 r.) na łamach „Kuriera Podlaskiego” oraz „Krajobrazów” i ma na swoim koncie 4 tomiki wierszy (Rymy mojego życia – 1998; Spóźnione akordy – 1990; Ostatnie echa – 1993; W ogrodzie jesiennym – 1999). Irena Misztal była nie tylko poetką, bo tworzyła również opowiadania (Jej powrót – 1997), powieści oraz sztuki teatralne dla dzieci. Prowadziła również pamiętnik i ewidencjonowała swoje wspomnienia (Okruchy życia – 1993; Takie sobie dzieje – 5 tomów 1999-2002). Niektóre utwory zasłużonej ełczanki są dostępne w MBP im. Zofii Nasierowskiej w Ełku. Najpełniejszy zbiór twórczości Ireny Misztal znajduje się w białostockiej Książnicy Podlaskiej.

Za swój wkład w edukację młodzieży oraz aktywność literacką była wielokrotnie odznaczana i nagradzana m.in. Złotą Odznaką Związku Nauczycielstwa Polskiego, Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem Komisji Edukacji Narodowej, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Medalem XV – lecia Towarzystwa Miłośników Ełku (1994) oraz Honorowym Medalem Towarzystwa Miłośników Ełku (1996). W 1990 roku Irena Misztal otrzymała Tytuł Ełczanina Roku (za dokonania literackie, pedagogiczne i pracę społeczną); była także nominowana do tytułu Ełczanina 50-lecia (1995). Jako poetka kilkukrotnie zdobywała nagrody w Ogólnopolskim Konkursie Literackim im. Mieczysława Stryjewskiego w Lęborku.

Inicjatywa radnych z „Dobra Wspólnego” traktująca o nadaniu powstającego parku na os. Konieczki imienia zasłużonej ełczanki może być świetną okazją na przypomnienie i/lub zapoznanie z jej osobą młodszych generacji mieszkańców miasta.

Maciej Chrościelewski